Slavorum apostoli

Pap. Jan Paweł II - Slavorum apostoli

Opublikowana została 2 czerwca 1985, czyli 5 lat (31.12.1980) po ogłoszeniu Listu Apostolskiego „Egregiae virtutis” ustanawiającego przez Jana Pawła II świętych Cyryla i Metodego współpatronami Europy.

Tytuł: „Slavorum Apostoli” (Apostołowie Słowian). Jest to czwarta, najkrótsza encyklika Papieża Polaka. Adresatami dokumentu są: biskupi i kapłani, rodziny zakonne, wszyscy wierzący chrześcijanie.

Encyklika przedstawia postaci Braci Sołuńskich – św. Cyryla i Metodego. Centralnym tematem dokumentu jest jedność Europy. Składa się z ośmiu rozdziałów.

„Salvorum Apostoli” nawiązuje w szczególny sposób do Encykliki „Grande munus” papieża Leona XIII, w której przypomniał on „Kościołowi i światu apostolskie zasługi obu Braci” oraz ustanowił nią doroczne liturgiczne święto Braci Sołuńskich na 7 lipca (obecnie w wyniku reformy kalendarza liturgicznego po Soborze Watykańskim II jest to 14 lutego). Jan Paweł II podjął temat świętych Cyryla i Metodego ze względu na rocznicę 1100-lecia śmierci św. Metodego oraz to, że był pierwszym papieżem z Polski, więc spośród narodów słowiańskich.

Rys biograficzny

Jan Paweł II wspomina tu ponownie o wyżej wymienionej Encyklice Papieża Leona XIII. Opisuje pochodzenie, środowisko rodzinne, rodowód oraz działalność apostolską Braci Sołuńskich.

Zwiastunowie Ewangelii

Bracia Cyryl i Metody musieli pozostawić Cesarstwo Bizantyjskie by ewangelizować Słowian. Mamy tu porównanie do sytuacji Abrahama oraz św. Pawła Apostoła, którzy też musieli opuścić swoją ojczyznę. Docenia się tu działalność Opatrzności Bożej. Cyryl i Metody odpowiedzieli na wezwanie Chrystusa „głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu!” (Mk 16, 15) oraz „nauczajcie wszystkie narody” (Mt 28, 19). Podkreśla się tu dużą ich zasługę, jaką było tłumaczenie Pisma Świętego i liturgii na języki słowiańskie. Zajmowali też konkretne stanowiska w konfliktach.

Zakładali Kościół Boży

Cechą św. Cyryla i Metodego był przede wszystkim „pokojowy sposób budowania Kościoła”. Chociaż Słowianie nazywali ich „Słowianami z serca”, to byli oni bardziej zagłębieni w kulturze hellenistycznej i wykształceniu bizantyjskim. Powinniśmy z nich brać przykład, w działaniu na rzecz jedności Kościoła – szczególnie przez dialog.

Katolicki zmysł Kościoła

Bracia Sołuńscy ewangelizowali metodą katechetyczną i duszpasterską, która była bardzo dobrze dostosowana do ludu, do którego ją kierowali – przede wszystkim to, że głosili Dobrą Nowinę w języku rodzimym. Jest tu nawiązanie do Soboru Watykańskiego II, który docenił rolę języków narodowych w liturgii, podkreślając powszechność i jedność Kościoła. Czynna współodpowiedzialność oraz szlachetne współdziałanie wszystkich na rzecz wspólnego dobra, to kwestie objawiające katolickość Kościoła.

Ewangelia i kultura

Cyryl i Metody byli spadkobiercami kultury starożytnej Grecji, kontynuowanej przez Bizancjum, a nie tylko dziedzicami wiary. Poprzez wprowadzenie Ewangelii w rodzimą kulturę ludów ewangelizowanych, przyczynili się oni do rozwoju wielu kultur. Natomiast przekład Ksiąg świętych dokonany przez Braci Sołuńskich nadał godność kulturową staro-cerkiewno-słowiańskiemu językowi używanemu w liturgii. W obrządku wschodnim ten język odegrał podobną rolę, jak łacina na Zachodzie.

Rozległość chrześcijańskiego milenium słowiańszczyzny

Działalność św. Cyryla i Metodego była pierwszą skuteczną ewangelizacją Słowian. Objęła ona głównie ówczesne Państwo Wielkomorawskie, ale też np. Chorwację. To właśnie z Czech do Polski przyszło chrześcijaństwo. W 966 roku władca Polski Mieszko I przyjął chrzest. Natomiast jego żoną była czeska księżniczka Dąbrówka. „Cyryl i Metody stanowią jakby ogniwo łączące, jakby duchowy pomost pomiędzy nurtem tradycji wschodniej i zachodniej, które łączą się razem w jedną wielką Tradycję Kościoła powszechnego”.

W zakończeniu czytamy, że w całym Kościele powinno się uroczyście obchodzić tysiącsetną rocznicę śmierci św. Cyryla i Metodego. Mamy opis śmierci i pogrzebu św. Metodego. Następnie Jan Paweł II kieruje słowa modlitwy za Kościół na całym świecie przez wstawiennictwo nowych współpatronów Europy, jak też wspomina innych Świętych Pańskich.

Bibliografia

Jan Paweł II, Dzieła zebrane, t. I: Encykliki, Kraków 2006, s. 146-171 (tekst i komentarz A. Naumowa); J. Poniewierski, Pontyfikat-25 lat, Kraków 2003, s. 108-109.