Św. Jan od Krzyża

Urodził się w 1542 roku w miejscowości Fontiveros koło Avila (Hiszpania). Był trzecim z kolei dzieckiem szlachcica Gonzalesa de Yepes i wieśniaczki Katarzyny Alvarez. Po śmierci ojca trafił do przytułku, od wczesnej młodości musiał zarabiać na życie. Pracował jako tkacz, krawiec, snycerz, malarz pokojowy, jako zakrystianin i pielęgniarz. Dzięki oszczędnościom mógł przez cztery lata (1559 - 1563) uczyć się w kolegium jezuitów w Medinie. W wieku 21 lat wstąpił do zakonu karmelitów w Madinie i podjął studia seminaryjne. W 1567 roku otrzymał święcenia kapłańskie. Ważnym faktem w jego życiu było spotkanie ze św. Teresą z Avila. Św. Jan od Krzyża postanowił przeprowadzić reformę zakonu karmelitów. Z jednej strony miał poparcie wielu zakonników dostrzegających potrzebę odnowienia życia zakonu karmelitańskiego, z drugiej zaś strony napotykał wiele trudności i przeciwności ( w grudniu 1557 dostał się do klasztornego lochu, gdzie był głodzony i chłostany). Po ośmiu miesiącach udało mu się zbiec z zakonnego więzienia i wrócić do braci sprzyjających reformie. Po utworzeniu przez papieża Grzegorza XIII osobnej prowincji karmelitów reformowanych (czyli karmelitów bosych) św. Jan pełnił ważne urzędy zakonne, ale chętnie z nich rezygnował, przewodząc dalszej reformie przede wszystkim własną postawą i świadectwem umartwionego życia zakonnego.

Zmarł 14 grudnia 1591 w klasztorze karmelitów w Ubedzie. Św. Jan od Krzyża pozostawił po sobie wiele pism mistycznych, ale tylko nieliczne (dosłownie 22) się zachowały; większość jego uczniowie spalili zaraz po śmierci. Najważniejsze dzieła św. Jana od Krzyża to: "Noc ciemna", "Pieśń duchowa", "Droga na Karmel" oraz "Żywy płomień".

Mistyka św. Jana koncentrowała się takim zjednoczeniu woli człowieka z wolą Bożą, które by wykluczało wszystko, co by z tą wolą Boga było sprzeczne. By to osiągnąć człowiek musi przejść przejść przez "noc zmysłów" - aby dokonać całkowitego oczyszczenia z niepożądanych pragnień i uczuć zmysłowych, a następnie przez "noc ducha" by ogołocić się z samego siebie. Jan od Krzyża został ogłoszony błogosławiony przez papieża Klemensa X (1675), a jego kanonizacji dokonał papież Benedykt XIII (1724 - 1730). Z kolei w 1926 roku został ogłoszony Doktorem Kościoła (Doctor Misticus) przez papieża Piusa XI. Relikwie św. Jana od Krzyża znajdowały się przez wiele lat w Ubedzie, obecnie są przechowywane w kaplicy kościoła karmelitów w Segowii.

Bibliografia

T. Dzidek, Mistrzowie teologii. Prezentacja, antologia tekstów, dyskusja, Kraków 1998; C. Tonnelier, Święty Jan od Krzyża, Kraków 1995; P. Ogórek, Mistrz Jan Eckhart a św. Jan od Krzyża, Warszawa 1999; Teresa Benedykta od Krzyża, Wiedza krzyża. Studium o św. Janie od Krzyża, Kraków 1999; W. Zaleski, Święci na każdy dzień, Warszawa 1998.