Bonifratrzy - Bogucice

Z e-ncyklopedia
Bonifratrzy symbol11.gif
Bogucice boni2.jpg
Bogucice boni1.jpg
DK bogucice1.jpg
Klasztor i szpital bonifratrów w Bogucicach
Cmentarz bonifraterski w Bogucicach
Bonifratrzy bogucice1.jpg

Fundator to dziekan z Bogucic, ks. Leopold Markiefka, który już w 1857 roku tamże założył sierociniec i powierzył kierownictwo siostrom Jadwiżankom. Rozpoczął negocjacje z ówczesnym prowincjałem o. Vitusem Stiffem w sierpniu 1870 roku z okazji utworzenia klasztoru męskiego i zaoferował zakonowi parcelę wielkości 26 morgów. O ile prowincjał był bardzo uradowany szczodrym darem, o tyle z początku nie chciał się zgodzić na utworzenie klasztoru.

Na gęsto zaludnionym, hutniczo – górniczym terenie musiał przecież powstać szpital o dużej powierzchni użytkowej, a na to brakowało środków finansowych. Problemem była również woda dla nowo powstającego klasztoru. Położona niedaleko Bogucic duża kopalnia Ferdynanda zużyła już wszystkie źródła wody na tym terenie. Prowincjał - na zaproszenie dziekana dokładnie obejrzał teren pod ewentualną przyszłą zabudowę i wtedy zdecydował, ufny w Panu, że plan należy zrealizować. 29 marca 1871 ks. Leopold Markiefka odstąpił 26 morgów swojej ziemi (teren Olszówki) zakonowi Braci Miłosiernych na Śląsku. Jednak parcela była zbyt wąska, by mógł na niej stanąć budynek z frontem głównym na ulicę Wiejską. Tak też zakupił jeszcze dwie sąsiadujące parcele i podarował je zakonowi 18 września 1871. Poza tym przekazał na rzecz budowy 5400 talarów.

Najpierw prowincjał starał się w prezydium o zezwolenie na przeprowadzenie zbiórki. Zezwolenie to otrzymał najpierw 24 lipca 1872, potem przedłużono je na kolejny rok. W trzecim dniu po Wielkanocy 1872 roku wykonano pierwszy wkop łopatą, a 9 dni później kamień węgielny położył sam fundator - dziekan ks. Leopold Markiefka. On też 31 maja tegoż roku położył kamień węgielny pod kaplicę.

Robotnicy nie szczędzili sił, budowali z ogromna pilnością i zapałem. Tak też zarówno budynek jak i kaplica zostały wykończone dachem w tym samym roku. Niestety w 1873 roku podczas kończenia budowy miały miejsce dwa pożałowania godne wypadki, w których zginęło dwoje ludzi - cieśla i jeden z robotników.

Z dniem 1 stycznia 1872 o. Petrus Wojewoda, otrzymał bardzo hojne wsparcie; br. Coelestin Widera przeniesiony z Pilchowic do Bogucic. Obaj cieszyli się gościną dziekana aż do przybycia dwóch kolejnych braci; br. Bazylius Drozdek i br. Blazius Malara. Zamieszkali w drewnianej przybudówce i prowadzili samodzielne gospodarstwo wraz z kuchnią. Gdy zapasy żywności skończyły się, bracia mogli liczyć na schronienie u dziekana lub nauczyciela i organisty niejakiego Busza, gdzie zawsze byli przyjmowani bardzo serdecznie.

Jeszcze przed poświęceniem domu klasztor otrzymał od ks. Hubnera legat w wysokości 500 talarów i 2 łóżka szpitalne; jedno od tajnej radczyni komisji z Katowic - Leopoldyny Guldman , a drugie od dziekana Markiefki. Każde z tych fundacji w wysokości 2000 talarów.

Uroczyste poświęcenie klasztoru odbyło się 6 września 1874 (w oktawę świąt św. Anioła Stróża) pod przewodnictwem założyciela ośrodka - dziekana Markiefki i w obecności licznie zgromadzonych przedstawicieli kleru, honorowych obywateli okolic i ludu. Niemieckie kazanie wygłosił rektor seminarium Paul Storch z Wrocławia, a polskie kazanie ks. H. Stabik z Laurahuette.

7 września 1874 otwarto szpital i przyjęto pierwszego pacjenta 18-letniego murarza Karla Stauera. W tym samym roku przełożonym prowincjalnym został o. Petrus Wojewoda. Dotychczasowy prowincjał o. Melchior Felkel został przeorem w Bogucicach.

Lata 1876-77 były dla młodego ośrodka bardzo pracowite. Ogromna liczba (473) chorych na tyfus została przyjęta i poddana opiece. Opieka ta była o tyle trudniejsza, że niektórzy z braci, wśród nich również przeor także zapadli na tę chorobę. Dwóch z braci zmarło jako ofiary swojego zawodu. Z uwagi na dużą liczbę chorych na tyfus i niewielką liczbę łóżek klasztor otrzymał za pośrednictwem naczelnego dyrektora, radcy Mouve 25 żelaznych łóżek z oprzyrządowaniem.

24 maja 1882 klasztor stracił swojego najlepszego przyjaciela, protektora, założyciela, radcę i mentora ks. L. Markiefkę. Po pięciu dniach obłożnej choroby odszedł w wieku 69 lat w następstwie zawału. Uwiecznił się swoją dobroczynną działalnością dla klasztoru, którą prowadził do końca swojego życia. W testamencie otwartym 30 maja zapisał klasztor jednemu spadkobiercy. (Festschrift des Klosterhospitals der Barmherzigen Brüder in Breslau)

Szpital w okresie międzywojennym

W 1882 roku uruchomiono w szpitalu oddziały specjalistyczne: zakaźny, okulistyczny, laryngologiczny, chirurgiczny, neurologiczny i dermatologiczny. Leczyli w nich znani na Śląsku lekarze, a jak wykazują zachowane dokumenty, pacjentami byli ludzie różnej narodowości i różnych wyznań.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku i ustaleniu granic, konwent włączony został do prowincji polskiej. W okresie międzywojennym szpital rozbudowywano i modernizowano, zyskał też specjalistyczną aparaturę medyczną. Po nadbudowaniu piętra w latach 1933-1936 powiększył się do 300 łóżek, urządzono również ambulatoria dla chorych dochodzących.

W 1927 roku na czas rozbudowy krakowskiego konwentu do Bogucic przeniesiony został nowicjat, tu także miał swą siedzibę ówczesny prowincjał o. Eliasz Ulman. W pierwszych miesiącach wojny, po wkroczeniu Niemców na Śląsk władze okupacyjne zarekwirowały szpital dla celów wojskowych. Bracia zostali wywiezieni do Krakowa, w kaplicy urządzono magazyn,a większość dokumentów i kronik klasztornych uległa zniszczeniu. Po wojnie szpital został upaństwowiony i przeszedł pod zarząd miejski. Pomieszczenia konwentu zostały włączone do szpitala. Braciom pozostawiono kaplicę klasztorną, która stała się miejscem modlitwy dla chorych i ich rodzin, a także dla mieszkańców Katowic.

W 1982 roku po wielu latach starań Bonifratrom udało się odzyskać kilka pomieszczeń klasztornych, które zostały przystosowane do potrzeb zakonnych. Obecnie Bonifratrzy odzyskali prawo własności do szpitala i rozpoczęli jego generalny remont oraz modernizację.Ponowne uruchomienie Szpitala Zakonu Bonifratrów pw. Aniołów Stróżów w Katowicach nastąpiło, po 70 latach przerwy, 1 kwietnia 2009. Dziś Szpital Bonifratrów jest nowoczesną placówką, leczącą pacjentów niezależnie od wyznania i stanu posiadania.

Bibliografia

J. Myszor, Parafia pw. św. Szczepana w Bogucicach w XIX i na początku XX wieku, [w:] Parafia bogucicka. Tradycja i współczesność, Katowice 2000, s. 62-90; Strona zakonu: ww.bonifratrzy.pl/katowice/index.html