Represje wobec duchowieństwa w okresie PRL
Po zakończeniu okupacji, represje wobec duchowieństwa katowickiego nie ustały, zmienił się tylko agresor. Pierwsze dane o represjach ukazują nie tylko skalę represji, ale również kierunek, w jakim zmierzało państwo opresyjne- Polska Ludowa. Pierwsza fala represji związana była z przejściem frontu, kiedy to w obronie napastowanych kobiet zostali zamordowani księża ks. Teodor Walenta w Gorzycach i chrystusowiec, ks. Paweł Kontny, przebywający w Lędzinach. Druga fala odwetu objęła księży wysiedlonych z diecezji ze względu na opcję narodową, to jest za posiadanie grupy na volksliście. Wtedy między innymi został wysiedlony ks. Franciszek Woźnica – wikariusz generalny diecezji katowickiej w czasie okupacji. Jedynym zarzutem, jakie mu stawiały władze komunistyczne, było przyznanie II grupy volkslisty. Nie mogły mu natomiast zarzucić braku lojalności wobec prawowitych władz kościelnych ani też działań na szkodę polskiej ludności, tym bardziej, że bronili go świeccy i polscy duchowni. Trzecia fala represji objęła księży, którzy odczytali list biskupa Adamskiego ze stycznia 1949 w sprawie obrony nauki religii w szkołach.
Formą represji wobec duchowieństwa było również powoływanie w latach 1959-1978 alumnów Śląskiego Seminarium Duchownego do odbycia służby wojskowej. Wbrew Porozumieniu kwietniowemu z 1950, zawartemu między Państwem i Kościołem, władze PRL powołały - według szacunkowych danych - 348 alumnów, z czego dwuletnią służbę wojskową faktycznie odbyło 183. W sumie 41 księży diecezji katowickiej spotkały represje w postaci aresztów, więzień i przymusowych wysiedleń. Wszyscy księża opuścili więzienia i areszty w 1956. Po październiku 1956 areszty wobec duchowieństwa były rzadziej stosowane, natomiast represje częściej polegały na nękaniu tzw. domiarami za brak książki inwentarzowej i rejestracji punktów katechetycznych.
W okresie rządów wikariuszy kapitulnych: ks. Filipa Bednorza i ks. Jana Piskorza, częściowo udało się podzielić duchowieństwo i wiernych; biskupi zostali wygnani, w Kurii katowickiej pozbawiono stanowisk księży „opornych”, których wikariusze kapitulni przenosili na mniej eksponowane placówki duszpasterskie.
Bibliografia
Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945-1989. Pomordowani – więzieni – wygnani, T. 1- 3, red. J. Myszora, Warszawa 2001-2006; Represje wobec duchowieństwa górnośląskiego w latach 1939-1956 w dokumentach, opr. K. Banaś, A. Dziurok, Katowice 2003.
Cd:
czytaj: Ruch Księży Patriotów | Powrót do spisu treści