Św. Ambroży

Z e-ncyklopedia

Św. Ambroży (ok. 340-397), doktor Kościoła

Ambrozy Myslowice1.jpg

Urodził się około 340 roku w Trewirze w znakomitej rodzinie: ojciec był namiestnikiem cesarskim, prefektem Galii, a jego starsi bracia, Marcelin i Uraniusz Satyr zostali świętymi. Legenda głosi, że gdy się urodził do pokoju wpadł rój pszczół, które szczelnie obsiadły jego usta. Przerażona matka chciała je przegnać, jednak rozsądny ojciec kazał spokojnie to przeczekać. Pszczoły odleciały, nie czyniąc Ambrożemu krzywdy. Wtedy ojciec zawołał: To niemowlę będzie kimś wielkim!

Ambroży miał zaledwie rok, gdy zmarł mu ojciec. Matka z dziećmi przeniosła się do Rzymu. Tam rozpoczął edukację, chodził do szkoły gramatyki i wymowy. Zdobył wykształcenie prawnicze. Po ukończeniu nauki założył własną szkołę. Piął się po szczeblach kariery zostając adwokatem, a wreszcie namiestnikiem Emilii i Ligurii. Zamieszkał w Mediolanie, gdzie silną pozycją wyróżniali się arianie. Biskup Mediolanu, Auksencjusz, nawet zaprzeczał bóstwu Chrystusa. Gdy zmarł, w mieście wybuchł spór, gdyż katolicy chcieli mieć swojego biskupa, a arianie swego. Na obrady przyjechał Ambroży, który miał czuwać nad porządkiem i zapobiec rozruchom. Strony nie potrafiły dojść do kompromisu i nagle jakieś dziecko zawołało: Ambroży biskupem, a po chwili cały tłum ludu to powtórzył. Bardzo zaskoczyło to Ambrożego, gdyż znał wprawdzie Biblię, ale nie był nawet ochrzczony. W jego czasach sakrament chrztu odwlekano na wiek dorosły, traktując go bardzo poważnie i żmudnie przygotowując katechumenów do jego przyjęcia. Potem sam będzie ten zwyczaj zwalczał. Ambroży chciał odmówić przyjęcia urzędu biskupa, nawet uciekł z miasta.

Jednak głos powołania był silniejszy, Ambroży widział w tym wolę Boga i osiem dni później został ochrzczony. Po kilku dniach, 7 grudnia 374, został wyświęcony na kapłana i biskupa. Urzędowanie rozpoczął od rozdania całego swojego majątku ubogim. Na wieść o wyborze swoje gratulacje przesłali papież Damazy I oraz Bazyli Wielki. Pierwszym aktem nowego biskupa było uproszenie papieża Bazylego, by przysłał mu relikwie św. Dionizego, biskupa Mediolanu, wygnanego przez arian do Kapadocji (zmarł tam w 355 roku). Bazyli przystał na prośbę, a relikwie powitano w Mediolanie bardzo uroczyście. Wtedy też Ambroży wygłosił porywająca mowę, która zachwyciła wszystkich. Od tej chwili przy każdej okazji z wielkim żarem głosił Słowo Boże.

Pod wpływem jego słów nawrócił się Augustyn (późniejszy Święty), którego biskup ochrzcił w 387 roku. Ambroży w rządach był łagodny, spokojny, rozważny, sprawiedliwy i życzliwy. Kapłani mieli w nim wzór dobrego pasterza. Wielką wagę przykładał do liturgii. Jego imieniem do dziś jest nazywany ryt, który miał duży wpływ na liturgię rzymską. Został on zachowany do dzisiaj, a celebracje w liturgii ambrozjańskiej są dozwolone w diecezji mediolańskiej i we włoskojęzycznej części Szwajcarii. Ambroży był stanowczy. Wykazywał błędy arianizmu. Upomniał samego cesarza. Gdy w Tesalonikach wybuchło powstanie zapalczywy cesarz Teodozjusz, kazał spędzić lud do amfiteatru, a jego oddział zmasakrował siedem tysięcy ludzi. Imperator pożałował szybko swej impulsywnej reakcji i wysłał rozkaz zatrzymania rzezi. Niestety posłaniec przybył za późno. Ambroży domagał się od Teodozjusza za tę zbrodnię publicznej pokuty. Cesarz pokutę przyjął i przez trzy miesiące jako grzesznik nie wstępował do kościoła, a potem z jękiem i łzami prosił Boga o przebaczenie. W 392 roku Ambroży udał się do Kapui na synod zwołany dla potępienia herezji, która Maryi odmawiała dziewictwa. Pragnął także udać się do Pawii, by uczestniczyć w ingresie nowego biskupa (w 397 roku), ale zabrakło mu sił. Zmarł w Wielki Piątek 4 kwietnia 397. Został pochowany w Mediolanie w bazylice, która dziś ma wezwanie św. Ambrożego, obok doczesnych szczątków świętych męczenników Gerwazego i Protazego. Ambroży pozostawił liczne pisma moralno - ascetyczne i dogmatyczne oraz hymny, które na stałe weszły do liturgii. Bogata spuścizna literacka to przede wszystkim kazania, komentarze do Ewangelii św. Łukasza, mowy i 99 listów. Pracowite życie zakończył Traktatem o dobrej śmierci. Został zaliczony, obok św. Augustyna, św. Hieronima i św. Grzegorza I Wielkiego do czterech wielkich doktorów Kościoła Zachodniego. Jest patronem Bolonii i Mediolanu oraz pszczelarzy. Do Polski relikwie św. Ambrożego zostały sprowadzone w lipcu 2014 roku do kościoła parafialnego pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Żabiej Górze koło Lublina przez proboszcza ks. Tadeusza Pawlasa.

  • W ikonografii św. Ambroży przedstawiany jest w stroju pontyfikalnym. Artyści malarze ukazywali go często w gronie czterech ojców Kościoła. Jego atrybutami są: bicz o trzech rzemieniach, dziecko w kołysce, gołąb i ptasie pióro jako znak boskiej inspiracji, księga, krzyż, mitra, model kościoła, napis: Dobra mowa jest jak plaster miodu, pastorał, pióro, ul.
  • Wspomnienie liturgiczne przypada 7 grudnia.

Bibliografia

Opracowanie własne.