Macierzyński Paweł

Z e-ncyklopedia
Macierzynski Pawel.jpg

Macierzyński Paweł (1893-1945), proboszcz w Bieruniu Starym

Urodził 28 sierpnia 1893 w Kijewie Królewskim na Pomorzu (pow. Chełmno) w rodzinie Pawła, miejscowego nauczyciela i organisty, oraz Marii z d. Klingenberg. Ze względu na polską orientację narodową, rodzina Macierzyńskich przeprowadziła się w 1906 roku do Berlina, gdzie 24 lutego 1914 Paweł zdał egzamin dojrzałości. Wkrótce potem rozpoczął studia teologiczne we Wrocławiu, ale z chwilą wybuchu I wojny światowej musiał je przerwać, gdyż został powołany do czynnej służby wojskowej. Brał udział w walkach na froncie zachodnim. Po wyleczeniu i zwolnieniu w 1916 roku z wojska, kontynuował studia we Wrocławiu, które zakończył przyjęciem 22 czerwca 1919 święceń kapłańskich.

Jako kapłan został posłany wpierw na zastępstwo do Marklowic, a potem do Nowego Bytomia, gdzie od września 1919 roku pracował jako wikary. Na tym stanowisku od początku starał się łączyć pracę duszpasterską z działalnością polsko-narodową. Brał regularnie udział w zebraniach koła górnośląskich księży-Polaków w hotelu „Lomnitz" w Bytomiu, a od listopada 1920 roku redagował dodatek niedzielny do wychodzącego w Gliwicach dziennika plebiscytowego „Oberschlesische Post". Potajemnie należał do miejscowego oddziału POW. W uznaniu zasług poniesionych dla sprawy polskiej na Górnym Śląsku, Naczelna Komenda Wojsk Powstańczych nadała mu Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi I klasy.

W listopadzie 1923 roku został odwołany z Nowego Bytomia i przeniesiony do Roździenia-Szopienic, gdzie pracował do sierpnia 1931 roku. 24 września 1925 złożył egzamin proboszczowski. Od września 1930 roku na krótko był zatrudniony w charakterze nauczyciela w Komunalnym Gimnazjum Koedukacyjnym w Roździeniu. 1 września 1931 kuria diecezjalna skierowała go do pracy w charakterze wikarego w parafii św. Józefa w Załężu. 29 czerwca 1935 otrzymał nominację na proboszcza parafii w Bieruniu Starym. Tu również dał się poznać jako doskonały organizator, działacz społeczny i patriota czynnie zaangażowany w sprawy polskie.

Kilka dni po wybuchu II wojny światowej i wkroczeniu wojsk niemieckich na Śląsk został przez gestapo aresztowany. 20 września 1939 wrócił do parafii, ale wkrótce potem został ponownie aresztowany i osadzony w prowizorycznym więzieniu w Bieruniu Starym. Po trzech dniach przewieziono go do więzienia w Pszczynie, stamtąd do więzienia w Rawiczu, a w październiku 1939 roku do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. Dzięki staraniom rodziny i parafian 22 listopada 1940 zwolniono go z obozu, z zakazem pracy duszpasterskiej.

Ks. Macierzyński należał do tej grupy księży, którzy aktywnie pomagali więźniom obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Przekazywał także wiadomości o sytuacji w obozie do Berlina za pośrednictwem swej matki. Te wiadomości trafiały do nuncjatury apostolskiej. 17 stycznia 1944 został znów aresztowany pod zarzutem pracy konspiracyjnej i wywieziony do Auschwitz. Gdy front zbliżał się, wraz z innymi więźniami został przewieziony do obozu w Sachsenhausen, a stamtąd do Bergen-Belsen. Tam zmarł 25 marca 1945 na tyfus plamisty. Ciało spalono. W parafii w Starym Bieruniu jego zasługi parafianie uczcili specjalną tablicą.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Pawła Macierzyńskiego; Schematyzm 1924; K. Szweda, Nekrolog, WD 1987, nr 4, s. 232-233; Bieruń, Monografia, s. 156-157; J. Czempas, Macierzyński Paweł (hasło), [w:] Słownik biograficzny ziemi pszczyńskiej, s. 169-170; Martyrologium s. 191-192; Myszor, Historia diecezji, s. 321, 362; Myszor, Stosunki Kościół - państwo okupacyjne w diecezji katowickiej 1939-1945, s. 166; P. Porwoł, Macierzyński Paweł (hasło), [w:] Słownik biograficzny, s. 252-254; WD 1930, nr 10, s. 109; 1931, nr 8-9, s. 100; 1935, nr 6, s. 232.