Św. Sylwester I

Z e-ncyklopedia

Św. Sylwester I (zm. 335), papież

Ostatniego dnia roku kalendarzowego obchodzone jest wspomnienie św. Sylwestra I, który przez 21 lat (314 - 335) kierował Kościołem za rządów cesarza Konstantyna Wielkiego (311 - 337).

Św. Sylwester był Rzymianinem, synem Rufina. Urodził się w Rzymie w końcu III w. O dacie narodzin, dzieciństwie i młodości źródła, które wzmiankują jego osobę, nie wspominają. Na Stolicy Piotrowej zastąpił św. Milcjadesa, który zmarł 10 stycznia 314. Musiała to być błyskotliwa kariera, skoro zaledwie rok wcześniej Sylwester był zaledwie prostym kapłanem, oddelegowanym do pełnienia posługi duszpasterskiej przy rzymskiej parafii Equitiusa. Pewną wskazówką jest informacja o jego wcześniejszych kontaktach z Milcjadesem, kiedy ten ostatni przebywał w otoczeniu papieża, św. Marcelina. Ponoć swój wybór Sylwester zawdzięcza temu, że sprawdził się jako gorliwy wyznawca w okresie prześladowań chrześcijan za panowania cesarza Dioklecjana. Zasiadł na tronie Piotrowym 31 stycznia 314, jako 33 biskup Rzymu i rozpoczął dzieło szerokiego rozwoju Kościoła, szczególnie w zakresie organizacji kultu religijnego. Jego pontyfikat przypadł na czas po ogłoszeniu edyktu mediolańskiego (313), który po zwycięstwie odniesionym na Moście Milwijskim w Rzymie nad Maksencjuszem dał wolność religii chrześcijańskiej w cesarstwie rzymskim.

Papież Sylwester I postawił sobie za cel wzniesienie w Rzymie kościołów godnych chrześcijaństwa jako religii panującej. Dokonał konsekracji bazyliki św. Piotra na Watykanie (326) oraz baptysterium i bazyliki św. Jana na Lateranie (324), którą uczynił swoją katedrą. W kościele San Martino ai Monti, wzniesionym przez Sylwestra na fundamentach domu położonego nieopodal łaźni Dioklecjana i używanego do celów kultu w czasach prześladowań, można zobaczyć fotel biskupi papieża i jego mitrę. Przekształcony z czasem w tiarę biały kołpak - według legendy - był darem Konstantyna, przekazanym zamiast korony, by zakryć papieską tonsurę. Kościół kierowany przez papieża Sylwestra I uzyskał uprzywilejowany status prawny: państwo uznało ważność wyroków biskupich nawet w sprawach cywilnych. Chrześcijanie mieli dostęp do najważniejszych stanowisk. Działo się tak, mimo że papież (a może właśnie dlatego) całą inicjatywę w sprawach religijno - politycznych oddał Konstantynowi. Św. Sylwester angażował się w obronę prawdziwej wiary przed atakami licznych herezjarchów, zwłaszcza Ariusza. W tym celu papież zwołał pierwszy, od czasów jerozolimskiego synodu apostolskiego (49), sobór powszechny w Nicei (321) i przewodniczył mu poprzez swoich legatów. Sobór w obecności cesarza Konstantyna Wielkiego potępił błędy Ariusza, a potwierdził prawowierną naukę o bóstwie Jezusa i Jego substancjalnej równości z Bogiem Ojcem. Na Soborze ułożono Credo, czyli symbol wiary chrześcijańskiej. Jako papież całego Kościoła wprowadził obowiązek świętowania niedzieli jako dnia Pańskiego (Dies Dominica) i jako pierwszy nosił tiarę, czyli potrójną koronę papieską na znak potrójnej władzy (kapłańskiej, pasterskiej i nauczycielskiej).

Zmarł 31 grudnia 335 w Rzymie i został pochowany w katakumbach św. Pryscylii przy Via Salaria. Jego sarkofag i epitafium uległy zniszczeniu podczas najazdu Longobardów, szerzących herezje Ariusza. W Rzymie zbudowano ku jego czci dwie świątynie: starożytną bazylikę św. Sylwestra nad katakumbami św. Pryscylii oraz nowy kościół zwany S. Silvestro in Capite. Relikwie św. Sylwestra przewieziono w późniejszych czasach do miejscowości Nonantola koło Modeny, gdzie znajdują się w głównym ołtarzu kościoła parafialnego. Św. Sylwester jest patronem miasta i diecezji Modena w północnych Włoszech. Zaczął być czczony dopiero w 150 lat po swojej śmierci, jako jeden z pierwszych patronów chrześcijaństwa, który nie oddał życia za wiarę, lecz wyróżnił się wybitnymi cnotami jako wyznawca. Pozostawił po sobie 300 praw odnoszących się do kwestii sprawiedliwości i równości. Odznaczający się ewangeliczną czystością, przez Kościół wschodni czczony jest jako isapostole (grec. równy apostołom). Imię św. Sylwestra nosi jedno z najbardziej prestiżowych odznaczeń przyznawanych przez papieża.

  • Wspomnienie liturgiczne - 31 grudnia

Bibliografia

K. Dopierała, Księga papieży, Kraków 1996; Z. Zieliński, Dzieje papieży, Warszawa 1995; R. Fischer - Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 1998; P. Johnson, Papiestwo. XX wieków historii, Warszawa 1998, W. Zaleski, Święci na każdy dzień, Warszawa 1998.