Alojzjanie - Piekary Śląskie

Towarzystwo św. Alojzego w Piekarach zostało założone 27 kwietnia 1890 (niektórzy przesuwają datę powstania już na luty 1890) przez wikarego parafii Najświętszej Maryi Panny i św. Bartłomieja ks. Józefa Katrynioka oraz śląskiego poetę Wawrzyńca Hajdę. Oddział piekarski należał do grupy najaktywniejszych wśród zwłaszcza w dziedzinie teatru amatorskiego. Jego członkowie wystawiali sztuki teatralne przedstawiając je zarówno w Piekarach jak i w innych ośrodkach. Poza tym, co było powszechnie przyjęte wśród alojzjanów, gościli aktorów z innych oddziałów Towarzystwa u siebie. Trudny moment dla oddziału piekarskiego nastał z chwilą śmierci ks. Katrynioka, która dodatkowo zbiegła się z wyborami do parlamentu Rzeszy. Członkowie Towarzystwa popierali majora Juliusza Szmulę, który nie miał poparcia partii Centrum. Fakt ten zaważył na relacjach alojzjanów z miejscowym duchowieństwem, a w konsekwencji mógł zakończyć działalność kulturalną oddziału. Sytuację uratował młody górnik Maksymilian Jasionowski, którego wybrano przewodniczącym. Dodatkowo był on aktorem i autorem małych form scenicznych (humoreski, wodewile, komedie). W 1896 roku piekarski oddział alojzjanów liczył 53 członków, a obok Jasinowskiego zarząd tworzył Franciszek Habrajski, jego zastępca, Franciszek Szretter był sekretarzem, a skarbnikiem Karol Cisek. Po rozwiązaniu alojzjanów w lipcu 1897 roku Towarzystwo z Piekar przekształciło się w „Kasyno Katolickie” kontynuujące zwłaszcza prace na niwie teatralnej. Końcem 1918 lub w 1919 roku kilka oddziałów alojzjańskich wznowiło swoją działalność pod starym szyldem. Tak też się stało w Piekarach, gdzie tamtejsi członkowie wystawili w 1919 roku cztery sztuki teatralne.

Bibliografia

Książka pamiątkowa wydana z powodu 25-letniego istnienia Towarzystwa św. Alojzego w Bytomiu, Bytom 1896, s. 52-53; C. Mykita-Glensk, Teatr amatorski górnośląskich Towarzystw Alojzjańskich, SSHT 1985, t. 18, s. 84 i nn.