Kółko Polskie - Wrocław

Z e-ncyklopedia
z Biblioteki "Kółka Polskiego"

Powstało 10 listopada 1895 w konwikcie arcybiskupim we Wrocławiu. Jego działalność miała na celu podwyższenie poziomu znajomości języka polskiego wśród teologów. Przed jego utworzeniem zajęcia z polskiego były prowadzone w konwikcie w niewielkim wymiarze godzin w języku niemieckim. W konsekwencji wielu księży ulegało germanizacji i nie było przygotowanych do pracy wśród ludności polskiej na Górnym Śląsku.

Pierwszy zarząd stanowili: Franciszek Skiba, Edward Adamczyk, Mateusz Bielok, Antoni Ogan, Józef Patas. Zebrania Kółka odbywały się w każdą niedzielę. Każde z nich zawierało następujące punkty: sprawdzenie obecności, odczytanie protokołu z poprzedniego spotkania, odczyt, deklamacja, referat, lektura, sprawy organizacyjne i wolne głosy. Wszystkie czynności odbywały się w języku polskim. Z czasem, ze składek członków, Kółko założyło własną polską bibliotekę, liczącą blisko 300 pozycji.

Wśród nauczycieli Kółka znaleźli się: Wojciech Jarochowski, Abicht i Nehring. Najpopularniejszymi autorami, którymi zajmowali się członkowie Kółka byli: ks. Damroth, Słowacki, Siemieński, Mickiewicz i Asnyk. Unikano tematów politycznych. Działalność Kółka nie odpowiadała ordynariuszowi diecezji wrocławskiej kard. Georgowi Koppowi, który księży posługujących się językiem polskim wysyłał na odległe placówki Brandenburgii lub Pomorza. Jednak do czasu, aż dyrektorem konwiktu był ks. dr Augustyn Herbig, Kółko było bezpieczne. Zagrożenia pojawiły się wraz z nominacją Herbiga na stanowisko rektora alumnatu, gdy jego dotychczasową funkcję objął ks. Jan Steinmann, cieszący się zaufaniem kard. Koppa. Odtąd, poprzez szereg utrudnień, Kółko musiało ograniczyć działalność aż do jej całkowitego zawieszenia. Bezpośrednim powodem rozwiązania Kółka, które nastąpiło 10 listopada 1906 na mocy pisma kard. Koppa, był artykuł opublikowany na łamach „Berliner Tagesblatt”. Do członków Kółka należał ks. Józef Czempiel, a za najlepszego deklamatora w dziejach Kółka uznano Stanisława Wilczewskiego.

Bibliografia

F. Szymiczek, Stowarzyszenia akademickie polskiej młodzieży górnośląskiej we Wrocławiu 1863-1918, Wrocław-Warszawa-Kraków 1963, s. 75-93; A. Młotek, Teologia katolicka na Uniwersytecie Wrocławskim ze szczególnym uwzględnieniem dziejów teologii moralnej, Wrocław 1998, s. 57–58.