Wykłady z historii Kościoła Powszechnego (starożytność i średniowiecze)
Historia Kościoła Powszechnego (starożytność i średniowiecze) – wykłady, rok akademicki 2019/2020, semestr zimowy
Ks. dr Damian Bednarski
studia niestacjonarne, teologia nauczycielska: piątek, godz. 16:00-20:15, sala 203/3.
terminy zajęć: 25 X, 8 XI, 15 XI, 6 XII, 13 XII, 20 XII, 10 I, 24 I
Strona Katedry TPiHK: patrz: Konsultacje: wtorek godz. 13:00-13:45 oraz czwartek godz. 13:00-13:45, sala 303/4.
STAROŻYTNOŚĆ
- PIERWSZE GMINY CHRZEŚCIJAŃSKIE. Otoczenie rodzącego się chrześcijaństwa; Kościół Jerozolimski; Caritas Christiana; walka pogaństwa z Kościołem; działalność św. Piotra i innych apostołów; Kościół Antiocheński; szkoły katechetyczne; chrześcijaństwo wśród pogan (św. Paweł Apostoł); przyczyny rozszerzania się chrześcijaństwa; rozszerzanie się chrześcijaństwa od I do IV wieku.
- PRZEŚLADOWANIA CHRZEŚCIJAN PIERWSZYCH WIEKÓW. Prześladowanie chrześcijan w cesarstwie rzymskim (przyczyny i przebieg); męczeństwo i kult męczenników.
- ROZWÓJ DOKTRYNY I PIERWSZE HEREZJE STAROŻYTNE. Walka literacka chrześcijaństwa z pogaństwem; rozwój doktryny teologicznej i walka z herezjami; gnostycyzm i apologeci kościelni; wewnętrzne spory kościelne religijno-moralne w II i III w.
- OD EDYKTU MEDIOLAŃSKIEGO DO PATRIMONIUM PIOTROWEGO. Konstantyn Wielki i edykt mediolański; chrześcijaństwo religią państwową; rozbudowa ustroju kościelnego; Patrimonium Piotrowe – powstanie Państwa Kościelnego.
- PRYMAT BISKUPA RZYMU. Sobory pierwszych wieków; kryzys ariański i Sobór Nicejski; papież Liberiusz i sprawa jego prawowierności; apolinarym i nestorianizm; monofizytyzm i sobór w Chalcedonie; donatyzm: spory o obiektywną świętość Kościoła; pryscylianizm i pelagianizm.
- NAUCZYCIELE I MNISI. Prawowierni obrońcy katolickiej soteriologii: św. Augustyn i św. Hieronim; źródła i początki monastycyzmu; wpływ chrześcijaństwa na prawodawstwo; dzieje Kościołów poza granicami cesarstwa
ŚREDNIOWIECZE
- EKSPANSJA CHRZEŚCIJAŃSKA. Rozwój chrześcijaństwa w V-VI w.; Grzegorz Wielki i jego reformy kościelne; wczesny monastycyzm zachodni.
- KOŚCIÓŁ NA WSCHODZIE. Kościół bizantyjski i jego formy pobożności; chrześcijaństwo wschodnie przed rozłamem (do XI w.); spory kościelne za czasów patriarchy Focjusza; obrazoburstwo na Wschodzie; przyczyny i powstanie wielkiej schizmy wschodniej.
- KOŚCIÓŁ NA ZACHODZIE. Sytuacja Kościoła pod panowaniem islamu (VII-IX w.); chrześcijaństwo czasów karolińskich; Kościół na Wyspach Brytyjskich; działalność mnichów iroszkockich.
- CHRYSTIANIZACJA SŁOWIAN; organizacja Kościoła w Polsce w okresie pierwszych Piastów; sprawa męczeństwa św. Stanisława ze Szczepanowa.
- ŻYCIE SPOŁECZNOŚCI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ W ŚREDNIOWIECZU. Struktura Kościoła średniowiecznego; kryzys papiestwa – „saceulum obscurum”; uniwersalizm i reforma (Cluny); spór o inwestyturę; reforma gregoriańska; konkordat wormacki; papiestwo w epoce św. Bernarda z Clairvaux.
- EKSPANSJA CHRZEŚCIJAŃSTWA NA ZEWNĄTRZ. Ruch krucjatowy; chrześcijańskie rycerstwo i zakony rycerskie.
- ŚREDNIOWIECZNE ZAKONY. Odnowa życia zakonnego: św. Franciszek i franciszkanie oraz św. Dominik i jego zakon. Inne zakony.
- HEREZJE I SCHIZMY ŚREDNIOWIECZNE. Herezje średniowieczne. Niewola awiniońska i Wielka Schizma Zachodnia.
- JESIEŃ ŚREDNIOWIECZA. Sobory średniowieczne; wewnętrzny rozrost chrześcijaństwa – owoce reformy gregoriańskiej; apogeum kultury średniowiecznej: scholastyka; cienie i blaski średniowiecza – podsumowanie.