Rüchel Roman

Rüchel (Rychel, Rychjel) Roman (1857-1918), proboszcz w Dąbrówce Wielkiej, działacz społeczny

Urodził się 8 października 1857 we wsi Dziećmarowy w pow. głubczyckim w rodzinie gospodarza Klemensa i Józefy. Do szkoły elementarnej uczęszczał we wsi rodzinnej, a do gimnazjum w Głubczycach, gdzie u nauczyciela Szenica poznał dobrze język i literaturę polską. W 1882 roku zaczął studiować teologię na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego, a w 1885 roku przez 9 miesięcy uczęszczał do Seminarium Duchownego w Freisingu w Bawarii. W czasie studiów wrocławskich był członkiem Towarzystwa Polskich Górnoślązaków. Należał do najbardziej czynnych jego członków. Święcenia kapłańskie przyjął 26 czerwca 1886 we Wrocławiu, po czym jako wikary przez rok i 5 miesięcy duszpasterzował w Bujakowie. Na polu społecznym i duszpasterskim bardzo ściśle współpracował wówczas z ks. Franciszkiem Miczkiem. Obydwaj zakładali organizacje, z których najbardziej popularne było Towarzystwo św. Alojzego. Wspólnie z Miczkiem R. napisał dramat pt. Męka Pana Jezusa. W 1892 roku obydwaj udali się do Wrocławia na zaproszenie polskich studentów, aby im pomóc w staraniach o założenie Towarzystwa Akademików Górnoślązaków. Współpraca z proboszczem ks. Edlerem w Bujakowie nie układała się mu najlepiej, bo już 14 września 1887 prosił biskupa o przeniesienie na inną placówkę. W 1888 roku pracował jako wikary w Rybniku. 13 września 1888 przystąpił do egzaminu proboszczowskiego. W 1893 roku został przeniesiony do Dąbrówki Wiekiej, gdzie również objął obowiązki administratora powstającej parafii. W 1896 roku zaczął duszpasterzować w parafii Senftenberg w powiecie Calau, w archiprezbiteracie Neuzelle, na pograniczu Brandenburgii i Dolnego Śląska. 2 marca 1897 został proboszczem tej parafii. Bardzo często chorował i wielokrotnie prosił biskupa o urlop zdrowotny. W 1915 roku został przeniesiony do Raciborza, gdzie pracował w parafii św. Mikołaja jako proboszcz emerytowany.

Ks. Rychel łączył działalność duszpasterską wśród Polaków z troską o język i kulturę polską. Już 5 lutego 1889 komisarz graniczny w Bytomiu, którego urzędowym zadaniem było śledzenie życia polskiego na Śląsku, informował prezydenta rejencji opolskiej, że proboszcza Rychela należy uważać za przyjaciela polskich interesów, jakkolwiek w swoich wystąpieniach jest on bardzo ostrożny. Komisarz zwracał uwagę, że Rüchel zmienił pisownię swojego nazwiska, nadając mu formę Rychjel, aby jeszcze bardziej zaznaczyć jego polskie zabarwienie. W styczniu 1895 roku w Wielkiej Dąbrówce odmówił wygłoszenia niemieckiego kazania na nabożeństwie w rocznicę urodzin cesarza, o co zwracał się do niego tamtejszy Kriegerverein. Dziekan Nerlich w piśmie do bpa J. Koppa z 22 lipca 1893 wymienił go oraz księży: Gregora, Miczka i Kapicę jako tych, którzy przesadnie skłaniają się na stronę sprawy polskiej na Górnym Śląsku. Zmarł 3 stycznia 1918.

Bibliografia

M. Pater, Rychel (Rychjel) Roman (hasło), [w:] Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, red. J. Pater, Katowice 1996, s. 357-358; H. Kuczob, Dąbrówka Wielka. Dawniej i dziś, Chorzów 2000, s. 162; Schematismus 1918, s. 198.