Parafia Trójcy Świętej w Koszęcinie

Z e-ncyklopedia
Koszecin1.jpg
Koszecin Trojcy10.jpg
Koszecin2.jpg

Parafia Trójcy Świętej w Koszęcinie należy do tych jednostek administracji kościelnej, której budynek kościoła parafialnego jest kilkaset lat starszy i bogatszy historycznie niż wydzielona w drugiej połowie XX wieku wspólnota parafialna . Obecny teren parafii wchodził w skład parafii św. Józefa w Sadowie. Obok kościoła pw. Trójcy Świętej w Koszęcinie istniał jeszcze tzw. kościół zamkowy pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny usytuowany na terenie kompleksu zamku koszęcińskiego. Ten wybudowany w 1608 roku kościół został poświęcony w 1647 roku przez bpa wrocławskiego Neandera stając się jednocześnie filią parafii sadowskiej. Odtąd właściciele Koszęcina utrzymywali kapelanów zamkowych, którym podlegał również kościół pw. Trójcy Świętej. Msze święte były w nim odprawiane jedynie trzy razy w roku: w Poniedziałek Wielkanocny, Uroczystość Trójcy Świętej oraz w niedzielę po wspomnieniu św. Jadwigi.

Niektórzy duszpasterze zamkowi zabiegali o utworzenie osobnej parafii w Koszęcinie jak np. ks. Karol Dehnisch pracujący tutaj w latach 1817-1846. Starania te odniosły skutek i w 1868 roku utworzono kurację parafii sadowskiej, a 27 lutego 1896 samodzielną parafię. Tym samym kościół pw. Trójcy Świętej wszedł w jej skład, ale nie uzyskał statusu kościoła parafialnego. Stał się nią kościół zamkowy, który pełnił tę funkcję do 1908 roku. Wtedy to ukończono budowę kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

W maju 1966 roku decyzją kurii biskupiej w Katowicach ustanowiono dla kościoła pw. Trójcy Świętej osobnego rektora w osobie ks. Antoniego Ryguły. 10 grudnia 1977 na mocy dekretu bpa Herberta Bednorza erygowano nową parafię, a ks. Reguła został jej pierwszym proboszczem. Do wspólnoty parafialnej obok części Koszęcina przyłączono również wieś Prądy.

Z chwilą utworzenia rektoratu przynależał on już do dekanatu woźnickiego, utworzonego w dniu 13 maja 1955, a z dniem 25 marca 1992 parafia weszła w skład nowo utworzonej diecezji gliwickiej. Księgi parafialne są prowadzone od 1968 roku. 17 czerwca 2010 ks. Matla wraz z grupą parafian odebrał w kurii archidiecezjalnej w Warszawie relikwie bł. ks. Jerzego Popiełuszki w postaci fragmentu kości męczennika.

Kościół i jego wyposażenie

Pierwszy kościółek w Koszęcinie, według podań, został wybudowany w XI/XII wieku. Przed jego wzniesieniem na tym miejscu miało mieć miejsce objawienie Trójcy Świętej w osobach trojga dzieci córce młynarza Pudełko – Viktorii. Dzieci powtarzały wciąż jedną prośbę, aby wybudowano w tym miejscu kościół. Dziewczyna zwróciła się o pomoc do zamożnego Wincentego Kluczyńskiego, który przystał na prośbę, ale uznał, że bezpieczniej dla przyszłego kościoła będzie go wznieść na wzgórzu. Wyznaczywszy miejsce na wzgórzu zwanym Żydowiną nakazał zwozić tam drewno pod budowę, ale na drugi dzień drewno znajdowało się obok źródła i dębu, przy którym Viktoria miała objawienia. Jak głosi legenda w tym miejscu zaczęli gromadzić się wierni, a w efekcie wzniesiono kościół mimo jego położenia w dolinie. Pewne jest, że kościół istniał już w XV i XVI wieku. Archiwalia parafii sadowskiej oraz inne pośrednie wspominają o tym kościele w kontekście jego wyposażenia czy sporu sądowego z 1550 roku między Danielem Ziemińskim rotmistrzem z Toszka a proboszczem z Sadowa, Tomasem.

Drugi kościół został zbudowany prawdopodobnie w 1568 roku i przejął on część wyposażenia wcześniejszego kościoła. Wiadomo, że podobnie jak wiele kościołów śląskich znalazł się w rękach protestantów. Gorący okres Reformacji sprawił, że nie zdążono z jego konsekracją. Wiadomo, że w 1687 roku był już kościołem poświęconym, z pełnym wyposażeniem i kolatorem. W 1720 roku kościół spłonął, a na jego miejscu w latach 1721-1724 wzniesiono trzeci kościół. Nowy budynek też wykonano z drewna, a jego budowniczym był mistrz ciesielski z Nysy Jakub Ridzinger. Cechą łączącą wszystkie trzy kościoły jest to samo miejsce budowy, co potwierdzają badania historyczne oraz przypadkowe odkrycia czynione podczas remontów.

Obecny kościół jest drewniany o konstrukcji zrębowej na podmurowaniu z kamienia i cegły. Posiada dwie wieże, wyższą od strony zachodniej o konstrukcji słupowej, o ścianach lekko pochylonych, szalowana deskami. Niższa przeznaczona na sygnaturkę znajduje się nad prezbiterium. Wokół kościoła znajdują się otwarte „soboty” pokryte dachem gontowym. Wewnątrz znajduje się ołtarz główny z pierwszej połowy XVIII z Pietą naturalnych rozmiarów z 1510 roku. Lewy ołtarz boczny został poświęcony św. Annie Samotrzeciej, a prawy św. Janowi Nepomucenowi. W tej części znajduje się również ambona z XVIII wieku grupa rzeźbiarska przedstawiająca Trójcę Świętą (Bóg Ojciec z posążkami dwóch aniołków, Gołębica i wizerunek Dobrego Pasterza).

W kościele pw. Trójcy Świętej zachowało się bardzo dużo eksponatów sztuki i rzemiosła sprzed kilkuset lat. Wśród obrazów na szczególna uwagę zasługuje Legenda o kościółku Św. Trójcy oraz cudów z nim związanych pochodzący z 1564 roku. Z rzeźb najbardziej interesująca jest Pieta z ołtarza głównego. Posiadała ona korony, które zaginęły podczas wojny lub krótko po jej zakończeniu. Organy zostały albo zbudowane w 1886 roku przez Pawła Czopka z Olesna lub też zostały wyremontowane nabierając obecnego wyglądu. Obok ołtarza św. Jana Nepomucena znajduje się gablota, w której jest przechowywana uzda i pazur raka. Uzdę podarował, według podań, Wincenty Kluczyński wożący drewno na budowę pierwotnego kościoła, a pazur raka jest pozostałością po ogromnym raku, który rzekomo miał przetaczać składowane drewno z Żydowiny na ostateczny teren budowy. W 1999 roku zawieszono na wieży trzy dzwony o wadze 700 kg, 420 kg i 220 kg. Największy z nich został ufundowany przez ks. Antoniego Rygułę.

Proboszczowie

Bibliografia

J. Myrcik, Zabytkowy kościół Świętej Trójcy w Koszęcinie, Koszęcin 2003, s. 6-44; tenże, Koszęcińskie kościoły i kapliczki, Tarnowskie Góry 1998; s. 22-31; J. Myszor, Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999, s. 455-456; www.diecezja.gliwice.pl; Schematyzm Diecezji Śląskiej 1927, Katowice 1927, s. 51-52; A. Z. Judyccy, Oblaci polscy we Francji, Belgii i Luksemburgu, Warszawa-Tarnów 2006, s. 137; www.dziennikzachodni.pl.