Kościół Świętego Ducha w Bytomiu

Współcześnie to niewielkich rozmiarów kaplica, która została zbudowana przez bożogrobców miechowickich. Położona jest w Bytomiu przy ul. Krakowskiej. Pierwotnie służyła jako kaplica szpitalna przy hospicjum dla ubogich prowadzonym przez bożogrobców. Została wybudowana przed 1299 rokiem z inicjatywy Kazimierza - księcia bytomskiego lub jego ojca - Władysława I.

Po 1369 roku księstwo bytomskie wraz z samym miastem Bytomiem zostało podzielone między książąt z Cieszyna i Oleśnicy, a szpital Ducha Świętego oraz wieś Chorzów i południowa część ziemi bytomskiej zostały przydzielone Przemysławowi I Noszakowi, księciu cieszyńskiemu.

Na początku XVIII wieku kaplica popadła w ruinę. W 1721 roku przystąpiono do budowy nowej kaplicy. Zbudowana została na planie ośmioboku, z ośmiospadowym dachem namiotowym i wieżyczką zwieńczoną barokowym hełmem.

W 1810 roku na mocy edyktu sekularyzacyjnego zakon bożogrobców został rozwiązany, a majątek klasztorny skonfiskowany. Na początku XX wieku w latach 1910-1912 za pieniądze uzyskane ze sprzedaży majątku szpitala wybudowano Zakład Rehabilitacyjny dla Kalek (Krüppelheim) również pod wezwaniem Ducha Świętego, dzisiaj Wojewódzki Szpital Specjalistyczny.

Jest kościołem filialnym parafii Wniebowzięcia NMP w Bytomiu i jednym z dwóch kościołów w diecezji gliwickiej, gdzie sprawuje się Mszę św. w tzw. Nadzwyczajnej Formie Rytu Rzymskiego (ryt Trydencki).

Powyższy kościół jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.

Patrz: Szpital bożogrobców w Bytomiu

Bibliografia

B. Kloch, Bożogrobcy na Górnym Śląsku do I połowy XIV wieku - wybrane zagadnienia, [w:] Bożogrobcy Jerozolima - Miechów - Chorzów. Materiały z sesji naukowej 9 października 1999 r., Chorzów Batory 2000, s. 59-70; J. Drabina, Bożogrobcy w Chorzowie, tamże, s. 79-86; H. Andrzejczak, Świątynia mariacka-dziedzictwo religijno-kulturowe, [w:] Bytom i jego dziedzictwo. W 750-lecie nadania praw miejskich, pod red. G. Brożek, Bytom 2004, s. 127-134.