Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Bielsku-Białej

Z e-ncyklopedia

Kościół jest zabytkowy w stylu późnogotyckim i wiele razy przebudowywany. Zbudowany w latach 1604-1608 przez mistrza murarskiego, Szymona Georga, jako pierwszy kościół protestancki w Bielsku. Miał upamiętniać ofiary dżumy w 1599 roku. Stanął na cmentarzu protestanckim, który założono w 1550 roku i został poświęcony jako kościół cmentarny. W czasie kontrreformacji był ostatnim kościołem protestanckim w Bielsku. W 1654 roku został przejęty przez katolików jako kościół filialny parafii św. Mikołaja. W 1659 roku kościół spłonął, odbudowano w 1775 roku. W 1808 roku był kolejny pożar. Po odbudowie był magazynem soli. Został przebudowany w latach 1826-1831 staraniem proboszcza bielskiego ks. Mateusza Opolskiego. Wtedy to dodano boczną nawę i wieżę. W 1883 roku była kolejna przebudowa i po niej był kościołem szkolnym. W 1896 roku cmentarz zamknięto i zmieniono na plac kościelny i ogród. W 1928 roku firma R. Juttner & F. Bolek rozpoczęła przebudowę trwającą sześć lat. Wtedy wydłużono nawę główną w kieunku zachodnim i dodano portal i boczną galerię. W 1934 roku przesunięto wieżę ze środka na koniec kościoła i dobudowano nawę boczną. Od 1928 roku zaczął pełnić funkcję kościoła garnizonowego. W 1958 roku erygowano parafię Trójcy Przenajświętszej, a kościół stał się parafialnym. W latach 80. XX wieku wybudowano salki katechetyczne, pracowano nad nową plebanią, ale fundusze na to nie pozwalały i prace przerwano.

Kościół jest dwunawowy, ma duże prezbiterium, zakończone apsydą. Ze względu na wspomniane liczne przebudowy, kościół ma zniekształcone cechy stylowe z wątkami późnogotyckimi (skarpy i prezbiterium) i barokowymi (nawy). Wnętrze posoborowe. Uwagę zwraca XIX-wieczny ołtarz główny w formie płaskorzeźby przedstawiający Trójcę Świętą: Bóg Ojciec - starzec z brodą, Syn Boży - młody mężczyzna z krzyżem, siedzący na obłokach i Duch Święty - unosząca się nad Nimi gołębica. W prezbiterium od północy znajduje się gotycki portal do zakrystii i empora na piętrze z balustradą (wnęka kolatorska). Ściany i sufit nie mają fresków i malowideł. Inne zabytki w kościele to: XVIII-wieczny obraz św. Antoniego, krucyfiks z XVIII wieku, organy z 1883 roku, neorenesansowe konfesjonały i neogotycka rzeźba z 1929 roku w ołtarzu głównym - Madonny z Dzieciątkiem zw. Matką Boską Ludźmierską, autorstwa S. Maultza. W ścianach nawy w 1933 roku wmurowano tablicę z wizerunkiem Jana III Sobieskiego, okazji 250 rocznicy zwycięstwa pod Wiedniem, a ulicę przy której stoi kościół nazwano jego imieniem. Inne tablice przedstawiają nazwiska ofiarodawców i dobrodziejów kościoła z okresu międzywojennego, dalej ku czci poległych i pomordowanych w 1939 roku żołnierzy 21 Dywizji Piechoty Górskiej i jej dowódcę gen. Józefa Kustronia, gen. Mieczysławowi Borucie-Spiechowiczowi, dowódcy Grupy Operacyjnej Bielsko, Sybirakom, powstańcom warszawskim i żołnierzom - górnikom z okresu stalinowskiego.

Warto wspomnieć, że wikarym w 1958 roku w tej parafii był ks. Janusz Zimniak, późniejszy biskup pomocniczy katowicki i bielsko-żywiecki.

Do 1992 roku parafia przynależała do diecezji katowickiej.

Bibliografia

Jerzy Polak, Przewodnik po Bielsku-Białej, Towarzystwo Miłośników Ziemi Bielsko-Bialskiej, Bielsko-Biała 2000