Kulawy Jan Wilhelm

Z e-ncyklopedia

Kulawy Jan Wilhelm OMI (1872-1941)

Urodził się 15 maja 1872 w Leśnicy k. Strzelec Opolskich w rodzinie siodlarza-rymarza Józefa Kulawego i jego żony Franciszki z d. Grzonka. Po ukończeniu miejscowej szkoły powszechnej wraz z bratem Wojciechem wstąpił w 1886 roku do Kolegium Carolinum w holenderskim Valkenburgu, należącym do Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. W roku 1892 zakończył juniorat i 14 sierpnia 1892 wstąpił do nowicjatu St. Gerlach w Houthem, należącego do Północnej Prowincji Francuskiej. Wieczyste śluby zakonne złożył 15 sierpnia 1894. Wraz z bratem oraz pięcioma współbraćmi niemieckimi, trafili do scholastykatu św. Józefa w kanadyjskiej Ottawie. Święcenia kapłańskie przyjął 4 czerwca 1898 w Ottawie z rąk abp. Thomasa Duhamela. 8 maja 1899 dołączył do swego brata Wojciecha, który od roku sprawował posługę duszpasterską wśród emigrantów polskich w w okolicach Winnipegu. 30 czerwca 1900 erygowana została parafia pw. Świętego Ducha w Winnipeg, a o. Jan Kulawy został jej proboszczem. Z powodu choroby 21 listopada 1904 opuścił Kanadę i zatrzymał się w klasztorze Świętego Mikołaja w Kapellen koło Neuss. Otrzymał polecenie otoczenia opieką duszpasterską emigrantów polskich na terenie Nadrenii i Westfalii. W lutym 1906 roku otrzymał obediencję do Arnhem w Holandii. Powodem tego przesiedlenia były trudności, które czyniły władze państwowe. Jako obywatel kanadyjski (wyjeżdżając do Kanady o. Kulawy zrzekł się obywatelstwa niemieckiego), a przede wszystkim jako Polak nie mógł uzyskać zezwolenia na stały pobyt w Niemczech. Jednak już 17 lipca tego samego roku, po interwencji ks. kardynała Fischera powrócił do Kapellen. Pod koniec 1917 roku, ze względu na wojnę, opuścił Kapellen i zamieszkał w Höntrop. W 1920 roku przeniósł się do Piekar Śląskich, a następnie do nowo założonego klasztoru w Krotoszynie. Był nauczycielem j. greckiego w junioracie i od 1921 roku superiorem. 14 marca 1922 roku przeprowadził się do Lublińca wraz z grupę juniorów pochodzących ze Śląska. Prowadził juniorat w latach 1922-1925. W roku 1925 został odwołany do pracy misyjnej. Przeniósł się do nowego domu w Krobi, zaś 1 lipca 1927 otrzymał obediencję do Poznania. W roku 1924 wyjechał do Kanady na obchody 25. rocznicy założenia parafii Świętego Ducha w Winnipeg. Tam też, a także w innych miejscowościach Kanady i USA głosił misje parafialne dla Polaków. Jednym z głównych celów tych wyjazdów było pozyskanie funduszy na utrzymanie i rozwój junioratu w Lublińcu. W roku 1929 wygłaszał misje w północnej Francji. Polonię francuską odwiedzał także w roku 1934 i 1937. Gdy w 1925 roku utworzono polską prowincję oblatów jako pierwszy został mianowany konsultorem i admonitorem. W styczniu 1933 roku został dyrektorem domu księży emerytów w Lubieszowie w diecezji pińskiej. W 1934 roku wrócił do Poznania jako misjonarz ludowy. W 1936 roku zamieszkał na Świętym Krzyżu. Aresztowany został 8 lipca 1941, więziony w Kielcach, w obozie koncentracyjnym Auschwitz (od 30 VII 1941; numer obozowy 19060). Zmarł 10 września 1941. Wedle relacji jednego ze współwięźniów ciało o. Jana Wilhelma Kulawego mimo kilkakrotnie ponawianych prób nie chciało się spalić, wobec czego zostało pogrzebane.

Bibliografia

W. Jacewicz, J. Woś, Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939-1945, z. 5, Warszawa 1981, s. 415-416; S. Puchniak, Kulawy John William (1872- 1941), w: Polish Missionary Oblates of Mary Immaculate, bmdw, s. 399; P. Porwoł, Kulawy Jan Wilhelm OMI (1872-1941), w: Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, red. M. Pater, Katowice 1996, s. 220; [1].