Kaller Maksymilian

Z e-ncyklopedia

Kaller Maksymilian Josef (1880-1947), biskup warmiński

KallerMaks.jpg

Urodził się 10 października 1880 w Bytomiu w rodzinie kupca i właściciela fabryki. Był drugim z ośmiorga dzieci Józefa i Berty z d. Salzburg. Studia teologiczne odbył w Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Święcenia kapłańskie otrzymał 20 czerwca 1903. Pracował jako duszpasterz w Strzelcach Wielkich, a następnie jako administrator w Bergen nad Ruegen. Tam wypracował zasady pracy duszpasterskiej w diasporze, wśród katolików rekrutujących się z grona gości uzdrowiskowych i sezonowych robotników polskich (Bergen, Sellin i Garz). W 1917 roku został mianowany proboszczem parafii św. Michała w Berlinie. Dał się poznać jako duszpasterz środowisk wielkomiejskich.

6 lipca 1926 na życzenie nuncjusza Eugenio Pacellego mianowano go administratorem apostolskim tej części archidiecezji gnieźnieńskiej, poznańskiej i chełmińskiej, która pozostała przy Rzeszy, od 1929 roku przekształconą w Administratur Schneidenmühl (prałatura pilska). 23 lipca 1930 został mianowany biskupem warmińskim. Bp Kaller w posłudze biskupiej oparł się na popularnej formie współpracy z wiernymi, jaką była Akcja Katolicka. Dał się poznać jako gorliwy duszpasterz. W 1932 roku powołał do życia „Ermländische Kirchenblatt”, doprowadził do końca budowę nowego seminarium duchownego (Braniewo), przeprowadził synod diecezjalny (11-13 X 1932). Jedną ze spektakularnych akcji duszpasterskich był tzw. Kościół wędrujący (Wandernden Kirche) - akcja obejmująca troską duszpasterską ludność migrującą w poszukiwaniu pracy i mieszkania w miastach i na wsi. Objęcie rządów przez nazistów powitał w dobrej wierze, z dużą dozą lojalności, ale i naiwności. Do 1937 roku utrzymywał dobre stosunki z Erichem Kochem - gauleiterem Prus wschodnich. Mimo narastających represji udało mu się wydać śpiewnik diecezjalny (1938) oraz rytuał (1939). Na wieść o wkraczającej armii sowieckiej został zmuszony przez władze niemieckie do opuszczenia Olsztyna 7 lutego 1945 i przez Gdańsk dotarł do Halle. Powrócił do Olsztyna, w którym rządy sprawowały już władze polskie. Decyzję o jego wysiedleniu podjął 13 sierpnia 1945 Okręgowy Polski Komitet Narodowościowy w Olsztynie. 16 sierpnia 1945 po rozmowie z prymasem Polski kard. A. Hlondem, posiadającym specjalne pełnomocnictwa papieskie, zrezygnował z diecezji, zatrzymując tytuł biskupa warmińskiego. Krótko przebywał w Wiedenbrück (Westfalia). Następnie udał się do Frankfurtu n. Menem, gdzie utworzył centralę duszpasterstwa obejmującego wysiedloną ludność z jego diecezji. 29 czerwca 1946 został mianowany przez papieża Piusa XII specjalnym papieskim pełnomocnikiem ds. duszpasterstwa wysiedlonych Niemców. Zmarł nagle 7 czerwca 1947 we Frankfurcie nad Menem. Pochowany w Königstein (Taunus).

Bibliografia

J. Myszor, Kaller Maksymilian, Bytomski słownik biograficzny ...; M. Borzyszkowski, Kaller Maksymilian Józef Jan (hasło), [w:] Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, pod red. M. Patera, Katowice 1996, s. 158-160; A. Kopiczko, Kaller Maksymilian (hasło), [w:] Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL 1945-1989, t. 2, pod red. J. Myszora, Warszawa 2004, s. 105-107; E. Brzoska, Bischöfe der katholischen Kirche aus Oberschlesien, Augsburg 1965, s. 49-50.