Sobór Chalcedoński

Z e-ncyklopedia

Sobór Chalcedoński (451)

Sobór Chalcedoński – najliczniejszy w starożytności sobór powszechny, zwołany przez cesarza Marcjana, w celu potępienia postanowień tak zwanego „synodu zbójeckiego” (449 r.) i zaprowadzenia jednej wiary w całym cesarstwie. Początkowo sobór miał rozpocząć się 1 września 451 w Nicei, jednak ze względu na wygodniejsze uczestnictwo w obradach cesarza Marcjana, został przeniesiony do leżącego bliżej stolicy Chalcedonu. Ostatecznie 8 października 451 zaczęły się obrady soboru, w których udział wzięło ponad pięciuset biskupów, w tym legaci reprezentujący papieża Leona I Wielkiego.

Tak zwany „sobór zbójecki” miał swój początek w wystąpieniu Eutychesa, który twierdził, że po Wcieleniu ludzka natura Chrystusa została całkowicie wchłonięta przez Jego Boską naturę (monofizytyzm). Po stronie Eutychesa, stanął wówczas patriarcha Aleksandrii Dioskur, którego ekskomunikowano na Soborze Chalcedońskim. Przeciwnikiem zaś Eutychesa był patriarcha Konstantynopola Flawian, który doprowadził do potępienia jego nauki na synodzie w Konstantynopolu, a w liście wysłanym do papieża Leona opisał szczegółowo monofizytycką herezję. Skutkiem tego, była w 449 roku odpowiedź Leona Wielkiego - słynny List dogmatyczny, w którym jasno sprzeciwiał się on doktrynie o jednej naturze Chrystusa. List ten odczytano w Chalcedonie i włączono go do akt soborowych. Drugą herezją, która została potępiona na soborze był nestorianizm, który uznawał w Chrystusie dwie Osoby: Boską i ludzką, a odmawiając Maryi tytułu Bożej Rodzicielki, nazywał ją Rodzicielką Chrystusa, podkreślając, że nie mogła Ona urodzić Boga. Ponadto, ułożono w Chalcedonie kanony dyscyplinarne. Jednak kanon 28, który miał nadawać Konstantynopolowi te same przywileje kościelne, jakie miał Rzym, nie został podpisany przez legatów papieskich.

Na soborze prowadzono także dyskusję dotyczącą sformułowania nowego Credo, jednak większość obradujących biskupów była temu przeciwna, w wyniku czego potwierdzono nicejsko - konstantynopolitańskie wyznanie wiary, które do dnia dzisiejszego recytowane jest w czasie Eucharystii.

Jednak aby formalnie potwierdzić prawowierną naukę Kościoła, po zdecydowanym potępieniu herezji monofizytów i nestorian, ustalono w Chalcedonie następującą definicję wiary:

Zgodnie ze świętymi Ojcami, wszyscy jednomyślnie uczymy wyznawać, że jest jeden i ten sam Syn, Pan nasz Jezus Chrystus, doskonały w Bóstwie i doskonały w człowieczeństwie, prawdziwy Bóg i prawdziwy człowiek, złożony z duszy rozumnej i ciała, współistotny Ojcu co do Bóstwa i współistotny nam co do człowieczeństwa, <<we wszystkim nam podobny oprócz grzechu>>, przed wiekami zrodzony z Ojca co do Boskości, w ostatnich czasach narodził się co do człowieczeństwa z Maryi Dziewicy, Matki Bożej, dla nas i dla naszego zbawienia. Jednego i tego samego Chrystusa Pana, Syna Jednorodzonego, należy wyznawać w dwóch naturach: bez zmieszania, bez zmiany, bez podzielenia i bez rozłączania. Nigdy nie zanikła różnica natur przez ich zjednoczenie, ale zostały zachowane cechy właściwe obu natur, które się spotkały, aby utworzyć jedną osobę i jedną hipostazę. Nie wolno dzielić Go na dwie osoby ani rozróżniać w Nim dwóch osób, ponieważ jeden i ten sam jest Syn, Jednorodzony, Bóg, Słowo i Pan Jezus Chrystus, zgodnie z tym, co niegdyś głosili o Nim Prorocy, o czym sam Jezus Chrystus nas pouczył i co przekazał nam Symbol Ojców.

W związku z ustaloną powyżej definicją, Sobór rozporządził dodatkowo zakaz myślenia, układania, pisania, nauczania i głoszenia innej doktryny.

Bibliografia

Dokumenty Soborów Powszechnych, t. 1, oprac. ks. Arkadiusz Baron, ks. Henryk Pietras SJ, Kraków, Wydawnictwo WAM, Księża Jezuici, 2001, s. 193-257; John N.D. Kelly, Początki doktryny chrześcijańskiej, przeł. Julia Mrukówna, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1988, s. 241-255; Breviarium fidei: wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, pod red. Ignacego Bokwy, oprac. Ignacy Bokwa, Poznań, Księgarnia Świętego Wojciecha, 2007, s. 220-226.