Kossak Zofia

Z e-ncyklopedia

Kossak Zofia (Szczucka, Szatkowska) (1890-1968)

Kossak Szczucka.jpg
Kossak Gorki.JPG

Urodziła się 10 sierpnia 1890 w Kośminie nad Wieprzem. Młodość spędziła na Wołyniu w majątku Skowródki. Była córką Tadeusza, ziemianina i hodowcy koni oraz Anny z Kisielnickich. Pochodziła z dynastii artystów. Jej dziadkiem był Juliusz, a stryjem Wojciech. Zdobyła wykształcenie humanistyczne w drodze samokształcenia, wiele podróżowała, studiowała malarstwo w Warszawie i Genewie. W 1922 roku debiutowała powieścią Pożoga - tomem poświęconym bolesnym wspomnieniom z Wołynia. Tego samego roku zmarł jej pierwszy mąż Stefan Szczucki. W wyniku tych wydarzeń przyjechała na Śląsk Cieszyński, do Górek Wielkich, gdzie z przerwą w latach 1939-1956 mieszkała do końca życia. Tu wyszła ponownie za mąż za Zygmunta Szatkowskiego i tutaj powstały jej najlepsze dzieła. Od wybuchu wojny działała w konspiracji, redagując tajny organ "Prawda". W 1943 roku została wywieziona do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Dzięki staraniom Delegatury Rządu Polskiego przewieziono ją na Pawiak i zwolniono. Wzięła udział w powstaniu warszawskim. W tym czasie zmarła jej matka i zginął syn Tadeusz. W latach 1945-1956 przebywała w Wielkiej Brytanii.

Wróciła do kraju w czasie tzw. "październikowej odwilży" i związała się ze Stowarzyszeniem PAX. Opublikowała: Pożoga, powieść 1922; Beatum scelus, pow. 1924; Z miłości, pow. 1926; Złota wolność, pow. 1928; Nieznany kraj, pow. 1932; Krzyżowcy, pow. 1935; Król trędowaty, pow. 1937; W piekle, pow. w l. 40. XX; Z otchłani, pow. 1946; Przymierze, pow. 1952; Dziedzictwo, pow. 1956-1967; Troja Północy, pow. 1960 (z Zygmuntem Szatkowskim). W powieściach historycznych Zofia Kossak podejmowała wątki dziejów wypraw krzyżowych, historii Polski i szczególnych dziejów Śląska. Cała twórczość pisarki jest określana mianem humanizmu katolickiego, gdyż w powieściach poświęciła wiele uwagi roli Kościoła w dziejach kultury Polski oraz katolickiej moralistyce.

Zofia Kossak swą postawą reprezentowała ducha chrześcijańskiej miłości. Podczas pobytu na Ziemi Cieszyńskiej przepojona ideą ekumenizmu, wprowadziła nowy styl współżycia między katolikami a ewangelikami. W czasie II wojny światowej brała udział w akcji ratowania Żydów w ramach organizacji "Żegota". Przebywając rok w obozie koncentracyjnym pomagała współwięźniom ratując ich od śmierci głodowej. Zmarła 9 kwietnia 1968. Została pochowana na cmentarzu parafialnym w Górkach Wielkich.

Bibliografia

Informacje Diany Pieczonka-Giec, Muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej; Mały słownik pisarzy polskich, Warszawa 1981; Foto GN.