Bednorz Herbert
Bednorz Herbert (1908-1989), biskup katowicki
Urodził się 22 września 1908 w Gliwicach jako drugie dziecko spośród siedmiorga rodzeństwa w rodzinie Józefa i Anny z d. Ruda. Ojciec był ślusarzem w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego w Gliwicach. Szkołę powszechną ukończył w Gliwicach, tam też wstąpił do gimnazjum klasycznego. W 1922 roku wraz rodziną przeniósł się na polską stronę Górnego Śląska i zamieszkał w Katowicach na terenie parafii mariackiej. W Katowicach kontynuował gimnazjum im. A. Mickiewicza. Po złożeniu egzaminu maturalnego w 1927 roku w gimnazjum katowickim wstąpił na Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego i do Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie. Święcenia kapłańskie przyjął 26 czerwca 1932 z rąk bpa S. Adamskiego. Pierwszą placówką duszpasterską była parafia św. Barbary w Chorzowie u boku przyszłego bpa polowego ks. Gawliny. Po roku duszpasterskiej został skierowany na specjalistyczne studia do Louvain.
Podjął studia w Louvain na Wydziale Nauk Społecznych - Ecole des Sciences Sociales. Niebawem jednak przeniósł się do Instytutu Nauk Ekonomicznych w Paryżu. Tam 10 stycznia 1936 zdał egzamin doktorski z zakresu nauk społecznych i obronił pracę doktorską poświęconą doktrynie społecznej Lutra i Kalwina. Promotorem drugiej pracy doktorskiej z dziedziny prawa został prof. Villien, dziekan wydziału prawa na Uniwersytecie Paryskim. Dodatkowe studia uwieńczył drugim doktoratem poświęconym konkordatowi polskiemu z 1925 roku.
W październiku 1937 roku po powrocie do kraju objął funkcję wikariusza w Brzezinach Śląskich. Okres okupacji przeżył na placówce duszpasterskiej w Brzezinach. Po zakończeniu wojny od 1946 roku kierował referatem duszpasterskim w Kurii. Na prośbę ks. prof. Aleksego Klawka, w roku akademickim 1949/1950 na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego prowadził wykłady z teologii pastoralnej. 4 maja 1950 został wyniesiony do godności biskupiej i przydzielony ciężko choremu bp Adamskiemu w charakterze koadiutora z prawem następstwa. Sakrę biskupią otrzymał w niedzielę, 24 grudnia 1950 z rąk bpa Adamskiego. Współkonsekratorami byli bp T. Kubina i bp J. Bieniek.
W listopadzie 1952 roku został uwięziony przez UB za przygotowanie akcji podpisów pod petycją rodziców śląskich o przywrócenie katechizacji w szkole. Wraz z pozostałymi biskupami katowickimi został wydalony z diecezji. W latach 1952-1956 po krótkim pobycie w Krakowie mieszkał w Poznaniu, w domu prowincjalnym Sióstr Maryi. Po powrocie do Katowic w listopadzie 1956 roku przejął faktycznie rządy w diecezji.
Po ogłoszeniu przygotowań do Soboru Watykańskiego II został wybrany na konsultora w Komisji ds. Laikatu i Środków Masowego Przekazu. Brał udział we wszystkich sesjach soborowych. Po zakończeniu soboru pełnił funkcje członka Posoborowej Komisji ds. Laikatu. Został wybrany członkiem Komisji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Ludzi Pracy. W 1958 roku jego staraniem powołano do życia Ogólnopolski Sekretariat Duszpasterstwa Głuchoniemych z siedzibą w Katowicach.
Po śmierci bpa Adamskiego w dniu 12 listopada 1967 objął rządy w diecezji katowickiej jako jej czwarty biskup. Doprowadził do zwołania i pomyślnego zakończenia Synodu Diecezjalnego (1972-1976). W diecezji katowickiej położył szczególny akcent na duszpasterstwo robotników, uwidocznione spektakularnymi pielgrzymkami robotników do Piekar Śląskich. Był Honorowym Górnikiem kopalni „Ziemowit”. W latach 1981-1985 był współprzewodniczącym Zespołu Roboczego ds. Wydawnictw i Czasopism Rządu PRL i Episkopatu Polski. Przeniósł siedzibę śląskiego seminarium duchownego z Krakowa do Katowic (3 listopad 1980).
23 kwietnia 1983 po ukończeniu 75 roku życia złożył rezygnację z biskupstwa katowickiego. 3 czerwca 1985 papież zamianował nowego bpa katowickiego w osobie ks. dra D. Zimonia. Zmarł 12 kwietnia 1989, został pochowany w krypcie katedry Chrystusa Króla w Katowicach.
Bibliografia
AAKat, Akta personalne bpa Herberta Bednorza; B.a., Działalność duszpastersko-społeczna ks. bpa Herberta Bednorza, „Chrześcijanin w Świecie” 1983, nr 122, s. 3-4; H. Bednorz, Wojenna ucieczka, „Z tej ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 1989”, s. 42-46; R. Buchała, Znaczenie pracy ks. Herberta Bednorza o konkordacie polskim dla nauki o stosunkach między Kościołem a Państwem, „Chrześcijanin w Świecie” 1983, nr 122, s. 28-33; Gawlina, Wspomnienia, s. 75; K. Lubos, Ks. bp Herbert Bednorz – protektor duszpasterstwa specjalnego, SSHT 22 (1989), s. 41-49; A. Kołek, Problematyka społeczno-religijna w kaznodziejstwie bpa Herberta Bednorza (1967-1989), Katowice 2002; Myszor, Historia diecezji, s. 6 i nn.; Tenże, Bednorz Herbert (hasło), Leksykon duchowieństwa, t. 1, s. 8, 9; Tenże, Stosunki Kościół, s. 60; Tenże, Życie i działalność ks. bpa Herberta Bednorza (1908-1989). Szkic biograficzny, SSHT 22 (1989), s. 15-21; Nigdy przeciw Bogu, s. 11 i nn.; J. Pawliczek, H. Kowalczyk, Wykaz listów pasterskich ks. bpa Herberta Bednorza, SSHT 22 (1989), s. 55-63; Puchała, Duszpasterstwo akademickie, s. 46 i nn.; R. Rak, Koncepcja duszpasterstwa ludzi pracy w posługiwaniu ks. bpa Herberta Bednorza, „Chrześcijanin w Świecie” 1983, nr 122, s. 5-15; Represje wobec duchowieństwa, s. 7 i nn.; Skworc, Budownictwo kościołów, s. 10 i nn.; A. Wijata, Działalność ustawodawcza bpa Herberta Bednorza, Katowice 1994, mps w Bibliotece WTL UŚ; Województwo śląskie, s. 465; B. Woźnica, Ks. bp Herbert Bednorz w obronie społecznych interesów świata pracy, SSHT 22 (1989), s. 37-40; A. Grajewski, Twój Gość, s. 6 i nn.; J. Żurek, Ruch "księży patriotów" w województwie katowickim w latach 1949-1956, Warszawa-Katowice 2009, s. 85 i nn.; J. Bańka, Szkic biograficzny z okazji 25-lecia sakry biskupiej, WD 1975, nr 12, s. 209-217; R. Rak, Koncepcje pastoralne biskupa Herberta Bednorza, WD 1975, nr 12, s. 217-222; J. Pawliczek, Wykaz listów pasterskich biskupa Herberta Bednorza, WD 1975, nr 12, s. 222-227; J. Pluta, Bibliografia drukowanych prac biskupa Herberta Bednorza, WD 1975, nr 12, s. 227-232; Ilość kapłanów wyświęconych przez biskupa Herberta Bednorza, WD 1975, nr 12, s. 232; Kościoły diecezji poświęcone przez Biskupa Herberta Bednorza, WD 1975, nr 12, s. 233; D. Zimoń, Komunikat o śmierci biskupa Herberta Bednorza, WD 1989, nr 5, s. 169-170; A. Nossol, Biskup-sługa ludzi dobrej woli. Homilia podczas eksportacji, WD 1989, nr 5, s. 172-177; J. Glemp, Pod opieką Matki sprawiedliwości i miłości społecznej Homilia pogrzebowa, WD 1989, nr 5, s. 179-184; Testament biskupa Herberta Bednorza, WD 1989, nr 5, s. 194-196; R. Rak, Biskupa Herberta Bednorza koncepcja duszpasterstwa ludzi pracy, WD 1984, nr 1, s. 18-26; W. Skworc, Społeczna formacja kapłanów diecezji katowickiej w działalności pasterskiej księdza biskupa Herberta Bednorza, WD 1984, nr 1, s. 27-32; B. Woźnica, Ksiądz biskup Herbert Bednorz, biskup katowicki w obronie społecznych interesów świata pracy, WD 1984, nr 1, s. 33-36; A. Nossol, 50 lat kapłańskiej służby (homilia), WD 1982, nr 7, s. 233-240; A. Dziurok, Aparat bezpieczeństwa wobec biskupów i kurii katowickiej w latach 1945-1956, [w:] Aparat bezpieczeństwa wobec kurii biskupich w Polsce, Warszawa 2009, s. 61 i nn.; Ł. Marek, Aparat bezpieczeństwa wobec kurii katowickiej w latach 1956-1970, [w:] Aparat bezpieczeństwa wobec kurii biskupich w Polsce, Warszawa 2009, s. 89 i nn.
Cd. Zimoń Damian | Powrót do spisu treści
| ||||||||||||||||||||||||||