Okres przełomu
Koniec I wojny światowej - zmiany polityczne
Zbliżający się koniec I wojny światowej wyzwolił w różnych środowiskach społecznych i politycznych inicjatyw mające na celu przyłączenie Śląska do odrodzonej Polski. W Cieszynie w połowie października powstała Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego z Tadeuszem Regerem, Janem Michejdą i ks. Józefem Londzinem na czele. Rada miał na celu przejecie lokalnej administracji z rak austriackich. 30 W proklamacji z 30 października 1918 roku Rada ogłosiła przynależność Śląska do Polski.
We Wrocławiu w listopadzie 1918 roku inicjatywę przejęli socjaldemokraci, którzy utworzyli Radę Ludową i podporządkowali jej powstające w terenie rady ludowe i robotnicze. Z kolei jej celem było nie tylko przechwycenie władzy i wprowadzenie tylko rewolucyjnych zmian społecznych i politycznych, ale również zapobieżenie podziałowi Śląska, a więc neutralizację polskich dążeń narodowych.
Na terenie Wielkopolski powstała Narodowa Rada Ludowa, w skład, której weszło 29 osób z terenu Śląska) oraz Komisariat Naczelnej Rady Ludowej, którego przedstawicielami byli Wojciech Korfanty i Józef Rymer. Natomiast w Bytomiu powstał Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej na czele z Kazimierzem Czaplą. Te dwie inicjatywy miały w niedalekiej przyszłości odegrać decydującą rolę w politycznej przyszłości Wielkopolski i Górnego Śląska
W obawie przed utratą Śląska, zwłaszcza przemysłowego, w listopadzie 1919 roku w okręgu przemysłowym władze niemieckie ogłosiły stan wyjątkowy i wprowadziły na teren sporny wojsko. Odpowiedzią na to ze strony polskiej było utworzenie Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska na czele z Józefem Dreyzą, Józefem Grzegorzkiem i Alfonsem Zgrzebniokiem. Weszli do niej członkowie Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" i ruchu eleuzjańskiego. Rozpoczął się polityczny spór o przynależność Śląska, który niebawem przerodził się w starcia zbrojne na szeroką skalą, znane w historii pod nazwą trzech powstań śląskich. Obradująca w Paryżu konferencja pokojowa, na terenach spornych zdecydowała zorganizować plebiscyt, którego wynik miał zadecydować o przynależności tego regionu. Traktat pokojowy podpisano 28 czerwca 1919.
Bibliografia
Cd.
