Kaplica św. Jana Nepomucena w Bytkowie

• przy placu Skrzeka i Wójcika

Według większości źródeł kaplica św. Jana Nepomucena zbudowana została w XIX wieku. Obecnie znajduje się pomiędzy Placem Skrzeka i Wójcika, a terenem Zespołu Szkół Sportowych w Siemianowicach. Według Ludwika Musioła miała zostać ufundowana przez Karola von Rheinbabena. Inne źródło podaje natomiast, że kaplica stanowi wotum wdzięczności Teresy von Rheinbaben za cudowne uzdrowienie syna. Jeszcze inne źródła twierdzą, że kaplica istniała już w XVIII wieku.

Usytuowanie na obszarze byłego stawu, nad brzegiem strumienia, sprawiło, że kaplica otrzymała wezwanie św. Jana Nepomucena. Przed kaplicą znajdował się ponadto dwór, który jednak nie dotrwał dzisiejszych czasów. Po wybudowaniu kaplicy na miejscu tym zaczęto odprawiać nabożeństwa krzyżowe oraz gromadzono się w czasie odpustów. Za sprawą kapliczki, św. Jan Nepomucen stał się patronem gminy. Zanim powstała parafia Ducha Świętego, od 1973 roku duszpasterze parafii św. Michała Archanioła w Michałkowicach regularnie odprawiali tu Msze święte dla mieszkańców rozbudowujących się osiedli Bytkowa.

Kaplica jest murowana, kiedyś przykryta była gontowym dachem, który później zastąpiony został ocynkowaną blachą. W trakcie ostatniej renowacji dokonano otynkowania kaplicy i nadano jej biały kolor. Dach zwieńczony jest drewnianą wieżyczką. W wieżyczce znajduje się dzwon kopalniany pochodzący z jednej z kopalń księcia Hohenlohe. Według Antoniego Halora jeszcze w I połowie XX wieku z kapliczki codziennie rozchodziło się bicie dzwonu: na Anioł Pański, w samo południe i przed zachodem słońca. Dzwon miał podobno wyznaczać miejscowym chłopom pańszczyźnianym godziny pracy, a ponadto używano go w czasie głodu połączonego z epidemią tyfusu w latach 1847-1848.

Wewnątrz kapliczki na stole pełniącym role ołtarza znajduje się figura św. Jana Nepomucena. Rzeźba wykonana w lipowym drzewie była wielokrotnie przemalowywana w wyniku czego doszło do zatarcia jej szczegółów. Ponadto nad wejściem do kaplicy znajdowała się kiedyś lampa, którą zapalano każdej nocy. Z kapliczką, znajdującym się w niej dzwonem i nieistniejącą już dzisiaj lampą wiążą się rozmaite legendy. Kapliczką opiekowała się Anna Ficek.

W 2011 roku kapliczkę poddano niezwykle gruntownej restauracji. Nie tylko odnowiono ściany, pokryto dach, wymalowano i odnowiono figurę św. Jana Nepomucena, ale wykonano odwodnienie, co sprawi, że obiekt będzie mniej niszczał na skutek wilgoci.

Bibliografia

A. Halor, „Przewodnik siemianowicki. Wędrówka po mieście i okolicach”, Siemianowice Śląskie 2000; M. Derus, „Kapliczki i krzyże przydrożne Siemianowic Śląskich”, Siemianowice Śląskie 1999; Z. Janeczek, „Od Sarnowic do Siemianowic. Szkice dziejów miasta i okolic”, Katowice 1993.