Angelus Silesius

Z e-ncyklopedia

Johann Scheffler (Anioł Ślązak, Angelus Silesius) (1624-1677), mistyk

portret z kościoła św. Macieja we Wrocławiu
Köstliche Evangelische Perle

Urodził się we Wrocławiu 25 grudnia 1624 w rodzinie Stanislausa Schefflera oraz Marii Magdaleny Henneman. Stanisław Scheffler po opuszczeniu Krakowa przed 1618 rokiem, osiedlił się we Wrocławiu, zmarł w 1637 roku, a jego małżonka dwa lata później. Młody Johann uczył się w gimnazjum św. Elżbiety we Wrocławiu. Po ukończeniu gimnazjum podjął studia najpierw w Strasburgu, gdzie obok medycyny studiował historię i filozofię, a następnie w Lejdzie w Holandii, następnie kontynuował studia w Padwie.

Wiosną 1649 roku J. Scheffler wrócił na Śląsk. 3 listopada 1649 uzyskał stanowisko nadwornego i osobistego lekarza księcia oleśnickiego Sylwiusza Nimroda Wirtemberskiego. Dostał zgodę na prowadzenie prywatnej praktyki lekarskiej w granicach księstwa oleśnickiego. W 1650 roku w Oleśnicy młody Scheffler poznał matematyka, fizyka, lekarza i teologa - Abrahama von Franckenberga. Franckenberg był głównie znany jako duchowy przewodnik "mistyków śląskich". J. Scheffler często odwiedzał Franckenberga w zamku i pod jego wpływem stał się mistykiem.

Pod koniec 1652 roku wpadł w konflikt z oleśnickim cenzorem teologicznym - pastorem Ch. Freytagiem, który nie wyraził zgody na druk jego przemyśleń religijnych i nie dopuścił do dyskusji na ten temat. J. Scheffler złożył urząd lekarza nadwornego i w grudniu 1652 roku, a więc po trzyletnim pobycie w Oleśnicy, powrócił do Wrocławia.

12 czerwca 1653 Jan Scheffler przeszedł na katolicyzm. Lata bezpośrednio po nawróceniu nacechowane były intensywnym rozwojem duchowym. W tym czasie powstało główne jego dzieło (wydane w 1657 roku) - Geistreiche Sinn und Schlussreime, które w drugim wydaniu z 1675 roku, poszerzone o Księgę Szóstą, otrzymało tytuł Cherubinischer Wandersmann - Cherubowy Wędrowiec. Drugim dziełem, wydanym również w 1657 roku, była Święta radość duszy albo duchowe pieśni pasterskie. Cherubowy Wędrowiec , w pełnym wydaniu to zbiór około 1600 drobnych utworów, znalazł żywy oddźwięk zarówno wśród współczesnych, jak i potomnych. Po czasowym okresie zapomnienia, zainteresowali się nim romantycy, a to zainteresowanie trwa po dzień dzisiejeszy. Początkowo w Polsce twórczość Anioła Ślązaka była mało znana. Pełne wydanie Cherubowego wędrowca ukazało się dopiero w 1991 roku (Wydawnictwo Myśl, Warszawa 1991).

Po przejściu na katolicyzm dojrzewała w nim myśl, by poświęcić się całkowicie służbie Chrystusowi. Tonsurę i tzw. niższe święcenia otrzymał w kaplicy domowej 21 maja 1661, a święcenia kapłańskie przyjął 29 maja 1661, prawdopodobnie w Nysie. Od 1666 roku zamieszkał w klasztorze św. Macieja we Wrocławiu. Zmarł 9 lipca 1677 i został pochowany we wrocławskim kościele św. Macieja.

Bibliografia

T. Fitych, Polskie korzenie Johannesa Schefflera, [w:] Przedziwna to rzecz jest człowiek Wałbrzych 2005; J. Kosjan, Mistyka śląska. Mistrzowie duchowości śląskiej Jakub Boehme, Anioł Ślązak, Daniel Czepko, Wrocław 2001; C. Lipiński, Kalendarium życia, Wałbrzych 2005; Foto: [1]