Korfanty Wojciech
Korfanty Wojciech (1873-1939)
Urodził się 20 kwietnia 1873 w Siemianowicach, w rodzinie górnika Józefa i Karoliny z d. Klecha. Szkołę średnią ukończył w grudniu 1895 roku. Podjął studia na politechnice w Charlottenburgu. Jesienią 1896 roku przeniósł się na Uniwersytet we Wrocławiu. W maju 1901 roku przeniósł się na ostatni semestr na uniwersytet do Berlina, gdzie w sierpniu 1901 roku zakończył studia. W latach 1901 - 1908 był członkiem Ligi Narodowej, od 1901 roku - redaktorem naczelnym Górnoślązaka. W latach 1903-1912 i 1918 posłował do Reichstagu oraz pruskiego Landtagu (1903-1918), gdzie reprezentował Koło Polskie. 25 października 1918 wystąpił w Reichstagu z żądaniem przyłączenia do państwa polskiego wszystkich ziem polskich zaboru pruskiego oraz Górnego Śląska. W latach 1918-1919 był członkiem Naczelnej Rady Ludowej stanowiącej rząd Wielkopolski podczas powstania wielkopolskiego.
W 1920 roku objął funkcję Polskiego Komisarza Plebiscytowego na Górnym Śląsku. Po niekorzystnej dla Polaków interpretacji wyników plebiscytu, proklamował i stanął na czele III powstania śląskiego. W lipcu 1921 roku opuścił Śląsk, desygnując na stanowisko swego następcy Józefa Rymera, który wkrótce został przewodniczącym Naczelnej Rady Ludowej na Górnym Śląsku.
W odrodzonej Polsce, z ramienia Chrześcijańskiej Demokracji w latach 1922-1930 był posłem na Sejm. 14 lipca 1923 został desygnowany przez Komisję Główną Sejmu RP na premiera rządu. Jednak wobec protestu naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego i groźby przeprowadzenia strajku generalnego przez PPS, nie był w stanie sformować rządu. Od października do grudnia 1923 roku był wicepremierem w rządzie Wincentego Witosa i jego doradcą z ramienia ChD. Od 1924 wydawał dzienniki "Rzeczpospolita" i "Polonia".
W 1930 roku został aresztowany i wraz z posłami Centrolewu osadzony w twierdzy brzeskiej. Po uwolnieniu powrócił na Górny Śląsk. Wiosną 1935 roku w obawie przed represjami udał się na emigrację do czeskiej Pragi. Po aneksji Czechosłowacji wyjechał przez Niemcy do Francji. Był jednym z założycieli Frontu Morges, a później organizatorem i prezesem Stronnictwa Pracy. W kwietniu 1939 roku po wypowiedzeniu przez III Rzeszę układu o nieagresji i niestosowaniu przemocy, powrócił do Polski; został aresztowany i osadzony na Pawiaku. Ciężko chory, zwolniony 20 lipca 1939, zmarł 17 sierpnia 1939 w Warszawie. Został odznaczony m.in. Orderem Orła Białego (pośmiertnie, 1997).
Bibliografia
W. Korfanty, Kościół a polityka. Zadania Związku Katolickich Towarzystw Polek. Do druku przyg., wstępem, posłowiem, komentarzami i przypisami opatrzyła H. Karczyńska, Opole 1996; W. Korfanty, Naród - Państwo - Kościół. Wybór publicystyki katolicko - społecznej. Z wprowadzeniem A. Brożka i E. Balawajdera, Katowice 1992; J. Macała, Próba mediacji bp. Stanisława Adamskiego w konflikcie między Michałem Grażyńskim a Wojciechem Korfantym 1930/1931, SSHT 1992/93, t. 25/26, s. 293-297; D. Zimoń, Homilia z okazji 50-lecia śmierci Wojciecha Korfantego, WD 1989, nr 11, s. 404-407; J. F. Lewandowski, Przypomnienie Korfantego. W pięćdziesiątą rocznicę śmierci, "Z tej Ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 1989", Katowice 1988, s. 98-109; F. Kucharczyk, Uparł się być Polakiem. 130. Rocznica urodzin Wojciecha Korfantego, GN 2003, nr 19, (dodatek katowicki), s. 23; K. Tauć, Literackie portrety Wojciecha Korfantego, "Śląsk" 2010, nr 4, s. 21-26; R. Dermin, Wojciech Korfanty, [w:] Tobie Polsko. Szkice biograficzne działaczy ruchu niepodległościowego na Górnym Śląsku, red. W. Lesiuk, Wł. Zieliński, Opole-Katowice 1981, s.248-254.
| |||||