Narodowe zagadnienia

Z e-ncyklopedia
  • Berlińska Danuta, Życie Emila Szramka jako inspiracja jego socjologii narodu, [w:] Śląsk w myśli politycznej i działalności Polaków i Niemców w XX wieku, red. D. Kisielewicz, L. Rubisz, Opole 2001, s. 151-160.
  • Kolbe Konrad, Zur Geschichte der Eindeutschung Oberschlesiens bis zum Tode des Ministers von Altenstein (1840), Oberschlesien 16 (1917), s. 53-62; 116-126, [katechizacja].
  • Baldy Stefan, Współżycie polskiej i niemieckiej ludności w Opolu w okresie międzywojennym, [w:] Polacy i Niemcy. Płaszczyzny i drogi normalizacji. Duszpasterstwo i szkolnictwo. Materiały z sympozjum naukowego [...], red. M. Lis, Opole 1993, s. 9-12.
  • Jarosch Siegmund, Religiöse Sprache im nationalen Dienst. Die Rolle des polnischen Klerus im Prozeß der Inbesitznahme der Verwaltungsgebiete nach 1945, s. 89-136, [wybór literatury].
  • Adamski Stanisław, Pogląd na rozwój sprawy narodowościowej w województwie śląskim w czasie okupacji niemieckiej, Katowice 1946.
  • Bieniek Gerhard, Głos ks. Józefa Wajdy o ucisku narodowym i społecznym na Górnym Śląsku w początkach XX wieku, Studia Śląskie Seria nowa 9 (1965), s. 231-262.
  • Brożek Andrzej, Język polski i niemiecki w kościele katolickim na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym, Prace naukowe Uniwersytetu Śląskiego. Nr 969, Socjolingwistyka, t. 7, 1987, s. 70-81.
  • Brożek Andrzej, Język polski i niemiecki w Kościele katolickim na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Nr 969: Socjolingwistyka, t. 7, 1987 [nr] 6, s. 24-29.
  • Chlebowczyk Józef, Kształtowanie się świadomości narodowej, początków ruchu narodowego na Śląsku Cieszyńskim, Kwartalnik Historyczny 1959, nr 2, s. 425-457, [problem języka w liturgii].
  • Hein Benno, Geschichte des Deutschtums in Schlesien, Oberschlesien 2 (1903), s. 1-19; 73-89, [statystyka wyznaniowa 1770 s. 79, język kazań, s. 81-82].
  • Chmiel Peter, Die katholische Kirche Oberschlesiens im Spannungsfeld nationaler Konflikte des 19. und 20. Jahrhunderts, [w:] Geschichte des christlichen Lebens im schlesischen Raum, Bd 1, Teilband 2, hrsg. von J. Köhler, R. Bendel, Münster-Hamburg-London 2002, s. 623- 648.
  • Chmiel Peter, Problem języka w nauczaniu religii i w duszpasterstwie na Górnym Śląsku od połowy XIX wieku do czasów współczesnych, [w:] Kultura edukacyjna na Górnym Śląsku, red. A. Barciak, Katowice 2002, s. 356-369.
  • Chmiel Peter, Sprachen und Konfessionen in Oesterreichisch-Oberschlesien um die Jahrundertwende im Spiegel der Volkszaehlung, Ob.Jahr. 6 (1990), s. 101-122.
  • Dziewulski Władysław, Kościół katolicki a polskość na Śląsku od czasów najdawniejszych do Wiosny Ludów, Kwartalnik Opolski 1966, nr 4, s. 78-104.
  • Galos Adam, Kościół a polskie obchody rocznicowe w II połowie XIX w., Czasopismo Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich [Wrocław] 1999, z 10, s. 103-120.
  • Gatz Erwin, Wielojęzyczność w diecezji wrocławskiej, [w:] Dziedzictwo i posłannictwo śląskiego Kościoła. 1000 lat diecezji wrocławskiej, hrsg. von W. König, red. M. Hirschfeld, M. Trautmann, Dülmen 2001, s. 165-176.
  • Gierowski Józef Andrzej, Problemy narodowościowe i konfesyjne na Śląsku w okresie reformacji, [w:] Miejsce i rola Kościoła wrocławskiego w dziejach Śląska, red. K. Matwijowski, Wrocław 2001, s. 52-60.
  • Globisch Wolfgang, Duszpasterstwo katolickie mniejszości niemieckiej w diecezji opolskiej, Zeszyty Edukacji Kulturalnej. Hefte für Kultur und Bildung. Konversatorium Josef von Eichendorff, Opole 1997 nr 15, s. 17-29.
  • Globisch Wolfgang, Duszpasterstwo katolickie mniejszości niemieckiej w diecezji opolskiej, [w:] Polacy i Niemcy. Płaszczyzny i drogi normalizacji. Duszpasterstwo i szkolnictwo. Materiały z sympozjum naukowego [...], red. M. Lis, Opole 1993, s. 22-25.
  • Golasz Zbigniew, Procesy weryfikacyjne duchowieństwa zabrskiego w latach 1945-46, Orbis Linguarum [Wrocław] 2 (2000), s. 116-138.
  • Grajewski Andrzej, Kościół katolicki na Górnym Śląsku wobec mniejszości niemieckiej w dwudziestoleciu, Więź 29 (1986) nr 9, s. 104-119.
  • Hanich Andrzej, Język mieszkańców archiprezbiteratu bytomskiego przed II wojną światową według źródeł Kościoła katolickiego, Zaranie Śląskie 2001, nr 3-4, s. 141-153.
  • Hawranek Franciszek, Duchowieństwo katolickie wobec walki narodowej ludu oleskiego, Głos Olesna 1971, s. 54-70.
  • Hudyga Tadeusz, Udział kleru katolickiego w repolonizacji Ziem Odzyskanych w latach 1945-1950, Euhemer 1 (1969), s. 3-18.
  • Hutsch Gerhard, Die Nationalitäten- und Sprachenfrage in der evangelischen Kirche Schlesiens von 1742 bis zum Gegenwart, [Breslau] 1837.
  • Karol Miarka a odrodzenie narodowe Śląska. Materiały z konferencji naukowej w 160 rocznicę urodzin i 100 rocznicę zgonu Karola Miarki, red. J. Glensk i S. Sochacka, Opole 1987.
  • Kneip Matthaias, Die deutsche Sprache in Oberschlesien. Untersuchungen zur politischen Rolle der deutschen Sprache als Minderheitensprache in dem Jahren 1921-1998, Dortmund 2000.
  • Konieczny Alfred, Kilka uwag o życiu i działalności ks. Jana Melza, bojownika o polskość Śląska Opolskiego. Studia Śląskie Seria nowa 2 (1959), s. 265-280.
  • Konopnicka Małgorzata, Kwestia narodowościowa w archidiakonacie głogowskim w XVII wieku, Studia Zachodnie 3 (1997), s. 49-53.
  • Korbel Rafał, Polityka narodowościowa ks. kard. Jerzego Koppa, Kurii Wrocławskiej i kleru diecezjalnego- w opinii polskiej prasy narodowej, czyli „Górnoślązaka” w latach 1902-1905 na Śląsku, Kraków 1971, mps Biblioteka WTL UŚ.
  • Kossakowska-Jarosz Krystyna, Religia i religijność a problemy narodowe i cywilizacyjne na Śląsku na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Folklor-sacrum-religia, red. J. Bartmiński i M. Jasińska-Wojtkowska, Lublin 1995, s. 216-238.
  • Kowalska Alina, Ks. Jan Alojzy Ficek jako inspirator polskiego życia kulturalnego na Śląsku, [w:] A. Kowalska, Z badań nad dziejami języka polskiego [...], Katowice 2002, s. 226-232.
  • Kowalska Alina, Obrona języka polskiego na Śląsku w XIX wieku, [w:] A. Kowalska, Z badań nad dziejami języka polskiego [...], Katowice 2002, s. 125-132.
  • Kowalska Alina, Stosunki językowe na Górnym Śląsku w latach 1825-1882, [w:] A. Kowalska, Z badań nad dziejami języka polskiego [...], Katowice 2002, s. 105-112.
  • Kowalska Alina, Udział duchowieństwa katolickiego w obronie języka polskiego na Górnym Śląsku w XIX i na początku XX wieku, [w:] A. Kowalska, z badań nad dziejami języka polskiego [...], Katowice 2002, s. 133-139.
  • Kowalska Alina, Zasługi ks. Emila Szramka dla języka polskiego na Śląsku w latach 1914-1922, [w:] A. Kowalska, Z badań nad dziejami języka polskiego [...], Katowice 2002, s. 233-242.
  • Krętosz Józef, Udział biskupów wrocławskich w ratowaniu katolickiej i narodowej tożsamości ludności autochtonicznej Górnego Śląska w I połowie XIX wieku, [w:] Religijne inspiracje kultury na Górnym Śląsku, red. W. Świątkiewicz, J. Wycisło, Katowice 1998, s. 149-159.
  • Krzyżanowski Lech, Kościół katolicki w roli katalizatora napięć w stosunkach polsko-niemieckich na Górnym Śląsku (1922-1939), Zbliżenia Pol. Niem. 1997 nr 2, s. 29-39.
  • Krzyżanowski Lech, Kościół katolicki wobec kwestii narodowościowej na Górnym Śląsku w latach 1922-1939, [w:] Rola i miejsce Górnego Śląska w Drugiej Rzeczypospolitej. Materiały z sesji naukowej [...], red. M. W. Wanatowicz, Bytom-Katowice 1995, s. 257-263.
  • Krzyżanowski Lech, Kościół katolicki wobec kwestii narodowościowej na Górnym Śląsku w latach 1922-1939, Przegląd Zachodni 1992, nr 2, s. 71-88.
  • Kuboszek Franciszek, Szkodliwa tendencja w książce Izdebskiego, GN 1947, nr 7, s. 46.
  • Kucner Alfred, Kościół katolicki na Śląsku Opolskim wobec kwestii germanizacji, Kwartalnik Opolski 1957, nr 1, s. 101-124.
  • Lenczowski Franciszek, Kościół polski obrońcą ducha narodowego na Śląsku w wiekach średnich, NPrz. 25 (1966), s. 69-83.
  • Macała Jarosław, Duszpasterstwo a narodowość wiernych. Kościół katolicki w diecezji katowickiej wobec mniejszości niemieckiej 1922-1939, Wrocław-Katowice 1999.
  • Macała Jarosław, Katolicy niemieccy w diecezji katowickiej, Przegląd Zachodni 1998, nr 3, s. 197-201.
  • Macała Jarosław, Kilka uwag na temat stosunku Kościoła katolickiego w diecezji katowickiej do mniejszości niemieckiej 1922-1939. (Na marginesie artykułu Lecha Krzyżanowskiego „Kościół katolicki wobec kwestii narodowościowej na Górnym Śląsku w latach 1922-1939” -Przegląd Zachodni 1992, nr 2, s. 71-88), Przegląd Zachodni 1993, nr 2, s. 253-258.
  • Macała Jarosław, Kościół katolicki w diecezji katowickiej wobec mniejszości niemieckiej w latach 1926-1930, Przegląd Zachodni 1995, nr 3, s. 88-107.
  • Macała Jarosław, Problem mniejszości niemieckiej w okresie kształtowania się diecezji katowickiej 1921-1926, Przegląd Historyczny 1993, nr 4.
  • Macała Jarosław, Sprawa volkslisty na Górnym Śląsku w świetle „Gościa Niedzielnego” 1945-1947, Studia Śląskie Seria nowa 53 (1994), s. 295- 304.
  • Macała Jarosław, Stosunek biskupa katowickiego Stanisława Adamskiego do katolików niepolskiej narodowości Śląska Cieszyńskiego w latach 1938-39 (zarys problematyki), SSHT 23/24 (1990-91), s. 255-262.
  • Macała Jarosław, Zawieszenie nabożeństw niemieckich w diecezji śląskiej w czerwcu 1939 r., Sobótka 1994, nr 4, s. 337-388.
  • Madej Hubert, Sytuacja narodowościowa na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym na podstawie „Gościa Niedzielnego” w latach 1937-1939, Kraków 1964, mps Biblioteka WTL UŚ.
  • Makkabeus [E. Szramek, J. Czempiel], Das Recht auf die Muttersprache im Lichte des Christentums, Oppeln 1919.
  • Maroń Franciszek, Stulecie dekanatu mysłowickiego na tle problemów narodowościowych i społecznych, związanych z rozwojem przemysłowym, SSHT 3 (1970), s. 243-285.
  • Mierzwa Irena, Narodowościowe uwarunkowania katolicyzmu społecznego na Górnym Śląsku, [w:] Ks. Jan A. Ficek i Piekary Śląskie w XIX wieku, Katowice 1992, s. 27-38.
  • Miodek Jan, Kościół śląski w dziejach polszczyzny, [w:] Ks. Jan A. Ficek i Piekary Śląskie w XIX wieku, red. J. Wycisło, Katowice 1992, s. 141-145.
  • Musialik Wanda, August Hlond wobec problemów polskiej mniejszości na Śląsku Opolskim, [w:] Człowiek i Kościół w dziejach, red. J. Kopiec, N. Widok, Opole 1999, s. 95-102.
  • Musialik Wanda, Duchowieństwo katolickie wobec aspiracji narodowych Górno Ślązaków w okresie przełomu po I wojnie światowej, Studia Śląskie 53 (1993), s. 135-156.
  • Musialik Wanda, Katolickie duszpasterstwo obcojęzyczne w Polsce. (Przykład niemiecki), Nomos. Kwartalnik Religioznawczy, Kraków 1994 nr 7/8, s. 190-195.
  • Musialik Wanda, Powojenne duszpasterstwo polskie w Niemczech i niemieckie w Polsce. Bibliografia, Polacy i Niemcy. Płaszczyzny i drogi normalizacji. Duszpasterstwo i szkolnictwo. Materiały z sympozjum naukowego [...], red. M. Lis, Opole 1993, s. 130-140.
  • Musialik Wanda, Sprawa języka w katolickim duszpasterstwie Ślązaków na Opolszczyźnie (po roku 1945), Kwartalnik Opolski 1994 nr 4, s. 100-107.
  • Musioł Ludwik, Polskość w protokołach wizytacji kościelnych archidiakonatu wrocławskiego z XVII wieku, Katowice 1936.
  • Myszor Jerzy, Postawy narodowe duchowieństwa śląskiego na przełomie XIX i XX wieku. Przyczynek do dziejów Kościoła na Śląsku w okresie powstań i plebiscytu, Saeculum Christianum 1994, nr 1, s. 137-153,
  • Niedziela Lucjan, Polonizacja klasztoru dominikańskiego we Wrocławiu w latach 1606-1608, Sobótka 1973, nr 4, s. 441-451.
  • Panzram Bernhard, Das Deutschtum in den mittelalterlichen Klöstern Schlesiens, ASKG 10 (1952), s. 63-83.
  • Pasławska Janina, Z dziejów polskości kościoła św. Krzysztofa we Wrocławiu, Sobótka 1961, nr 2, s. 265-266.
  • Pater Mieczysław, Biskup wrocławski Melchior von Diepenbrock wobec kwestii języka polskiego na Śląsku. Studia Śląskie Seria nowa 30 (1976), s. 37-58.
  • Pater Mieczysław, Polska i katolicka tożsamość Górnego Śląska w perspektywie historycznej XIX w., [w:] Metropolia Katowicko-Górnośląska. Dziedzictwo historii. Wyzwanie wobec przyszłości, red. W. Świątkiewicz, J. Wycisło, Katowice 1994, s. 45-54.
  • Pater Mieczysław, Polskie postawy narodowe na Śląsku w XIX wieku, cz. I (do 1870), Wrocław-Warszawa brw, cz. II (1871-1890, Wrocław 1993, [rola Kościoła w kształtowaniu świadomości narodowej na Śląsku].
  • Pater Mieczysław, Wokół prawdy o polskim dziedzictwie dziejowym Śląska, [w:] Parafia Bogucicka. Księga jubileuszowa, red. W. Świątkiewicz, J. Wycisło, Katowice 1994, s. 9-23.
  • Pater Mieczysław, Duchowieństwo katolickie wobec spraw polskich na Górnym Śląsku (1891-1914), Katowice 2004.
  • Piela Michał, Kardynał Adolf Bertram a problem duszpasterstwa w języku polskim w (archidiecezji), diecezji wrocławskiej -próba zarysowania tematyki, [w:] Duchowieństwo śląskie wobec przemian społeczno-kulturalnych w XIX i pierwszej połowie XX wieku. Materiały sesji historycznej [...], red. W. Musialik, J. Myszor, Warszawa 1995, s. 99-126.
  • Pluta Feliks, Dialekt śląski w badaniach ks. Emila Szramka, [w:] Duszą Śląska jest Ślązak. Materiały konferencji [...], red. S. Gajda i A. Kwiatek, Opole 1993, s. 91-102.
  • Poniatowski Eugeniusz, Duchowieństwo a sprawa polska na Górnym Śląsku (w. XIX-XX ), Katowice 1950, [rec.] Zieliński Henryk, Sobótka 1949 nr 4, s. 227-240.
  • Rak Romuald, Biskup Adamski a volkslista. (W odpowiedzi p. Józefowi Garlińskiemu z Londynu), SSHT 18 (1985), s. 263-267.
  • Rak Romuald, Biskup Stanisław Adamski i tzw. Niemiecka Volkslista, jej uwarunkowania przedokupacyjne i okoliczności pookupacyjne, [w:] Duszpasterz czasu wojny i okupacji. Biskup Stanisław Adamski 1939-1945, red. J. Myszor, Katowice 1994, s. 45-58.
  • Reiner Bolesław, Kościół katolicki wobec spraw polskich na Śląsku Opolskim w latach 1918-1939, [w:] Wolność sumienia. Szkice i polemiki, red. Michał T. Staszewski, Warszawa 1973, s. 174-190.
  • Reiner Bolesław, Kościół katolicki wobec spraw polskich na Górnym Śląsku (XIX i XX wieku), [w:] Śląsk Opolski w 1000-leciu Państwa Polskiego. Materiały na konferencję popularnonaukową, Opole 1966.
  • Reiner Bolesław, Stanowisko Kościoła katolickiego wobec spraw polskich na Górnym Śląsku (XIX i XX wiek), Kwartalnik Opolski 1966, nr 4, s. 105-123.
  • Skowroński Aleksander, Pamiątka dla katolickich rodzin polskich od redakcji „Katolika”, Bytom 1903, [problem języka w nauczaniu religii].
  • Sobczyk Michał, Problem narodowości polskiej na Górnym Śląsku w latach II wojny światowej, SSHT 18 (1985), s. 229-262.
  • Sochacka Stanisława, Konstanty Damrot - obrońca polskości Śląska w nazewnictwie, Studia Śląskie, Seria nowa 9 (1965), s. 219-230.
  • Swastek Józef, Troska arcybiskupa metropolity wrocławskiego kardynała dr. Bolesława Kominka o pojednanie polsko-niemieckie, [w:] Kościół katolicki na Dolnym Śląsku w powojennym 50 –leciu, red. I. Dec i K. Matwijowski, Wrocław 1996, s. 100-119.
  • Szewczyk Grażyna, Stosunki narodowościowe i wyznaniowe w Królewskiej Hucie i ich odzwierciedlenie w kulturalnym życiu miasta w okresie międzywojennym, [w:] Z dziejów parafii św. Barbary w Chorzowie, red. J. Myszor, Chorzów 1998, s. 19-31.
  • Szramek Emil, Kościół katolicki a narodowość, Głosy znad Odry 1919 nr 2 s. 51-57.
  • Szramek Emil, Kuria Wrocławska a język polski na Śląsku, bmw., 1919, s. 38.
  • Szramek Emil, W obronie polskości Górnego Śląska, referaty i szkice Ludomira i innych autorów górnośląskich, cz. 1, Opole 1918.
  • Szramek Emil, Wyznanie narodowe Śląska - Głos jego poezji, Opole 1919.
  • Targ Alojzy, Zarys działalności Związku Polaków w Niemczech, Przegląd Zachodni 1962 nr 2, s. 227-263, [ks. Czesław Klimas, nauka religi w języku polskim].
  • Targ Alojzy, Związki Śląska z Wielkopolską na przełomie XIX i XX wieku, Opole 1967.
  • Tobiasz Mieczysław, Pionierzy odrodzenia narodowego i politycznego na Śląsku (1763-1914), [wyd 2 rozsz.], Katowice 1945.
  • Trąba Mariusz, Ks. Teodor Kubina jako działacz narodowy na Górnym Śląsku w latach 1918-1922, [w:] Nie tylko o Korfantym. Jeszcze o powstaniach śląskich i plebiscycie w świetle najnowszych badań, red. Z. Kapała, Bytom 2000, s. 219-245.
  • Urban Wincenty, Język polski w duszpasterstwie diecezji wrocławskiej, Polonia Sacra 1958.
  • Urban Wincenty, Materiały do dziejów polskości na Śląsku w wizytacjach diecezji wrocławskiej (do początków XVIII w.), Sobótka 1959, nr 2, s. 149-196.
  • Urban Wincenty, Rola kościelnych śpiewników i modlitewników w zachowaniu polskiego języka na Śląsku, NPrz. 8 (1958), s. 231-243.
  • Walter Mieczysław, Z dziejów polskości klasztoru cysterek w Trzebnicy w latach 1589-1741. Wrocław 1957, [rec.] Swastek Józef, NPrz. 9 (1959), s. 411-417.
  • Więcek Artur, Manifestacje religijno-patriotyczne w Piekarach Śląskich w latach 1922-1939, Katowice 1998, mps Biblioteka WTL UŚ.
  • Wycisło Janusz, Dlaczego Kościół walczył o język polski na Górnym Śląsku w XIX w.?, Chrześcijanin w Świecie 1983 nr 6, s. 96-105.
  • Wycisło Janusz, Poszukiwanie doktrynalnej motywacji walki o język polski na Górnym Śląsku w drugiej połowie XIX wieku, SSHT 22 (1989), s. 81-96.
  • Zaborowski Jan, Kościół nad Odrą i Nysą -narodowa sprawa Polaków, Chrześcijanin a Współczesność 1984 nr 3, s. 32-43, [mapy dot. Śląska Opolskiego].


Społeczne - narodowe - polityczne