Śląski Związek Akademicki

Z e-ncyklopedia

Śląski Związek Akademicki (ŚZA) – powstał 20 lipca 1919 w Bytomiu z inicjatywy elity intelektualnej ówczesnego Górnego Śląska (m.in. ks. dr Teodor Kubina oraz ks. Michał Lewek). Zrzeszał on Polaków mających wyższe wykształcenie, chcących działać socjalnie wśród polskiego społeczeństwa Górnego Śląska. Związek postawił sobie za cel zrzeszenie wszystkich sił akademickich na Śląsku do wspólnej pracy nad sobą, nad akademikami-studentami, uczniami średnich szkół i nad ludem. Członkiem może zostać każdy akademik - Polak chrześcijanin, osiadły na Śląsku.

Na zebraniu założycielskim ks. dr Teodor Kubina wygłosił referat pt. Zadania socjalne polskiej inteligencji. Uznano go za programowy dla Związku. Autor podkreślał w nim konieczność pracy oświatowej wśród robotników jako obowiązek miejscowej polskiej inteligencji. Powstała myśl powołania do życia akademii ludowych w Bytomiu, Katowicach, Królewskiej Hucie, Pszczynie, Rybniku, Zabrzu z wykładami języka polskiego, historii i literatury polskiej, prawa i nauki obywatelskiej, kwestii społecznej i higieny. Realizacji tego projektu przeszkodziły względy finansowe.

Zarząd Związku z siedzibą w Katowicach, stanowili: przewodniczący bp Teodor Kubina, jego zastępca poseł mec. dr Mildner, sekretarz ks. Emil Szramek, ks. Niedziela i dr Otręba; skarbnikiem był dr Hylla.

Po rozstrzygnięciach plebiscytowych dotyczących podziału terytorialnego Górnego Śląska w 1921 roku aż do 1928 roku działalność ZŚA była zawieszona. Po wznowieniu aktywności uchwalono nowy status organizacji oraz utworzono sekcje: społeczną, ekonomiczną, światopoglądową i kulturalno – historyczną. W dalszym ciągu ZŚA prowadził działalność oświatową i patriotyczną wśród Górnoślązaków, wydając liczne pozycje książkowe, prowadząc konkursy, a także badania nad historią regionu.

Bibliografia

Śląski Związek Akademicki, [w:] Encyklopedia Powstań Śląskich, Opole 1984, s. 550-551; Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku, T 1, Katowice 1929, s. 275.