Parafia św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Toszku

Toszek należy do najstarszych miejscowości na Górnym Śląsku. W XIV wieku był siedzibą dekanatu, do którego przynależało 21 parafii. Według źródeł historycznych z początku XIII wieku w Toszku istniał kościół pw. św. Piotra. Najprawdopodobniej w XII wieku był tu już drewniany budynek sakralny, pod opieką premonstratensów, a potem księży diecezjalnych. Kościół zniszczyli husyci w połowie XV wieku.

W 1456 roku, za panowania księcia toszeckiego Przemysława IV, na miejscu spalonego kościółka wzniesiono murowany w stylu gotyckim. Przy kościele zbudowano kaplicę pw. św. Mikołaja, był też cmentarz i szkoła parafialna.

W latach 1713-1718 kościół przebudowano. W kosztach partycypował właściciel Toszka, baron Jan Dietrich von Peterswaldski. Budowla z kamienia łamanego, w stylu barokowym. Składa się z wieży na rzucie kwadratu, zwieńczonej blaszanym, ostrosłupowym hełmem, nawy głównej, wąskich naw bocznych i trójbocznie zamkniętego prezbiterium. Pod zakrystią loża kolatorska. Nad dachem sygnaturka w formie latarni z osadzonym na nim cebulastym hełmem.

We wnętrzu kościoła zwracają uwagę barokowe, bogato zdobione ołtarze i ambona, będące dziełem Matthiasa Weissmanna z Frydka. W ołtarzu bocznym, w lewej nawie znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Toszeckiej. Jest to kopia XVI-wiecznego dzieła Łukasza Cranacha Starszego. Przy szczycie kościoła znajduje się motto: Non est hic aliud nisi domus Dei, et porta coeli - Nic tu nie jest innego jedno dom Boży i brama niebieska (Rdz 28, 17).

Na uwagę zasługują także organy, zbudowane w 1844 roku przez wrocławskiego organmistrza Moritza Roberta Müllera. Od marca 2010 roku do stycznia 2012 roku przeprowadzono ich generalny remont i rekonstrukcję, a konsultantem tegoż był prof. Juliana Gembalskiego. Instrument poświęcono 13 listopada 2011.

W toszeckim kościele już w XV wieku założono Bractwo Najświętszego Sakramentu, a w XVIII wieku Bractwo Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Konsekracja kościoła odbyła się w 1904 roku. Księgi metrykalne ślubów są prowadzone od 1766 roku, a chrztów i zgonów od 1789 roku.

Na terenie parafii znajdują się: kościół pw. św. Barbary, na cmentarzu parafialnym oraz kaplica pw. Matki Bożej Fatimskiej w Pisarzowicach.

Kościół jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych woj. śląskiego.

Proboszczowie

ks. Petrus (Piotr) proboszcz (14??-14??)
ks. Nikolaus Bohemius proboszcz (14??-1492)
ks. Nikolas Panaczek proboszcz (1492-1???)
ks. Johann Kokorz proboszcz (1???-15??)
ks. ??? Simon proboszcz (15??-15??)
ks. Jacob Saxatillis proboszcz (15??-1565)
ks. Johann Przyssowski proboszcz (1565-1615)
ks. Peter Krocker proboszcz (1615-1644)
ks. Adam Kowatius proboszcz (1644-1681)
ks. Paul Nowatius proboszcz (1681-1694)
ks. Johannes Brysch proboszcz (1694-1710)
ks. Franz Lorin proboszcz (1710-1736)
ks. Johannes Michalski proboszcz (1736-1746)
ks. Johann Ludwig Berger proboszcz (1746-1776)
ks. Karl Zanner proboszcz (1776-1785)
ks. Josef Parol proboszcz (1785-1811)
ks. Karl Dronke proboszcz (1811-1855)
ks. Karl Bannerth proboszcz (1855-1898)
ks. Franz Rother proboszcz (1898-1919)
ks. Józef Zachlod proboszcz (1919-1936)
ks. Tomasz Labusz proboszcz (1937-1963)
ks. Ludwik Zettelman (1964-1978)
ks. Gerard Wenzel administrator (1978-1978), proboszcz (1978-1995)
ks. Marian Piotrowski proboszcz (1995-2015)
ks. Sebastian Bensz administrator (2015-2015)
ks. Grzegorz Kadzioch proboszcz (2015-2016)
ks. Sebastian Bensz proboszcz (2016-nadal)

Bibliografia

Oprac. MC; J. Chrząszcz, Historia miast Pyskowice i Toszek, Pyskowice 1994; P. Górecki, Archiprezbiterat toszecki w latach 1618-1740, Gliwice 2009