Św. Szczepan

Imię Szczepan z języka greckiego oznacza "wieniec". Nie wiadomo kiedy, ani gdzie św. Szczepan się urodził. Imię świętego wskazywałoby, że był nawróconym hellenistą. Św. Łukasz w Dziejach Apostolskich podaje, że był jednym z siedmiu diakonów młodego Kościoła, wybranym do sprawowania opieki nad wdowami i ubogimi (Dz 6, 1–6). Św. Szczepan nie tylko służył ubogim, ale żarliwie głosił słowo Boże. Był młodzieńcem "pełnym łaski i mocy", o płomiennej wierze. Kiedy zaczął wyrzucać starszyźnie żydowskiej zatwardziałość i upór, a także wyznał przed nimi swoją wiarę w Syna Bożego, Jezusa Chrystusa, został postawiony przed sanhedrynem. Za bluźnierstwo został skazany ok. 36 roku na śmierć poprzez ukamienowanie. Jego ciało zostało pochowane w Bet - Gemat.

Kult św. Szczepana rozwinął się natychmiast. Wskutek prześladowań chrześcijan w Ziemi Świętej, o grobie świętego zapomniano. Dopiero w 415 roku, św. Lucjan miał sen, w którym Gamaliel, nauczyciel św. Pawła, wskazał mu swój grób i św. Szczepana w Kёfar - Camla. W miejscu tym bp Jerozolimy, Jan wystawił murowaną bazylikę, drugą natomiast w miejscu, gdzie św. Szczepan został ukamienowany. Cesarzowa św. Eudoksja w 460 roku przeniosła jego relikwie do Jerozolimy i złożyła w bazylice pod Bramą Damasceńską. W obawie przed Saracenami przeniesiono je do Konstantynopola, a następnie w 560 roku, za papieża Pelagiusza II do bazyliki św. Wawrzyńca w Rzymie. Legenda podaje, że podczas składania relikwii św. Szczepana obok św. Wawrzyńca, ten przesunął się w bok, robiąc mu miejsce.

Św. Szczepan nazywany jest Protomartyr, czyli pierwszym męczennikiem chrześcijańskim. W ikonografii przedstawiany jest jako młody diakon, najczęściej w scenie kamieniowania. Jego atrybutami są: gałąź palmowa, księga Ewangelii i kamienie. Jest patronem: kamieniarzy artystów, koni, w przypadku bólu kolki, głowy, kamicy i opętania, a także wzywany jest w modlitwie o dobrą śmierć.

W Polsce z dniem św. Szczepana wiązano wiele zwyczajów. Boże Narodzenie spędzano w zaciszu domowym, wśród najbliższej rodziny, natomiast w drugie święto obchodzono z życzeniami świątecznymi sąsiadów, dalszą rodzinę i znajomych. W czasie Mszy św. rzucano w kościele zboże na pamiątkę kamieniowania św. Szczepana. Kiedyś 26 grudnia nazywano "szczodrym", gdyż służba dworska składała panom życzenia i otrzymywała poczęstunek, a nawet i prezenty. Po przyjęciu smarowano miodem pułap i rzucano ziarno, jako szczęśliwą wróżbę pomyślnych zbiorów na przyszły rok.

• 26 grudnia- święto św. Szczepana, diakona i pierwszego męczennika.

Bibliografia

W. Zaleski, Święci na każdy dzień, Warszawa 1998, s. 813 - 815.