Tajne Harcerstwo Krajowe - Szeregi Wolności
Po zakończeniu II wojny światowej, po likwidacji odrębnych organizacji harcerskich, po wprowadzeniu nowych stopni i sprawności, po krytyce metody skautowej i harcerskiej jako imperialistyczno-nacjonalistycznego systemu wychowawczego, po wprowadzeniu odznaki harcerskiej w miejsce krzyża i lilijki oraz mundurów wzorowanych na pionierskich, w 1950 roku ZHP włączono jako Organizację Harcerską do Związku Młodzieży Polskiej. Dla wielu instruktorów otworzyły się natomiast bramy więzień. Odpowiedzą na taki stan rzeczy były organizacje tajne, działające w konspiracji, w tym - Tajne Harcerstwo Krajowe - Szeregi Wolności.
Genezy powstania tej podziemnej organizacji działającej na terenie województwa śląskiego pod koniec lat 40. i na początku lat 50. XX wieku należy szukać w szkole podstawowej w Goławcu. 14 marca 1948 w Szkole Podstawowej w Goławcu, grupa harcerzy tajnie złożyła przysięgę harcerską: Przyrzekam przed Majestatem Najwyższego, że będę wytrwale i w każdej dogodnej sytuacji walczył z zalewem komunistycznym, podsycał płomień prawdziwej polskości wśród narodu, jako też bez najmniejszej zdrady spraw organizacyjnych będę się starał czynić wszystko w zgodzie i z nadzieją lepszego jutra. Tak mi dopomóż Bóg. Po złożeniu przysięgi zaprzysiężeni otrzymali duże ryngrafy tj. medaliony z wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej.
Założycielami tajnej organizacji byli harcerze działający przy Liceum w Mysłowicach: Juliusz Gamża, Paweł Ścierski, Teodor Krzemień a także Ryszard Tuszyński.
W pewnym czasie grupa bardzo się rozrosła i w 1949 roku liczyła ok. 50 osób. Była podzielona na kilka zastępów, które działały m.in. w: Lędzinach, Brzezince, Mysłowicach, Goławcu, Bieruniu oraz w Katowicach. Organizacja posiadała swoje pismo o nazwie Bojownik oraz sztandar, który został symbolicznie poświęcony w kościele pw. św. Klemensa w Lędzinach 8 września 1951. W 1952 roku organizacja zmieniał nazwę na Tajne Harcerstwo Krajowe – Szeregi Wolności.
Tajne harcerstwo zostało rozbite aresztowaniami na przełomie 1953/1954 roku przez Urząd Bezpieczeństwa. W wyniku działań śledczych aresztowano 44 członków oraz 20 sympatyków. Skazani odbywali swoje wyroki w więzieniach m.in. w: Katowicach, Gliwicach, Opolu, Bytomiu, Krakowie, Nowym Wiśliczu, Grudziądzu, Sieradzu, Mysłowicach, Wronkach.
Bibliografia
P. Ścierski, Jak zostałem konspiratorem [w:] Tajne Harcerstwo Krajowe – Szeregi Wolności w Lędzinach 1948 – 1953, pod red. E. Długajczyka, Lędziny 1994, s. 45.