Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X
Nie posiadające statusu kanonicznego (brak całkowitej jedności ze Stolicą Apostolską), stowarzyszenie życia apostolskiego księży katolickich z siedzibą w Menzingen (Szwajcaria), którym kieruje przełożony wybierany przez Kapitułę Generalną na dwunastoletnią kadencję. Od 1994 roku jest nim Bernard Fellay (druga kadencja). Członkowie Bractwa św. Piusa X (potocznie lefebryści) nie uznają części dekretów Soboru Watykańskiego II (Konstytucja Lumen gentium, Sacrosanctum concilium, Dekret Unitatis redintegratio, Deklarację Dignitatis humanae). Oskarżają papieży, począwszy od Pawła VI o sprzeniewierzenie się tradycji katolickiej i ulegania wpływom modernizmu i masonerii. Członkowie Bractwa uważają siebie za „tradycjonalistów” choć w rzeczywistości powinno się wobec nich używać pojęcia „integryści”.
Historia
Powstało 1 listopada 1970 w Écône (Szwajcaria) przez bpa Marcela Lefebvre’a, którego pierwszorzędnym celem było utworzenie seminarium duchownego i formowanie przyszłych księży. Za wiedzą i zgodą pap. Pawła VI tymczasowy statut stowarzyszenia zatwierdził biskup diecezji Lozanny, Genewy i Fryburga François Charrière, zaś biskup z Sion zgodził się by w Econe utworzono seminarium duchowne. Począwszy od 1974 roku bp Lefebvre w swoich przemowach zaczął sprzeciwiać się reformom zapoczątkowanym na Soborze Watykańskim II, twierdząc że ich celem było szerzenie liberalizmu i modernizmu. W wyniku czego, 6 maja 1975 pozbawiono bractwo kanonicznej osobowości prawnej. Pomimo tego, bp Marcel Lefebvre kontynuował kształcenie księży. W 1976 roku wyświęcił, nie posiadając upoważnień miejscowego ordynariusza (lettres dimissoires) 13 księży. 22 lipca 1976 papież Paweł VI nałożył na niego karę suspensy. W odpowiedzi bp Lefebre nazwał oficjalnie (wywiad dla czasopisma „Figaro”) Sobór Watykański II, zgromadzeniem schizmatyckim. Pomimo braku zatwierdzenia statutu bractwo rozwijało swoją działalność tworząc niezależne (nieuznawane) względem Stolicy Apostolskiej struktury hierarchiczne.
W 1980 roku bp Lefebre utworzył w Paryżu Naukowy Instytut Świętego Piusa X. Pomimo wysiłków czynionych przez Stolicę Apostolską w celu znalezienia rozwiązania konfliktu, a w szczególności zezwolenie na sprawowanie mszy św. w rycie trydenckim (motu prioprio Quattuor abhinc annos, 1984) i uzgodnień podpisanych przez kard. Josepha Ratzingera i bpa Marcela Lefebvra z 5 maja 1988 regulujących sprawy istnienia bractwa i wyświęcania biskupów oraz zachowania dyscypliny kościelnej (jednakże dzień później 6 maja 1988 bp Lefebvre wycofał swój podpis) 30 czerwca 1988, pomimo zakazu Stolicy Apostolskiej, w asyście biskupa – seniora z Campos (Brazylia) Antonio Castro-Mayeré wyświęcił czterech biskupów: Alfonso de Galarreta, Bernarda Fellay'a, Bernarda Tissier de Mallerais i Richarda Williamsona. Przez ten akt, zarówno bp Marcel Levebvre, bp Antonio Castro-Mayeré oraz nowo wyświeceni zaciągnęli ekskomunikę (latae sententiae ).
Na mocy dekretu Dominus Marcellus Lefebvre (1 sierpnia 1988) oraz motu proprio Ecclesia Dei (2 lipca 1988) Bractwo nie pozostaje w całkowitej jedności ani z papieżem ani doktryną Kościoła a tym samym znajduje się na skraju schizmy z Kościołem katolickim. Aż do 2000 roku Bractwo nie szukało dróg porozumienia z Rzymem. W sierpniu 2000 roku, w czasie jubileuszowej pielgrzymki członków bractwa do Rzymu doszło do rozmowy Bernarda Fellay’a z kard. Dario Castrillon-Hoyos, przewodniczącym Komisji „Ecclesia Dei”. Wielokrotne spotkania, aż do połowy maja 2001 roku, nie przyniosły rezultatu. Sprawie pojednania dużo wysiłku poświęcił papież Benedykt XVI. 7 lipca 2007 podkreślił znaczenie i wartość rytu trydenckiego w liturgii (motu proprio Summorum Pontificum). 21 stycznia 2009 Stolica Apostolska zdjęła ekskomunikę z biskupów wyświęconych przez bpa Marcela Lefebvra w 1988 roku. Tym samym Kościół katolicki zachęcił członków Bractwa do podjęcia kroków w celu odzyskania pełnej jedności z Rzymem. Decyzje Stolicy Apostolskiej doprowadziły do ożywienia dialogu między Stolicą Apostolską a Bractwem. Jednakże brak uznania w całości dekretów Soboru Watykańskiego II nie pozwala na pełne jego zjednoczenie z Kościołem katolickim.
W poszukiwaniu jedności
Wydarzenia z 1988 roku spowodowały powrót części wspólnoty do Kościoła Katolickiego (Benedyktyni z Barroux). Kilku księży, dotychczasowych jego członków utworzyło, uznane przez Kościół, Bractwo Kapłańskie Świętego Piotra (18 lipca 1988). 18 stycznia 2002 należące do Bractwa „Zjednoczenie św. Jana Marii Vianneya” z Campos (Brazylia) a kierowane przez bpa Licino Rangela powróciło do pełnej jedności z Rzymem uzyskując statut „Personalnej Administracji Apostolskiej św. Jana Marii Vianneya” pod jurysdykcją Episkopatu Brazylii. 8 sierpnia 2006 Kongregacja ds. Duchowieństwa zezwoliła na utworzenie dla zainteresowanych księży z Bractwa Kapłańskiego św. Piusa X « Instytutu Dobrego Pasterza » (Vienne, Francja). Jego celem jest obrona tradycji katolickiej, sprawowanie mszy wg formy nadzwyczajnej (Mszał z 1962), uznanie Soboru Watykańskiego II z jednoczesnym krytycznym podejściem do niektórych, zbyt liberalnych, adaptacji.
Statystyka
Bractwo posiada struktury w 32 krajach, które obejmują także 33 inne państwa, co oznacza, że działalność apostolską prowadzi w 65 krajach. Oprócz domu generalnego ma 6 seminariów duchownych, dwa domy autonomiczne i 162 przeoraty (w tym 38 we Francji), skupione w 14 dystryktach. Msza w rycie przedsoborowym odprawiana jest w 750 kościołach i kaplicach na całym świecie. Bractwo prowadzi dwa instytuty uniwersyteckie i ponad sto szkół, a także siedem domów starców.
Jak podają Lefebryści, w lipcu 2013 roku do Bractwa należało 575 kapłanów, 210 seminarzystów i 32 preseminarzystów, 125 braci zakonnych, 186 sióstr zakonnych, 81 oblatów oraz „cztery klasztory karmelitańskie”. Ocenia się, że liczba wiernych korzystających z posługi Bractwa waha się od 150 do 600 tys.
Bibliografia
P. Héduy, Monseigneur Lefebvre et la Fraternité, Paryż 1991, Fraternité sacerdotale Saint Pie X, Le problème de la réforme liturgique [Texte imprimé]: la messe de Vatican II et de Paul VI: étude théologique et liturgique, Étampes 2001; B. Nōel, Analyse critique des actes du IIe Congrès théologique de la Fraternité Saint-Pie-X, Tours 1997; P. Béguerie, Vers Écône; Mgr Lefebvre et les Pères du Saint Esprit, Paryż 2010; F. Foucart, Mgr Lefebvre, fidèle ou rebelle, Paryż 1977; J-A. Chalet, Monseigneur Lefebvre, Paryż 1976; R. Gaucher, Monseigneur Lefebvre: combat pour l'Église, Paryż 1976; H. Pérol, Paryż 2006; L. Perrin, L'affaire Lefebvre, Paryż 1989; N. Senèze, La Crise intégriste: Vingt ans après le schisme de Mgr Lefebvre, Paryż 2008; G. Leclerc, Rome et les lefebvristes, Paryż 2009, tegoż, Lefebristes: le retour: pourquoi le dialogue est difficile mais intéressant, Paryż 2012. KAI 4 XI 2013.