Jednostka klerycka - Brzeg
56 Szkolny Batalion Ratownictwa Terenowego w Brzegu
Batalion został utworzony 17 października 1966 na podstawie Zarządzenia Organizacyjnego Szefa Sztabu Generalnego i stacjonował w Brzegu w koszarach przy ul. Opolskiej. 56 SBRT złożony był z dwóch kompanii szkolnych ratownictwa terenowego oraz plutonu transportowo-gospodarczego, co przewidywało dla tych trzech pododdziałów stan osobowy 192 żołnierzy. 1 grudnia 1966 stan jednostki wynosił: 18 oficerów, 30 podoficerów i 174 szeregowych. Skład osobowy pierwszego naboru do batalionu stanowili żołnierze-klerycy z 1 Warszawskiego Pułku Pontonowego, którzy przyjechali do Brzegu w liczbie 89 osób oraz 12 żołnierzy służby zasadniczej, zwanych aktywistami. Resztę stanowili klerycy przekierowani z innych jednostek w mniejszych grupach. Pierwszym dowódcą był mjr Józef Gołecki pełniący tę funkcję od 11 listopada 1966 do 30 stycznia 1968. Jego następcą był ppłk Jerzy Jarno wyznaczony na dowódcę 21 maja 1968. W dniu 9 sierpnia 1974 na mocy Rozkazu personalnego dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego obowiązki dowódcy 56 SBRT objął ppłk Wojciech Dąbrowa. Wybór kard. Karola Wojtyły na papieża utrudnił politykę reżimu komunistycznego w stosunku do Kościoła katolickiego także w kwestii poboru kleryków do wojska. Brzeski batalion „klerycki” zaczęto rozformowywać na podstawie Zarządzenia Organizacyjnego Szefa Sztaby Generalnego z 24 października 1979. Proces ten zamknięto 29 lutego 1980. Tym samym 56 SBRT przestał istnieć.
Faktyczne zadania wykonywane przez żołnierzy-alumnów
Zgodnie z nazwą oraz przyjętą nomenklaturą wojskową żołnierze 56 SBRT byli szkoleni w zakresie likwidacji skutków uderzenia jądrowego, przeciwdziałania klęskom żywiołowym oraz zwalczaniu nieprzyjacielskich grup dywersyjnych. W rzeczywistości, jednostka nie posiadała sprzętu inżynieryjnego, niezbędnego do realizacji wytyczonych zadań. Żołnierze nie przechodzili teoretycznego szkolenia w wyznaczonym zakresie. Zatem w ciągu niespełna czternastu lat istnienia była ona faktycznie jednostką budowlaną oraz uczestniczącą każdego roku w akcjach żniwnych. Warto przytoczyć kilka przykładów. Od 15 maja 1967 do 30 sierpnia 1967 cała jednostka przebywała na tzw. szkoleniu taktycznym na poligonie w Żaganiu, a następnie jedną kompanię skierowano do prac żniwnych w PGR w Kietrzu i Głubczycach (3 sierpnia-8 września 1967). W 1968 roku żołnierze-klerycy przebudowywali cmentarz 2 Armii WP w Zgorzelcu (od 5 kwietnia do 30 sierpnia). W latach 1969-1973 oraz 1976-1977 w okresie wiosny i lata jednostka uczestniczyła w rozbudowie poligonów w Wędrzynie i Biedrusku, co wiązało się z pracami przy wyrębie lasu, robotami ziemnymi, betonowaniem itp. W przerwie między rozbudową poligonów, czyli w latach 1974-1975, batalion rozbudowywał bazę szkoleniową Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Inżynieryjnych we Wrocławiu. Ostatnim dużym „zleceniem” dla 56 SBRT była budowa w 1978 roku ośrodka wypoczynku i rekreacji we Wrocławiu. W ostatnim pełnym roku istnienia żołnierze przebywali na szkoleniu na poligonach w Żaganiu i Wędrzynie.
Bibliografia
P. Piotrowski, Służba wojskowa kleryków na przykładzie 56 Batalionu Ratownictwa Terenowego w Brzegu (1966-1980), [w:] Represje wobec Kościoła katolickiego na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie 1945-1989. „Studia i Materiały”, t. 4, pod red. S.A. Bogaczewicza i S. Krzyżanowskiej, Wrocław 2004, s. 165-178.