Rożanowicz Stanisław

Z e-ncyklopedia

Rożanowicz Stanisław (1877-1933)

Urodził się 18 kwietnia 1877 w Poznaniu. W Katowicach osiedlił się w 1911 roku. Był lekarzem dentystą, dziennikarzem, działaczem narodowym i społecznym. Do 1904 roku pracował jako dziennikarz w "Gazecie Grudziądzkiej". Na początku ubiegłego wieku Rożanowicz napisał kilka artykułów o proboszczu tamtejszej parafii, ks. Otto Kunercie. Młody dziennikarz zarzucał mu szykanowanie Polaków i głoszenie kazań w języku niemieckim. Proboszcz poczuł się obrażony i sprawa trafiła do sądu. Rożanowicz został skazany na rok więzienia. Rożanowicz przyjechał na Górny Śląsk w 1904 roku po rocznym pobycie w więzieniu. Po przyjeździe na Śląsk został zatrudniony jako dziennikarz w "Głosie Śląskim", redagowanym przez Józefa Siemianowskiego. W lipcu 1905 roku "Dziennik Poznański" pisał, że Rożanowicz został skazany na dwa tygodnie aresztu. Władzom pruskim nie spodobało się, że w "Głosie" wydrukowano wiersz Marii Konopnickiej Co to jest ojczyzna. Jeszcze w tym samym roku Rożanowicz został skazany na trzy miesiące więzienia za artykuł, w którym napisał, że Polska nadal istnieje, ponieważ wiele osób mówi po polsku. Ze względu na prześladowania ze strony władz niemieckich, zrezygnował z pracy dziennikarza i w 1907 roku w Strasburgu rozpoczął studia stomatologiczne, uwieńczone w 1910 roku dyplomem lekarza dentysty. Podczas studiów działał wśród emigracji polskiej w Alzacji, Lotaryngii i Badenii, brał udział w pracach Związku Młodzieży Polskiej Zet.

Organizował powitanie wojsk polskich wkraczających do Katowic w 1922 roku. Zasłużył się także w okresie zaboru pruskiego i powstań śląskich. Zmarł w Katowicach w nocy z 2 na 3 czerwca 1933. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w kościele pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach. Uczestniczyły w nich liczne delegacje i poczty sztandarowe "Sokoła", Towarzystwa Polek, Strzeleckiego Bractwa Kurkowego, miejscowych gimnazjów. Eksportację na katowicki cmentarz przy ul. Francuskiej prowadził proboszcz kościoła mariackiego ks. dr Emil Szramek, w asyście proboszcza parafii w Bogucicach, ks. Franciszka Ścigały i kapelana powstańczego, ks. Franciszka Kupilasa. Zgodnie z dawnym obyczajem, przed bramą cmentarną pożegnali zmarłego w imieniu społeczeństwa, prezes Dzielnicy Śląskiej "Sokoła" Józef Dreyza z Siemianowic Śląskich oraz poseł Karol Grzesik, prezes Związku Powstańców Śląskich. Nad grobem przemówieniem i modlitwą pożegnał zmarłego ks. dr Emil Szramek.

Stanisław Rożanowicz od 1913 roku był ożeniony z Marią z Glabiszów. Małżeństwo miało czterech synów: Janusza (ur. 1914), był więźniem obozów koncentracyjnych Dachau i Mauthausen, Zdzisława (ur. 1920), Andrzeja (ur. 1925) i Kazimierza (ur. 1927). Syn Stanisława Rożanowicza, Andrzej, zmarł w październiku 2011 roku. Wychowany w duchu patriotycznym, już w gimnazjum w 1937 roku wstąpił do harcerstwa i brał udział w organizowaniu tajnej działalności harcerskiej od początku okupacji. W październiku 1939 roku wraz z kolegami tworzył konspiracyjną grupę - zastęp "Birkutów", który od 1943 roku współpracował z Armią Krajową.

Bibliografia

Na podstawie rozmów z Andrzejem Rożanowiczem; Wiesława Konopelska, miesięcznik "Śląsk" (nr 11), listopad 2011; [1]