Św. Edyta Stein

Św. Edyta Stein (1891-1942), s. Teresa Benedykta od Krzyża

obraz św. Edyty Stein w kościele w Muenster

Katedra św. Pawła w Muenster

Urodziła się 12 października 1891 we Wrocławiu w rodzinie kupca Siegfrieda Stein i Auguste z d. Courant. Jej matka Auguste pochodziła z Lublińca z rodziny o kupieckiej tradycji. Ojciec Siegfried pochodził z Gliwic, gdzie jego rodzice zajmowali się handlem drewnem. Rodzice św. Edyty pobrali się w 1871 roku. Młoda para zamieszkała najpierw w Gliwicach, aby później w 1882 roku przeprowadzić się do Lublińca. Owocem tego małżeństwa było jedenaścioro dzieci. W 1890 roku rodzina Stein przeniosła się do Wrocławia, aby kontynuować prowadzenie interesu, który w tym czasie przynosił spore profity. We Wrocławiu urodziło się najmłodsze dziecko rodziny Stein – Edyta.

Studiowała na Uniwersytecie Wrocławskim germanistykę, historię i psychologię pod kierunkiem Williama Sterna. W 1912 roku rozpoczęła studia w Getyndze pod kierunkiem Edmunda Husserla. Napisała i obroniła u niego rozprawę doktorską O zagadnieniu wczucia. Tam spotkała Maxa Schelera, a przez niego zetknęła się z katolicyzmem. Z kolei dzięki niemu poznała Romana Ingardena, świadka jej duchowych przemian. W Kolonii w 2010 roku zostało otwarte archiwum Edyty Stein. Znalazło w nim miejsce ponad 25 tys. rękopisów, które pozostawiła po sobie jako karmelitanka i filozof.

1 stycznia 1922 przyjęła chrzest w Kościele katolickim. Jej wiara została pogłębiona podczas studiowania m.in. prac św. Tomasza z Akwinu. Tuż po zmianie, Edyta Stein starała się o przyjęcie do zakonu karmelitanek, mimo zastrzeżeń ze strony jej duchowych przewodników w osobach wikariusza generalnego diecezji Speyer i jezuity - Ericha Przywary. W tym czasie zajęła się tłumaczeniem listów i dzienników Newmana z okresu przed przejściem na wiarę katolicką oraz « Quaestiones disputatae de veritate » Tomasza z Akwinu. Erich Przywara zachęcał ją do samodzielnych prac filozoficznych. Po 1931 roku zajęła się swoją habilitacją. W tym czasie powstała praca: Możność i akt , która po zmianach przyjęła postać dzieła pt. Skończony i wieczny byt. W 1932 roku otrzymała docenturę w Niemieckim Instytucie Nauk Pedagogicznych w Münster.

Cały rok 1932 aż do połowy 1933 roku spędziła w Münster. Z powodu swojego żydowskiego pochodzenia utraciła stanowisko na uniwersytecie w Münster. W połowie kwietnia 1933 roku napisała słynny list do papieża Piusa XI, w którym wręcz proroczo ostrzegała przez nazizmem. Rozpoznała ona bardzo jasno i wyraźnie zagrożenia i niebezpieczeństwo ideologii hitlerowskiej. Jednocześnie dojrzewało w niej powołanie do Karmelu. O jej obecności i modlitwach w kościele pw. św. Ludgera przypomina tablica pamiątkowa oraz jej obraz.

14 października 1933 wstąpiła do zakonu karmelitańskiego w Kolonii i przyjęła imię Teresa Benedykta od Krzyża. 31 grudnia 1938 skierowano ją do Holandii. 2 sierpnia 1942 została aresztowana i prawdopodobnie 9 sierpnia zagazowana w obozie koncentracyjnym Auschwitz.

Została beatyfikowana przez papieża Jana Pawła II w Kolonii 1 maja 1987, a kanonizowana przez tegoż papieża 11 października 1998. Swoim listem apostolskim motu proprio z 1 października 1999 papież Jan Paweł II ogłosił ją wraz ze św. Brygidą Szwedzką i św. Katarzyną ze Sieny - patronką Europy. Wśród jej rzeczy osobistych, które pozostawiła w klasztornej celi, odnaleziono m.in. akt ofiarowania życia za nawrócenie Żydów.

• Wspomnienie liturgiczne przypada 9 sierpnia.

Bibliografia

Życiorys, patrz: [1], dostęp 8 VIII 2012; I. Adamska, Chrystus świętej Edyty Stein. Święta Teresa Benedykta od Krzyża Edyta Stein (1891-1942), [w:] Górny Śląsk na przełomie wieków. Nadzieje i niepokoje. Świadkowie wiary, Katowice-Piekary Śl. 2002, s. 153-166; Shb, Święta Patronka w ukochanym mieście [Edyta Stein], "Szkice Lublinieckie" 2000, nr 5, s. 15-20; J. I. Adamska, Błogosławiona Edyta Stein, Kraków 1988; Ch. Feldmann, Cena miłości, Edyta Stein - Żydówka, filozof, zakonnica, Warszawa 1998; F. Wetter, Edyta Stein, powołana do prawdy - przez Krzyż błogosławiona, Wrocław 1991; J. Urbaczka, Lubliniec, ukochane miasto Edyty Stein, "Z tej Ziemi" Śląski kalendarz katolicki na rok 1988, Katowice 1987, s. 181-183; B. Zwoźniakowa, Wiedza Krzyża, w 50 rocznicę śmierci Siostry Teresy Benedykty o Krzyża, "Z tej Ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 1992", Katowice 1991, s. 171-173; Spotkanie ze śląską świętą, GN 2004, nr 11, (dodatek katowicki), s. 24; D. Salik, Nowy doktor kościoła?, GN 2003, nr 32, s. 11; Foto: zezwolenie o. Jerzy Zieliński OCD (www.karmel.pl); M. Cyfert, Od ateizmu do mistyki, "Niedziela" 2012, nr 32, s. 10-13.