Klemens XIII

Klemens XIII (1693-1769), papież

Carlo della Tore Rezzonico, urodził się 7 marca 1693 w Wenecji. Pochodził z bogatej rodziny kupieckiej. Początkowo kształcił się w szkole jezuickiej w Bolonii w naukach humanistycznych i filozofii, następnie na uniwersytecie w Padwie, gdzie uzyskał doktorat z teologii i prawa kanonicznego (1713). W 1714 roku wstąpił do Accademia Ecclesiastica w Rzymie, by przygotować się do kariery dyplomaty. 23 grudnia 1731 przyjął święcenia kapłańskie i rozpoczął pracę w Kurii Rzymskiej jako protonotariusz. Mianowany przez papieża Klemensa XI na zarządcę Rieti, a następnie Fano (1721). W 1725 roku papież Benedykt XIII zawezwał go do Rzymu jako członka konsulty, a w 1737 roku został mianowany audytorem Roty do spraw Wenecji. W 1737 roku papież Klemens XII wyniósł go do godności kardynalskiej. W marcu 1743 roku wybrany na biskupa Padwy. Sakry biskupiej udzielił mu papież Benedykt XIV. Jako zwierzchnik diecezji prowadził rozległą działalność charytatywną i duszpasterską wzorując się na wskazówkach św. Karola Boromeusza. Konklawe, które po śmierci papieża Benedykta XIV rozpoczęło się 15 maja 1758, trwało 53 dni. Kardynałowie większością głosów wybrali na papieża Carlo Alberta Cavalchini. Jednak wobec tego wyboru przedstawiciele Francji zastosowali prawo weta (ekskluzywa). Tak więc ostatecznie 6 lipca 1758 wybrano kardynała Carlo Rezzonico, który przyjął imię Klemensa XIII.

Jego pontyfikat całkowicie zdominowała sprawa jezuitów. Dążono do rozwiązania tego zakonu, aby uderzyć w Kościół i papiestwo. Inicjatywa kasaty zakonu zrodziła się w Portugalii i Francji. Papież ustosunkował się negatywnie do wniosku państw katolickich o rozwiązanie zakonu i w uroczystej bulli Apostolicum pascendi munus 9 stycznia 1765 zapewniał o swoim poparciu dla jezuitów. Podczas swego pontyfikatu papież Klemens XIII potępił febronianizm postulujący autonomię Kościołów regionalnych wobec Stolicy Apostolskiej i ograniczenie władzy papieża na rzecz soboru powszechnego. Był wrogo ustosunkowany wobec idei oświecenia. Wiele dzieł zwolenników tej idei wciągnął na indeks ksiąg zakazanych. Wydał także specjalną encyklikę Christiane rei publicae salus (1766), w której potępił wszystkie publikacje sprzeczne z doktryną katolicką.

W dzieje kościelnej pobożności Klemens XIII wpisał się zatwierdzeniem kultu Serca Jezusa, a święto Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny zostało ustanowione głównym świętem w Hiszpanii. Kanonizował m.in. Joannę de Chantal i Jana Kantego. Popierał twórczość artystyczną i naukową. Zasłynął z decyzji zasłonięcia nagości rzeźb i malowideł na freskach w Kaplicy Sykstyńskiej. Powiększał zasoby Biblioteki Watykańskiej. Klemens XIII zmarł 2 lutego 1769 w Rzymie i został pochowany w Bazylice Świętego Piotra.

Bibliografia

K. Dopierała, Księga papieży, Poznań 1996, s. 365-368; R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 1998, s. 107.