Caritas - powstanie i rozwój
Oprócz posługi Słowa i Sakramentów, działalność dobroczynna należała do podstawowych elementów misji Kościoła. Dotychczasowa akcja dobroczynna w diecezji opierała się na licznych bractwach i stowarzyszeniach, z których największe zasługi miały Konferencje św. Wincentego à Paulo. W 1918 roku zawiązał się oddział niemieckiego związku „Caritas” ( Caritasverband – Bezirk ) w Królewskiej Hucie. Władze nowo tworzonej diecezji sięgnęły do tej tradycji, z tym jednak, iż zależało im, aby tej działalności dotychczas zdominowanej przez wpływy niemieckie – nadać oblicze polskie. Miało temu służyć odłączenie Konferencji św. Wincentego (pań) od centrali wrocławskiej oraz zbudowanie od podstaw własnego Związku „Caritas” z oddziałami terenowymi w większych miastach i parafiach.
Początki zorganizowanej (polskiej) działalności charytatywnej w diecezji katowickiej sięgają 1924 roku, kiedy to ówczesny administrator apostolski, ks. Hlond, w porozumieniu z władzami wojewódzkimi, utworzył Śląski Komitet Ratunkowy. W parafiach najbardziej dotkniętych kryzysem gospodarczym i bezrobociem zakładano Komitety lokalne, otwierano kuchnie ludowe oraz organizowano dni pomocy głodnym. Zbierano wówczas żywność, odzież oraz datki pieniężne, które rozdzielano pomiędzy potrzebujących.
Z inicjatywy biskupa Lisieckiego, w dniu 23 września 1929, powołany został do istnienia Związek Caritas Diecezji Katowickiej. Biskup ordynariusz zaproponował wprowadzenie, wzorem central zachodnich, trzystopniowej organizacji: centralnej na szczeblu diecezji oraz wielkomiejskiej i parafialnej. Zarząd Diecezjalnego Związku Towarzystw Dobroczynnych „Caritas” miał służyć pomocą przy organizowaniu oddziałów parafialnych, prowadzić działalność instruktażową i propagandową, tworzyć nowe instytucje charytatywne na szczeblu centralnym oraz reprezentować Związek wobec władz świeckich.
Po niespodziewanej śmierci bpa Lisieckiego, jego następcą został biskup Stanisław Adamski, również pochodzący z archidiecezji poznańskiej. Jego posługę biskupią warunkowała - podobnie jak poprzedników– sytuacja społeczna, polityczna i narodowościowa w regionie górnośląskim.
Jak się wydaje, do głównych celów programu duszpasterskiego w okresie międzywojennym należy zaliczyć zaktywizowanie świeckich w Kościele, polegające na włączenie członków bractw i stowarzyszeń do czynnego udziału w życiu parafii. Koniec lat trzydziestych, znaczony kryzysami gospodarczymi, które owocowały materialna i duchowa bieda wymusił zwrócenie większej uwagi na kwestie społeczne. Wtedy to właśnie rozpoczęły się Tygodnie Miłosierdzia – szeroko zakrojona akcja mająca na celu pobudzenie działalności charytatywnej.
Patrz:
Bibliografia
A. Bieżanowski, Katolicka działalność dobroczynna na terenie diecezji katowickiej w latach 1945-1950, NPrz. 44 (1975), s. 229-244; M. Malcher, „Caritas” w archidiecezji katowickiej, SSHT 27/28 (1994-95), s. 325-329; P. Kuczera, Organizacja dobroczynna "Caritas" na terenie diecezji katowickiej w latach 1929-1950, Katowice 1989, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; K. Bąk, Pomoc Caritas Archidiecezji Katowickiej, ludziom potrzebującym oraz poszkodowanym w katastrofach na Śląsku w latach 2000-2007, Katowice 2008; Caritas Archidiecezji Katowickiej, informator 2003, Katowice 2003; Ł. Dziura, Działalność dobroczynna w diecezji Katowickiej w latach 1945-1950. Pomoc ofiarom i poszkodowanym w wyniku II wojny światowej Katowice 2007, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach.
Cd. Zaangażowanie społeczne w okresie Solidarności | Spis treści