Le Rond Henri

Le Rond Henri (1864-1949), generał francuski

Urodził się 9 października 1864 w Rouen we Francji w rodzinie szlacheckiej. Był synem Louisa Edouarda Le Ronda i Jeanne Martin. Oboje byli nauczycielami.

Ukończył szkołę średnią zdobywając bakalaureat (maturę) z zakresu humanistyki, matematyki i przyrody. W 1884 roku rozpoczął studia na politechnice. Z powodu zainteresowań artylerią w 1886 roku rozpoczął studia w szkole Przygotowawczej Artylerii i Inżynierii Wojskowej. Po ich ukończeniu został porucznikiem w 22 Pułku Artylerii. W 1984 roku został kapitanem drugiego stopnia, a w 1902 roku uzyskał kapitana pierwszego stopnia. Został adiutantem głównego dowództwa 20 Batalionu Artylerii w lutym 1902 roku. Tego samego roku w październiku mianowany na adiutantem generała Langloisa. 21 grudnia 1904 poślubił Marię Emilię Denis. Młode małżeństwo zamieszkało w departamencie Yonne. Od kwietnia 1907 do stycznia 1908 roku przebywał jako stażysta w Japonii. Pełnił tam funkcję instruktora w armii japońskiej. We wrześniu 1909 roku awansował na komendanta artylerii 8 Dywizji Kawalerii w Besancon. Od sierpnia 1910 roku brał udział w kampanii afrykańskiej (francuskiej interwencji na terenie Tunezji i Algierii). Od stycznia 1911 do stycznia 1913 roku uczestniczył w działaniach wojennych w Maroku. Następnie znowu trafił do Japonii. Od 10 lutego 1913 do 1 sierpnia 1914 pełnił tam funkcje attaché wojskowego. Powrócił do Francji we wrześniu 1914 roku. Rozpoczął służbę w 12 Pułku Artylerii w stopniu podpułkownika. Brał czynny udział na froncie I wojny światowej, za co został wielokrotnie odznaczany. W grudniu 1916 roku w stopniu pułkownika został dowódcą 26 Brygady Piechoty, później został dowódcą piechoty w 13 dywizji. Mianowano go w maju 1917 roku dowódcą artylerii 17 korpusu, a w grudniu tego samego roku – generałem brygady w Sztabie Głównym Armii. Następnie został zastępcą generała-majora przy marszałku Ferdinandzie Fochu, naczelnym wodzu armii alianckiej. Był także dyrektorem do spraw wojskowych przy Komisariacie Generalnym Francusko-Amerykańskim do spraw wojny. Po zakończeniu działań wojennych, w maju 1918 roku, gen. Le Rond został wyznaczony na członka francuskiej ekipy na konferencję pokojową w Paryżu. Uczestniczył z ramienia Francji w komisji do spraw ustalenia granic polskich, czechosłowackich, rumuńskich i jugosłowiańskich.

1 marca 1919 powstała decyzją Rady Najwyższej Konferencji Pokojowej w Paryżu specjalna podkomisja do wytyczenia granic polsko-niemieckich. W skład tej komisji wszedł miedzy innymi gen. Le Rond. Z powodu niejednoznacznego stanowiska dotyczącego przynależności Śląska podjęto decyzję o przeprowadzeniu plebiscytu. Na czele komisji mającej opracować zasady plebiscytu stanął gen. Le Rond. Przewodniczący Le Rond musiał swoje posunięcia konsultować z rządem francuskim. Na Śląsku podlegało mu Naczelne Dowództwo Wojsk Sprzymierzonych na Górnym Śląsku, na którego czele stał gen. Jules Gratier. Sam Le Rond był zwolennikiem przykazania całego Górnego Śląska wraz okręgiem przemysłowym wg tzw. Linii Korfantego. Podczas pobytu na terenie plebiscytowym zaprzyjaźnił z Wojciechem Korfantym. W wielu sprawach przyjął i popierał jego poglądy. Nieustannie dbał, aby na terenie plebiscytowym utrzymać spokój.

Po zakończeniu swojej misji na Śląsku gen. Le Rond powrócił do Francji, gdzie został przeniesiony do rezerwy. W 1922 roku został członkiem Rady Nadzorczej spółki dzierżawnej kopalni skarbowych na Górnym Śląsku, zwanej Skarbofermem. Swoją funkcję pełnił do 1939 roku. W 1923 roku w imieniu władz Francji podjął działania, mające na celu zacieśnienie współpracy między Polską, a Małą Ententą (Czechosłowacja, Rumunią i Jugosławią). Jednak nie powiodły się one ze względu na przybliżenie się Francji i Niemiec po 1925 roku. Zmarł w Paryżu 29 maja 1949.

Został odznaczony przez wiele krajów. Przez Polskę Krzyżem Zasługi, Virtuti Militari, Wielkim Krzyżem Orła Białego. Uniwersytet Jagielloński nadał mu tytuł doktora honoris causa. W 1991 roku Rada Miejska Katowic uhonorowała gen. Le Ronda nadając mu nazwę jednej z ulic w mieście.

Bibliografia

B. Snoch, Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego, Katowice 2006, s. 69; M. Patelski, Henri Le Rond – generał (prawie) nieznany, “Indeks” 2003/2004, nr 9-10, s. 57-60; J. Lipońska-Sajdak, Generał Henri Le Rond w 75 rocznicę Powstania Śląskiego, Katowice 1996.