Św. Paweł z Teb: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
(dr)
(dr)
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
==św. Paweł z Teb==
==Św. Paweł z Teb==
 
[[Plik:Pawel eremita .jpg|thumb|thumb|right|Paweł z Teb (Eremita), mal. Diego Velázquez]]
Paweł z Teb (zwany też Pawłem Pierwszym Pustelnikiem lub Pawłem Eremitą, czy Pawłem Tebańczykiem) urodził się ok. 228 roku – w starożytnej stolicy faraonów - w Dolnych Tebach, w zamożnej rodzinie.
Paweł z Teb (zwany też Pawłem Pierwszym Pustelnikiem lub Pawłem Eremitą, czy Pawłem Tebańczykiem) urodził się ok. 228 roku – w starożytnej stolicy faraonów - w Dolnych Tebach, w zamożnej rodzinie.


O jego życiu wiemy najwięcej z napisanego, w latach 374-379 , w języku łacińskim przez św. Hieronima na podstawie przekazów św. Antoniego, opata i jego uczniów, życiorysu Pawła Tebańczyka „Vita sancti Pauli Thebaei”. Niegdyś pojawił się spór dotyczący faktycznego istnienia Pawła oraz tego, czy Hieronim miał dość autentyczne źródła do napisania jego życiorysu. Niektórzy uczeni, jak np. Weingarten i R. Reizenstein twierdzili, że Hieronim pisząc tę biografię chciał stworzyć dzieło, chwalące ideę życia pustelniczego, czerpiąc z literackiej fikcji. Jednakże większość badaczy przyjęło historyczność Pawła. Jej potwierdzenie można znaleźć w drobnych, ale zgadzających się z sobą szczegółach, będących poza tradycją hieronimiańską, jak też w tradycji liturgicznej i wczesnych śladach kultu.
O jego życiu wiemy najwięcej z napisanego - w latach 374-379, w języku łacińskim przez [[Św. Hieronim|św. Hieronima]] na podstawie przekazów św. Antoniego, opata i jego uczniów - życiorysu Pawła Tebańczyka „Vita sancti Pauli Thebaei”. Niegdyś pojawił się spór dotyczący faktycznego istnienia Pawła oraz tego, czy Hieronim miał dość autentyczne źródła do napisania jego życiorysu. Niektórzy uczeni, jak np. Weingarten i R. Reizenstein twierdzili, że Hieronim pisząc tę biografię chciał stworzyć dzieło chwalące ideę życia pustelniczego, czerpiąc z literackiej fikcji. Jednakże większość badaczy przyjęło historyczność Pawła. Jej potwierdzenie można znaleźć w drobnych, ale zgadzających się ze sobą szczegółach, będących poza tradycją hieronimiańską, jak też w tradycji liturgicznej i wczesnych śladach kultu.


Paweł z Teb czas dzieciństwa spędził w domu rodzinnym. Posiadł staranne wykształcenie humanistyczne. Bardzo dobrze znał literaturę grecką oraz egipską oraz doskonałe władał językiem łacińskim i językiem greckim. W wieku ok. 16 lat zmarli jego rodzice i razem ze swoja zamężną siostrą odziedziczył po nich pokaźny spadek. Gdy miał ok. 20 lat, w 250 r, za czasów rzymskiego cesarza Decjusza, rozpoczęły się prześladowania chrześcijan, w wyniku których, po raz pierwszy uciekł na pustynię. Następnie uciekł po raz drugi, gdy jego szwagier będący poganinem szantażował go denuncjacją – chciał przejąć jego bogactwa i wydać w ręce prześladowców. Prześladowania trwały 2 lata. Podczas tej ucieczki, poszukując bezpiecznego miejsca na pustyni, stanął przed jaskinią, która przylegała do kamienistej góry. Odsłoniwszy właz spostrzegł w niej zieloną palmę z owocami, do jedzenia oraz czyste źródło, z którego mógł zaczerpnąć wody do picia. Dalej w wielu grotach wydrążonych w skale znajdowały się resztki narzędzi, które kiedyś służyły do fałszowania monet. Paweł stwierdził, że jest to bezpieczne miejsce do osiedlenia się oraz, że jest to zgodne z wolą bożą, która go wzywa do milczącej jedności z Bogiem. Potwierdzeniem tego był cud, polegający na tym, że każdego dnia kruk dostarczał Pawłowi pożywienia w postaci połowy bochenka chleba. Taki tryb życia prowadził Tebańczyk już do śmierci, czyli przez 90 lat, lecz niestety nie mamy z większości tego okresu informacji. Wiemy natomiast, jak wyglądał ostatni okres życia.
Paweł z Teb czas dzieciństwa spędził w domu rodzinnym. Posiadł staranne wykształcenie humanistyczne. Bardzo dobrze znał literaturę grecką oraz egipską oraz doskonałe władał językiem łacińskim i językiem greckim. W wieku ok. 16 lat zmarli jego rodzice i razem ze swoją zamężną siostrą odziedziczył po nich pokaźny spadek. Gdy miał ok. 20 lat, w 250 roku, za czasów rzymskiego cesarza Decjusza, rozpoczęły się prześladowania chrześcijan, w wyniku których, po raz pierwszy uciekł na pustynię. Następnie uciekł po raz drugi, gdy jego szwagier będący poganinem szantażował go denuncjacją – chciał przejąć jego bogactwa i wydać w ręce prześladowców. Prześladowania trwały 2 lata. Podczas tej ucieczki, poszukując bezpiecznego miejsca na pustyni, stanął przed jaskinią, która przylegała do kamienistej góry. Odsłoniwszy właz spostrzegł w niej zieloną palmę z owocami do jedzenia oraz czyste źródło, z którego mógł zaczerpnąć wody do picia. Dalej w wielu grotach wydrążonych w skale znajdowały się resztki narzędzi, które kiedyś służyły do fałszowania monet. Paweł stwierdził, że jest to bezpieczne miejsce do osiedlenia się oraz, że jest to zgodne z wolą bożą, która go wzywa do milczącej jedności z Bogiem. Potwierdzeniem tego był cud, polegający na tym, że każdego dnia kruk dostarczał Pawłowi pożywienia w postaci połowy bochenka chleba. Taki tryb życia prowadził Tebańczyk już do śmierci, czyli przez 90 lat, lecz niestety nie mamy z większości tego okresu informacji. Wiemy natomiast, jak wyglądał ostatni okres życia.


Antoni, również żyjący na pustyni, mając 90 lat był przekonany, że jest pierwszym oraz najdoskonalszym mnichem chrześcijańskim na świecie. Bóg, aby zmienić jego błędne twierdzenie, ukazał mu we śnie, że na pustyni żyje ktoś, kto jest od niego doskonalszym pustelnikiem, oraz praktykuje ten styl życia, o wiele dłużej. Polecił też, by go odwiedził.
Antoni, również żyjący na pustyni, mając 90 lat był przekonany, że jest pierwszym oraz najdoskonalszym mnichem chrześcijańskim na świecie. Bóg, aby zmienić jego błędne twierdzenie, ukazał mu we śnie, że na pustyni żyje ktoś, kto jest od niego doskonalszym pustelnikiem oraz praktykuje ten styl życia o wiele dłużej. Polecił też, by go odwiedził.


Antoni wyruszył więc do niego, nie znając drogi. Podczas wędrówki spotkał hipocentaura, nakreślił przed nim znak Krzyża, a zwierzę wskazało mu kierunek dalszej wędrówki. Następnie spotkał fauna, który poprosił go o modlitwę za innych faunów i satyrów. W końcu spotkał wilczycę biegnącą w kierunku wody, którą pił Paweł. Antoni poszedłszy w tą stronę dostrzegł światełko, naprowadzające go do miejsca przebywania Tebańczyka. Ten jednak nie chciał go do siebie przez wiele godzin wpuścić, bo zakłóciłoby to jego życie sam na sam z Bogiem. Gdy go już wpuścił, rozmawiali cały wieczór, a kruk tym razem przyniósł cały bochenek chleba. Noc natomiast została poświęcona na modlitwę, a do rozmów wrócili rankiem.
Antoni wyruszył więc do niego, nie znając drogi. Podczas wędrówki spotkał hipocentaura, nakreślił przed nim znak Krzyża, a zwierzę wskazało mu kierunek dalszej wędrówki. Następnie spotkał fauna, który poprosił go o modlitwę za innych faunów i satyrów. W końcu spotkał wilczycę biegnącą w kierunku wody, którą pił Paweł. Antoni poszedłszy w tą stronę dostrzegł światełko, naprowadzające go do miejsca przebywania Tebańczyka. Ten jednak nie chciał go do siebie przez wiele godzin wpuścić, bo zakłóciłoby to jego życie sam na sam z Bogiem. Gdy go już wpuścił, rozmawiali cały wieczór, a kruk tym razem przyniósł cały bochenek chleba. Noc natomiast została poświęcona na modlitwę, a do rozmów wrócili rankiem.


Podczas rozmów Paweł ujawnił Antoniemu, że czuł, że Bóg mu go pośle, by ten za niedługo pochował jego ciało owinąwszy je w płaszcz, który zostanie podarowany Antoniemu przez św. Atanazego. Antoni poszedł do klasztoru po wspomniany płaszcz, lecz w drodze powrotnej do jaskini Pawła, zobaczył jak dusza Tebańczyka zostaje wzięta do nieba. Gdy już dotarł na miejsce zobaczył nieżyjącego pustelnika w postawie modlącej, z głowa i rękami do góry. Paweł zmarł w 341 roku mając l13 lat.
Podczas rozmów Paweł ujawnił Antoniemu, że czuł, że Bóg mu go pośle, by ten za niedługo pochował jego ciało owinąwszy je w płaszcz, który zostanie podarowany Antoniemu przez [[św. Atanazy|św. Atanazego]]. Antoni poszedł do klasztoru po wspomniany płaszcz, lecz w drodze powrotnej do jaskini Pawła, zobaczył jak dusza Tebańczyka zostaje wzięta do nieba. Gdy już dotarł na miejsce zobaczył nieżyjącego pustelnika w postawie modlącej, z głową i rękami do góry. Paweł zmarł w 341 roku mając l13 lat.


Grób Pawłowi wykopały dwa lwy, które nagle po śmierci Tebańczyka zjawiły się w pobliżu jego groty. Śmierć eremity opłakiwał Antoni oraz lwy, kopiące grób. Antoni zabrał Pawłową tunikę (składała się z liści palmowych) ze sobą do klasztoru i przywdziewał ją zawsze w uroczyste dni, jak np. Wielkanoc i Zesłanie Ducha Świętego.
Grób Pawłowi wykopały dwa lwy, które nagle po śmierci Tebańczyka zjawiły się w pobliżu jego groty. Śmierć eremity opłakiwał Antoni oraz lwy kopiące grób. Antoni zabrał Pawłową tunikę (składała się z liści palmowych) ze sobą do klasztoru i przywdziewał ją zawsze w uroczyste dni, jak np. [[Wielkanoc]] i [[Uroczystość Zesłania Ducha Świętego|Zesłanie Ducha Świętego]].


Relikwie św. Pawła Pierwszego Pustelnika znaleziono w XII wieku i przeniesiono je do Konstantynopola, w 1240 roku podczas wojen krzyżowych do Wenecji, a w 1381 dzięki zakonowi św. Pawła z Teb (paulini) do Budapesztu.
Relikwie św. Pawła Pierwszego Pustelnika znaleziono w XII wieku i przeniesiono je do Konstantynopola, w 1240 roku podczas wojen krzyżowych do Wenecji, a w 1381 roku dzięki zakonowi św. Pawła z Teb ([[paulini]]) do Budapesztu.


W ikonografii św. Paweł jest przedstawiany z długą brodą i łysiną, w tkanej sukni z liści palmowych. Często też z odwiedzającym go św. Antonim.
W ikonografii św. Paweł jest przedstawiany z długą brodą i łysiną, w tkanej sukni z liści palmowych. Często też z odwiedzającym go św. Antonim.
Jego atrybuty: kruk, kruk z chlebem w dziobie, lew kopiący grób oraz przełamany chleb.
Jego atrybuty: kruk, kruk z chlebem w dziobie, lew kopiący grób oraz przełamany chleb.


W martyrologiach zachodnich wspominano Pawła 10 stycznia, jednak później zmieniono termin na 15 stycznia i tak jest do dziś. W tym dniu i 5 stycznia wymieniały Pawła liturgiczne księgi greckie. Nastomiast w Kościołach wschodnich wspomina się go 28 stycznia (według kalendarza gregoriańskiego).
W martyrologiach zachodnich wspominano Pawła 10 stycznia, jednak później zmieniono termin na 15 stycznia i tak jest do dziś. W tym dniu i 5 stycznia wymieniały Pawła liturgiczne księgi greckie. Natomiast w Kościołach wschodnich wspomina się go 28 stycznia (według kalendarza gregoriańskiego).
 
Jest głównym patronem zakonu paulinów, założonym przez bł. Euzebiusza z Ostrzyhomia – Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika. Czczą go również piekarze i tkacze dywanów.


Jest głównym patronem Zakonu Paulinów, założonym przez bł. Euzebiusza z Ostrzyhomia – Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika. Czczą go również piekarze i tkacze dywanów.
==Bibliografia==
==Bibliografia==
Iwona Dojka i Marek Latasiewicz, Księga patronów, Dom Wydawniczy Rafael, Kraków 2009;  Henryk Fros i Franciszek Sowa, Księga imion i świętych, tom IV, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007; Bazyli Degórski OSPPE, [w:] Jasna Góra nr 1/1985.
Iwona Dojka i Marek Latasiewicz, Księga patronów, Dom Wydawniczy Rafael, Kraków 2009;  Henryk Fros i Franciszek Sowa, Księga imion i świętych, tom IV, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007; Bazyli Degórski OSPPE, [w:] Jasna Góra nr 1/1985.
==Źródła internetowe==
==Źródła internetowe==
[http://www.brewiarz.pl/czytelnia/swieci/01-15a.php3], (dostęp 14. 12. 2104);
[http://www.brewiarz.pl/czytelnia/swieci/01-15a.php3], (dostęp 14. 12. 2004);
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Pawe%C5%82_z_Teb], (dostęp 14. 12. 2104);  
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Pawe%C5%82_z_Teb], (dostęp 14. 12. 2004);  
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Paulini], (dostęp 14. 12. 2104);  
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Paulini], (dostęp 14. 12. 2004);  
[http://www.pch24.pl/sw--pawel-pustelnik,11591,i.html], (dostęp 14. 12. 2104);  
[http://www.pch24.pl/sw--pawel-pustelnik,11591,i.html], (dostęp 14. 12. 2004);  
[http://www.powolania.paulini.pl/168,Pierwsza-biografia-sw--Pawla-z-Teb]  
[http://www.powolania.paulini.pl/168,Pierwsza-biografia-sw--Pawla-z-Teb]  
{{Święty}}
{{Święty}}
{{Noty biograficzne}}
[[Kategoria:Sanctus - P]]
[[Kategoria:Sanctus - P]]
[[Kategoria:Biografie - P|Paw]]

Wersja z 22:16, 19 lut 2019

Św. Paweł z Teb

Paweł z Teb (Eremita), mal. Diego Velázquez

Paweł z Teb (zwany też Pawłem Pierwszym Pustelnikiem lub Pawłem Eremitą, czy Pawłem Tebańczykiem) urodził się ok. 228 roku – w starożytnej stolicy faraonów - w Dolnych Tebach, w zamożnej rodzinie.

O jego życiu wiemy najwięcej z napisanego - w latach 374-379, w języku łacińskim przez św. Hieronima na podstawie przekazów św. Antoniego, opata i jego uczniów - życiorysu Pawła Tebańczyka „Vita sancti Pauli Thebaei”. Niegdyś pojawił się spór dotyczący faktycznego istnienia Pawła oraz tego, czy Hieronim miał dość autentyczne źródła do napisania jego życiorysu. Niektórzy uczeni, jak np. Weingarten i R. Reizenstein twierdzili, że Hieronim pisząc tę biografię chciał stworzyć dzieło chwalące ideę życia pustelniczego, czerpiąc z literackiej fikcji. Jednakże większość badaczy przyjęło historyczność Pawła. Jej potwierdzenie można znaleźć w drobnych, ale zgadzających się ze sobą szczegółach, będących poza tradycją hieronimiańską, jak też w tradycji liturgicznej i wczesnych śladach kultu.

Paweł z Teb czas dzieciństwa spędził w domu rodzinnym. Posiadł staranne wykształcenie humanistyczne. Bardzo dobrze znał literaturę grecką oraz egipską oraz doskonałe władał językiem łacińskim i językiem greckim. W wieku ok. 16 lat zmarli jego rodzice i razem ze swoją zamężną siostrą odziedziczył po nich pokaźny spadek. Gdy miał ok. 20 lat, w 250 roku, za czasów rzymskiego cesarza Decjusza, rozpoczęły się prześladowania chrześcijan, w wyniku których, po raz pierwszy uciekł na pustynię. Następnie uciekł po raz drugi, gdy jego szwagier będący poganinem szantażował go denuncjacją – chciał przejąć jego bogactwa i wydać w ręce prześladowców. Prześladowania trwały 2 lata. Podczas tej ucieczki, poszukując bezpiecznego miejsca na pustyni, stanął przed jaskinią, która przylegała do kamienistej góry. Odsłoniwszy właz spostrzegł w niej zieloną palmę z owocami do jedzenia oraz czyste źródło, z którego mógł zaczerpnąć wody do picia. Dalej w wielu grotach wydrążonych w skale znajdowały się resztki narzędzi, które kiedyś służyły do fałszowania monet. Paweł stwierdził, że jest to bezpieczne miejsce do osiedlenia się oraz, że jest to zgodne z wolą bożą, która go wzywa do milczącej jedności z Bogiem. Potwierdzeniem tego był cud, polegający na tym, że każdego dnia kruk dostarczał Pawłowi pożywienia w postaci połowy bochenka chleba. Taki tryb życia prowadził Tebańczyk już do śmierci, czyli przez 90 lat, lecz niestety nie mamy z większości tego okresu informacji. Wiemy natomiast, jak wyglądał ostatni okres życia.

Antoni, również żyjący na pustyni, mając 90 lat był przekonany, że jest pierwszym oraz najdoskonalszym mnichem chrześcijańskim na świecie. Bóg, aby zmienić jego błędne twierdzenie, ukazał mu we śnie, że na pustyni żyje ktoś, kto jest od niego doskonalszym pustelnikiem oraz praktykuje ten styl życia o wiele dłużej. Polecił też, by go odwiedził.

Antoni wyruszył więc do niego, nie znając drogi. Podczas wędrówki spotkał hipocentaura, nakreślił przed nim znak Krzyża, a zwierzę wskazało mu kierunek dalszej wędrówki. Następnie spotkał fauna, który poprosił go o modlitwę za innych faunów i satyrów. W końcu spotkał wilczycę biegnącą w kierunku wody, którą pił Paweł. Antoni poszedłszy w tą stronę dostrzegł światełko, naprowadzające go do miejsca przebywania Tebańczyka. Ten jednak nie chciał go do siebie przez wiele godzin wpuścić, bo zakłóciłoby to jego życie sam na sam z Bogiem. Gdy go już wpuścił, rozmawiali cały wieczór, a kruk tym razem przyniósł cały bochenek chleba. Noc natomiast została poświęcona na modlitwę, a do rozmów wrócili rankiem.

Podczas rozmów Paweł ujawnił Antoniemu, że czuł, że Bóg mu go pośle, by ten za niedługo pochował jego ciało owinąwszy je w płaszcz, który zostanie podarowany Antoniemu przez św. Atanazego. Antoni poszedł do klasztoru po wspomniany płaszcz, lecz w drodze powrotnej do jaskini Pawła, zobaczył jak dusza Tebańczyka zostaje wzięta do nieba. Gdy już dotarł na miejsce zobaczył nieżyjącego pustelnika w postawie modlącej, z głową i rękami do góry. Paweł zmarł w 341 roku mając l13 lat.

Grób Pawłowi wykopały dwa lwy, które nagle po śmierci Tebańczyka zjawiły się w pobliżu jego groty. Śmierć eremity opłakiwał Antoni oraz lwy kopiące grób. Antoni zabrał Pawłową tunikę (składała się z liści palmowych) ze sobą do klasztoru i przywdziewał ją zawsze w uroczyste dni, jak np. Wielkanoc i Zesłanie Ducha Świętego.

Relikwie św. Pawła Pierwszego Pustelnika znaleziono w XII wieku i przeniesiono je do Konstantynopola, w 1240 roku podczas wojen krzyżowych do Wenecji, a w 1381 roku dzięki zakonowi św. Pawła z Teb (paulini) do Budapesztu.

W ikonografii św. Paweł jest przedstawiany z długą brodą i łysiną, w tkanej sukni z liści palmowych. Często też z odwiedzającym go św. Antonim.

Jego atrybuty: kruk, kruk z chlebem w dziobie, lew kopiący grób oraz przełamany chleb.

W martyrologiach zachodnich wspominano Pawła 10 stycznia, jednak później zmieniono termin na 15 stycznia i tak jest do dziś. W tym dniu i 5 stycznia wymieniały Pawła liturgiczne księgi greckie. Natomiast w Kościołach wschodnich wspomina się go 28 stycznia (według kalendarza gregoriańskiego).

Jest głównym patronem Zakonu Paulinów, założonym przez bł. Euzebiusza z Ostrzyhomia – Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika. Czczą go również piekarze i tkacze dywanów.

Bibliografia

Iwona Dojka i Marek Latasiewicz, Księga patronów, Dom Wydawniczy Rafael, Kraków 2009; Henryk Fros i Franciszek Sowa, Księga imion i świętych, tom IV, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007; Bazyli Degórski OSPPE, [w:] Jasna Góra nr 1/1985.

Źródła internetowe

[1], (dostęp 14. 12. 2004); [2], (dostęp 14. 12. 2004); [3], (dostęp 14. 12. 2004); [4], (dostęp 14. 12. 2004); [5]