Bielok Mateusz

Bielok Mateusz (1870-1950), proboszcz w Pszczynie

Urodził się 11 listopada 1870 w Dąbrówce Małej k. Katowic, w rodzinie Andrzeja i Marianny z d. Labuś. Jego ojciec był właścicielem domu i pracował zawodowo jako górnik. Gimnazjum ukończył w Katowicach, 22 lutego 1893 otrzymując świadectwo dojrzałości. Studia filozoficzno-teologiczne odbył w szwajcarskim Fryburgu oraz we Wrocławiu. Jako kleryk kazania w języku polskim głosił w kościele Św. Krzyża we Wrocławiu. Był również sekretarzem Towarzystwa Akademików Górnoślązaków. W mieście tym 21 czerwca 1897 przyjął również święcenia kapłańskie.

21 sierpnia 1897 otrzymał dekret wikariuszowski do Mikołowa, gdzie proboszczem był ks. Alojzy Schnapka. W krótkim czasie został przewodniczącym Narodowego Związku Robotników. Podczas zebrań prowadził wykłady społeczno - religijne w języku polskim. 28 listopada 1902, jako kuratus został skierowany do Łazisk Górnych. Zbudował tam plebanię. 24 listopada 1903 objął urząd proboszcza w Bieruniu Starym.

Obok zwykłej pracy duszpasterskiej brał czynny udział w życiu społeczno - politycznym. Dzięki zaangażowaniu w plebiscyt aż 95% jego parafian opowiedziało się za przynależnością Górnego Śląska do Polski. Pracował wśród powstańców śląskich, od których odbierał przysięgę służby na rzecz wojska polskiego. Władze polskie powierzyły mu urząd komisarza Czerwonego Krzyża na powiat pszczyński. 29 czerwca 1922 z okazji przyłączenia części Górnego Śląska do Polski, odprawił uroczystą Mszę św. na rynku w Pszczynie. 9 lipca 1922 uczestniczył w podobnych uroczystościach w Krakowie razem z ks. J. Brandysem.

30 września 1922 zwrócił się do księcia von Pless o prezentę na parafię pszczyńską. Stąd też 19 grudnia tegoż roku administrator apostolski dla Śląska Górnego August Hlond mianował ks. Bieloka administratorem parafii Wszystkich Świętych w Pszczynie. Objął ją w dwa dni później, będąc bojkotowanym przez niektórych parafian ze względu na odejście ówczesnego proboszcza ks. Jerzego Thielmanna. 19 października 1923 został członkiem Consilium Vigilantiae. W 1925 roku uczestniczył w Kongresie Katolicko-Slawistycznym w Welehradzie, a w rok później w Pradze.

30 sierpnia 1923 został mianowany wicedziekanem dekanatu pszczyńskiego, zostając tym samym wyróżnionym za umiejętne rozwiązanie spraw religijnych wśród mieszanej narodowości polskiej i niemieckiej. Jesienią 1926 roku ks. Bielok został wybrany zastępcą sekretarza w Radzie Miejskiej, a w latach 1928-1929 pełnił funkcję jej przewodniczącego. 4 maja 1934 bp Stanisław Adamski nadał mu godność dziekana. Po czterech latach pozbawiono go jej z powodu udziału 31 stycznia 1938 w uroczystościach pogrzebowych księcia Jana Henryka XV. Zmarły był patronem 20 świątyń i kolatorem kościoła parafialnego, ale także i protestantem. Ks. Bielok 2 maja 1937 zainicjował wydawanie tygodnika parafialnego Wiadomości Parafialne Parafii Wszystkich Świętych w Pszczynie. Ostatni numer przed wybuchem działań wojennych ukazał się drukiem 27 sierpnia 1939.

Ks. Mateusz Bielok zmarł 1 stycznia 1950. Pochowano go na cmentarzu św. Jadwigi w Pszczynie.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Mateusza Bieloka; Schematyzm 1923-1947; Bieruń, Monografia, s. 250; Gwóźdź, Udział duchowieństwa, s. 181; J. Kosyrczyk, Kronika parafii pszczyńskiej, Pszczyna 1952, mps, s. 179 i nn; Myszor, Historia diecezji, s. 85 i nn; H. Nocoń, Inteligencja polska w pow. pszczyńskim w l. 1922-1939, Pszczyna 2005, s. 66; Olszar, Duchowieństwo, s. 173, 183, 199, 242, 361, 371, 376-377, 384-385, 608; J. Pachoński, Kraków wobec Powstań Śląskich i Plebiscytu, Kraków 1981, s. 157-158; K. Prus, Z przeszłości Mikołowa i jego okolicy, Mikołów 1932, s. 324; A. Steuer, Bielok Mateusz (hasło), [w:] Słownik biograficzny ziemi pszczyńskiej, s. 32; „Wiadomości parafialne” (Pszczyńskie), 27 VI 1937; P. Żemańczyk, Życie i działalność ks. Mateusza Bieloka (1870-1950), Katowice 2007; Macała, Duszpasterstwo a narodowość wiernych, s. 128, 129; J. Koserczyk, Kronika Parafii Wszystkich Świętych w Pszczynie, Pszczyna 2008, s. 194-222; WD 1953, nr 3-4, s. 43; A. Spyra, N.M. Ruman, Pracowity żywot księdza dziekana Mateusza Bieloka, duszpasterza powstańców , opiekuna zabytków, prekursora ekumenizmu na Ziemi Pszczyńskiej, Pszczyna 2010; O duszę śląską, red. J. Lipońska-Murzyn, J. Komendacka, Katowice 1991, s.29-30.