Vixdum Poloniae Unitas

Z e-ncyklopedia

Bulla Piusa XI „Vixdum Poloniae Unitas" z 28 października 1925 roku

medal

Siedem lat po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku i stosunkowo szybkim - mimo wojny z bolszewikami do 1922 roku - podpisaniu konkordatu 10 lutego 1925, na mocy bulli Vixdum Poloniae Unitas nastąpił nowy podział diecezji. W odrodzonym państwie polskim znalazły się początkowo trzy metropolie: Gniezno-Poznań, Warszawa i Lwów. Dwie następne metropolie (krakowska i wileńska) powstały w 1925 roku w Krakowie, włączając w nią diecezję tarnowską, kielecką, częstochowską i katowicką.

Na podstawie bulli została powołana do życia również diecezja katowicka. W bulli, w przeciwieństwie do tekstu konkordatu, nowa diecezja otrzymała nazwę: katowicka. W okresie międzywojennym w oficjalnych dokumentach diecezji, często używało się tej zdwojonej nazwy – katowicka (śląska). Na mocy papieskiej bulli do obszaru istniejącej już Administracji Apostolskiej na Górnym Śląsku włączono Śląsk Cieszyński, który stanowiły dwa powiaty: bielski i cieszyński, a kościelnie dekanaty: bielski, strumieński, skoczowski i cieszyński. Tym samym Śląsk Cieszyński, który w granicach Polski, znalazł się pod jurysdykcją rządcy katowickiego. Formalne przejęcie jurysdykcji nad Śląskiem Cieszyńskim nastąpiło 18 listopada 1925, a z dniem 1 grudnia 1925 agendy wikariatu generalnego w Cieszynie uległy likwidacji.

Pięć metropolii: gnieźnieńska, warszawska, lwowska, krakowska i wileńska posiadały łącznie 20 diecezji oraz biskupstwo polowe Wojska Polskiego. Największe jednostki — archidiecezja wileńska i diecezja pińska — obejmowały obszar ponad 50 tys. km kwadratowych, najmniejsza — diecezja katowicka/śląska — tylko 4216 km kwadratowych.