Św. Jan Kanty

Z e-ncyklopedia

Św. Jan Kanty (1390-1473)

figura na Rynku w Kętach
pomnik św. Jana Kantego w Zatorze

Urodził się 24 czerwca 1390 w Kętach na Ziemi Oświęcimskiej. Imię otrzymał po swoim patronie, św. Janie Chrzcicielu. Wywodził się z zamożnej rodziny mieszczańskiej. Jego rodzicami byli Stanisław i Anna. Ojciec Jana prawdopodobnie był burmistrzem, natomiast o matce źródła nie podają rzetelnych informacji.

W 1413 roku, mając 23 lata, Jan rozpoczął studia na Wydziale Sztuk Wyzwolonych w krakowskim Studium Generalnym. W semestrze zimowym 1417/18 otrzymał tytuł magistra sztuk wyzwolonych. Do roku 1421 jego żywot nie jest badaczom znany. Wiadomo jednak, że w tym czasie przyjął święcenia kapłańskie w kościele pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Tuchowie. W 1421 roku został rektorem szkoły klasztornej u bożogrobowców miechowskich, w której pracował do 1428 roku. W tym czasie zajmował się także przepisywaniem rękopisów. Sporządził między innymi dwa tomy pism Ojców Kościoła (na przykład były to pisma św. Augustyna, Grzegorza Wielkiego, Bernarda), przepisał dwie pierwsze części Summy teologicznej i Summy przeciwko poganom oraz komentarz do Ewangelii św. Mateusza, który był jego ostatnią pracą. Jego rękopisy liczą łącznie ponad 18 000 stron. Biblioteka Jagiellońska przechowuje je w 15 tomach. Część z nich znajduje się w Bibliotece Watykańskiej.

Od 1429 roku wykładał na Wydziale Artium. W 1934 roku został prepozytem Kolegium Większego. Czterokrotnie pełnił funkcję dziekana Wydziału Sztuk Wyzwolonych. Następnie podjął studia teologiczne. W 1439 roku został kanonikiem kantorii świętego Floriana w Krakowie i otrzymał prebendę w postaci probostwa w Olkuszu. W wieku 54 lat otrzymał tytuł doktora teologii. Całe życie prowadził żywot pokutny, wynagradzający za ludzkie przewinienia. Nie jadał mięsa, spędzał długie godziny w nocy na modlitwie i poście. W swoich kazaniach i pismach nawoływał do trzeźwości, walczył z nałogami i wadami, takimi jak rozwiązłość, zabijanie nienarodzonych i rozrzutność.

Zmarł 24 grudnia 1473 w Krakowie. Władze uniwersyteckie zadecydowały o złożeniu zwłok Jana Kantego w akademickim kościele św. Anny. W tym też czasie obecny proboszcz kościoła, Maciej z Kościana, zaczął spisywać cuda dokonujące się przy grobie pochowanego. W 1621 roku synod biskupów w Piotrkowie wniósł prośbę do Stolicy Apostolskiej o rozpoczęcie procesu kanonicznego. Prace przygotowawcze rozpoczęto w roku 1628. Beatyfikacja nastąpiła 27 września 1680. Dokonał jej papież Innocenty XI (późniejszy błogosławiony). Kanonizacji – łącznie ze św. Józefem Kalasantym – dokonał Klemens XIII 16 lipca 1767. W 1737 roku papież Klemens XII ogłosił Jana z Kęt patronem Polski. Jan Kanty jest też patronem Archidiecezji Krakowskiej, z której pochodzi, diecezji bielsko-żywieckiej, w której znalazło się jego rodzinne miasto oraz patronem parafii w Jaworznie – Niedzieliskach. Patronuje uczącej się i studiującej młodzieży, profesorom, szkołom katolickim i Caritasowi. Jest uważany za opiekuna rodzin i matek oczekujących potomstwa – był bowiem zdecydowanym obrońcą życia poczętego.

  • Wspomnienie liturgiczne przypada 20 października.

Bibliografia

R.M. Zawadzki: Św. Jan Kanty w świetle najnowszych badań. W: Święty Jan Kanty w sześćsetną rocznicę urodzin 1390–1990. Red. W. Gasidło. Kraków 1991, s. 15–23; [1] [dostęp 27.04.2017]; [2] [dostęp 27.04.2017]; [3] [dostęp 27.04.2017]; [4] [dostęp 27.04.2017]