Św. Stanisław ze Szczepanowa

Z e-ncyklopedia

Św. Stanisław ze Szczepanowa (1030-1079), patron Polski

Sanktuarium św. Stanisława na Skałce
Sanktuarium św. Stanisława na Skałce

Najprawdopodobniej urodził się około 1030 roku w Szczepanowie k. Krakowa. Rodzice biskupa - Wielisław i Bogna nie byli zamożni. W pierwszych latach życia doświadczał trudów pracy na roli w surowych warunkach wiejskiego życia. Dzieciństwo św. Stanisława wypadało na czasy, w których chrześcijaństwo polskie było wystawione na ciężką próbę męczeństwa. Jego młode lata minęły jednak spokojnie, bo okolice Krakowa były wolne od tych zaburzeń. Do krakowskiej szkoły trywialnej przy katedrze wstąpił w wieku około 12 – 15 lat. Kształcili się tam zwykle kandydaci do stanu duchownego.

Św. Stanisław studiował w Gnieźnie i w Paryżu lub Liege, otoczonych w tamtych czasach światową sławą. Biskupi musieli się odznaczać wysokim wykształceniem i szeroką znajomością świata. Zdobył popularność przez swoje wybitne kazania. Pracował w kancelarii biskupa krakowskiego – Lamberta, po którym objął diecezję. W 1072 roku został konsekrowany na biskupa za zgodą Bolesława Szczodrego (Śmiałego). W opiece miał około 200 tys. diecezjan. Biskup zajął się zakładaniem nowych placówek duszpasterskich i budową nowych kościołów. Sprowadził do Polski legatów rzymskich, odgrywając dużą rolę w koronacji Bolesława Szczodrego w 1075 roku. Dbał o rozwój zakonów, w szczególności benedyktynów, będących wtedy ośrodkami ewangelizacji. Starał się o przywrócenie ładu hierarchicznego w Polsce. Odbudował metropolię gnieźnieńską.

Harmonijna współpraca między królem Bolesławem a biskupem krakowskim zakończyła się w 1079 roku konfliktem, w wyniku którego pierwszy stracił królestwo, a drugi życie. Wyjaśnienia tego sporu polska nauka historyczna poszukuje w różnych źródłach. Według Roczników Kapituły Krakowskiej, biskup krakowski został zamordowany w kościele na Skałce w trakcie odprawiania mszy św. W relacji Galla Anonima, biskup i król popełnili grzech równej wielkości. Grzech biskupa, czyli zdrada, wywołał grzech ze strony króla - zemstę, w konsekwencji św. Stanisław został zamordowany przez rozsiekanie członków. Gall Anonim ciężar oskarżenia skierował przeciwko biskupowi, bo to on miał popełnić zdradę, która spowodowała zemstę króla. Natomiast w relacji Wincentego Kadłubka, biskup Stanisław wyrzucił króla Bolesława z Kościoła, a ten w odwecie kazał porwać i uśmiercić celebrującego mszę św. biskupa. Kiedy podopieczni króla nie wykonali zlecenia, to własną ręką dokonał tego haniebnego czynu. Wincenty Kadłubek nie uwzględnia grzechu biskupa, natomiast wylicza jego zasługi. Bardzo wyraźnie winę kładzie po stronie króla, który znęcał się nad poddanymi, a potem zemścił się świętokradzko na biskupie. Św. Stanisław został zabity 11 kwietnia 1079.

Papież Innocenty IV dokonał kanonizacji św. Stanisława 17 września 1253 w kościele św. Franciszka w Asyżu.

  • Jego święto obchodzi się 8 maja.

Bibliografia

Gall Anonim, Kronika polska, księga 1, 27; G. Romuald OFM, Hagiografia Polska, Poznań 1972; R. Joachim, Polscy święci, cz. 7, Warszawa 1985; J. Lisowski, Kanonizacja św. Stanisława w świetle procedury kanonizacyjnej kościoła dzisiaj i dawniej, Rzym 1953.