Św. Gertruda Wielka

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 21:46, 16 lis 2019 autorstwa Mira (dyskusja | edycje) (dr)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Św. Gertruda Wielka (1256-1301 lub 1302), mistyczka

mal. Miguel Cabrera, PD

Św. Gertruda Wielka urodziła się 6 stycznia 1256 w Święto Objawienia Pańskiego. O jej rodzicach, pochodzeniu i miejscu urodzenia nic nie wiemy. W 1261 roku, w wieku pięciu lat, przekroczyła progi klasztoru w Helfcie. Tu spędziła całe swoje życie. W Helfcie była w stałym kontakcie ze swoją mistrzynią Mechtyldą von Hackeborn, wzrastała pod opieką wymagającej ksieni Gertrudy i zetknęła się z inną mistyczką średniowieczną - Mechtyldą z Magdeburga. Pociągała ją literatura, muzyka i śpiew oraz sztuka miniatury. Miała silny, zdecydowany, bezpośredni i impulsywny charakter. Pewne cechy jej temperamentu i wady będą jej towarzyszyć do końca życia. Jako uczennica całkowicie poświęcała się Bogu w życiu zakonnym i przez dwadzieścia lat nie działo się nic szczególnego: nauka i modlitwa stanowiły jej główne zajęcie. Wśród swoich współsióstr wybijała się ze względu na swe uzdolnienia, pogłębiała pilnie swoją wiedzę w różnych dziedzinach.

Podczas Adwentu 1280 roku, odczuła niezadowolenie i dostrzegła próżność tego wszystkiego czym się zajmowała. 27 stycznia 1281, kilka dni przed Świętem Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny, wieczorem doznała objawienia. Przeżyła wizję, w której młodzieniec, biorąc ją za rękę, pomógł jej uwolnić się od zwoju cierni krępującego jej duszę. Na ręce Gertruda rozpoznała cenny ślad ran, które odparły wszystkie oskarżenia naszych nieprzyjaciół (Le Rivelazioni, II, 1, Siena 1994, s. 89), rozpoznała Jezusa. Od tej chwili pogłębiło się w jej życiu silne zjednoczenie z Panem, szczególnie w czasie Adwentu i Bożego Narodzenia, Wielkiego Postu i Wielkanocy, świąt maryjnych.

Jej biografia ukazuje dwa kierunki procesu, określanego jako jej szczególne nawrócenie: w studiach - radykalne przejście od świeckich studiów humanistycznych do teologicznych oraz w obserwancji zakonnej przejście od życia niedbałego do życia intensywnej i mistycznej modlitwy, z nadzwyczajnym zapałem misyjnym. Gertruda zrozumiała, że była oddalona od Jezusa daleko, w krainie, gdzie wszystko jest inaczej, jak mówi za św. Augustynem; że zbyt zachłannie oddawała się naukom wyzwolonym, mądrości ludzkiej, zaniedbując naukę duchową, rezygnując ze smaku prawdziwej mądrości. Została poprowadzona na wyżyny kontemplacji. Z łacinniczki stała się teologiem, dzięki uważnej lekturze wszystkich świętych ksiąg, do których miała dostęp lub które mogła sprowadzić, napełniała swoje serce pożytecznymi sentencjami Pisma Świętego (tamże, I, 1, s. 25).

Gertruda oddała się pisaniu, rozpowszechnianiu prawd wiary w sposób jasny i prosty, służąc z tak wielką miłością i wiernością Kościołowi, że teolodzy i osoby pobożne korzystają z jej prac i ją cenią. Niewiele zachowało się z jej intensywnej działalności, również na skutek wydarzeń, które doprowadziły do zniszczenia klasztoru w Helfcie.

Oprócz Zwiastuna Bożej miłości czy Objawień pozostały nam Ćwiczenia - rzadki okaz literatury mistycznej. Do modlitw i pokut przewidzianych w regule klasztornej dodała inne, z pobożnością i ufnym zawierzeniem Bogu. Ludzie, którzy ją spotykali mieli świadomość, że przebywają w obecności Pana.

Zmarła 17 listopada 1301 lub 1302, w wieku ok. 46 lat. W siódmym Ćwiczeniu przygotowującym do śmierci, napisała: Jezu najdroższy memu sercu, Ty zawsze bądź ze mną, tak, aby moje serce pozostawało z Tobą, a Twoja miłość niepodzielnie we mnie trwała. I tak pobłogosław moje przejście, by duch mój, uwolniony z więzów ciała, na zawsze spoczął w Tobie. Amen (Ćwiczenia, Kraków 1999, s. 261). Życie św. Gertrudy pozostaje szkołą prawego życia chrześcijańskiego, ukazuje nam, że fundamentem jest przyjaźń z Jezusem, Panem. Tej przyjaźni uczy nas rozmiłowanie w Piśmie Świętym, w liturgii, głęboka wiara, miłość do Maryi, a dzięki temu poznajemy rzeczywiście samego Boga i prawdziwe szczęście, cel naszego życia.

  • Św. Gertruda jest patronką Indii Zachodnich czyli Ameryki Południowej. Kult Świętej, na prośbę króla polskiego Augusta II Sasa, rozciągnął na cały Kościół papież Klemens XII w 1732 roku. Jej relikwie zostały zniszczone w 1346 roku.
  • W ikonografii św. Gertruda jest przedstawiana w stroju opatki, z krzyżem lub pastorałem w ręku, choć święta nigdy tego urzędu i godności nie sprawowała. Jest to wynik mylenia Gertrudy Wielkiej z Helfty z żyjącą w tym samym czasie Gertrudą z Hackenborn, opatką klasztoru w Helfcie. Atrybutami św. Gertrudy Wielkiej są Serce Jezusowe, książka, krzyż.
  • Wspomnienie liturgiczne przypada 16 listopada.

Bibliografia

L'Osservatore Romano, wydanie polskie 12/328 (2010), s. 44-46.