Św. Grzegorz III (zm. 741), papież
Pochodził z Syrii. Jako młodzieniec przybył do Rzymu, gdzie wstąpił do zakonu benedyktynów. Wybitne cechy charakteru, zdolności, sztuka wymowy, swoisty urok, a przy tym głębokie oddanie sprawom Kościoła, sprawiły, że po śmierci papieża Grzegorza II został przez prezbiterów i lud Rzymu jednomyślnie wybrany biskupem Rzymu, a tym samym głową Kościoła powszechnego (18 marca 731). Po zatwierdzeniu wyboru przez egzarchę Bizancjum, Grzegorz przyjął sakrę biskupią i rozpoczął rządy Kościołem, którym kierował przez 10 lat. Był to okres szerzenia się herezji obrazoburców oraz najazdów na Rzym przez Longobardów. Papież Grzegorz III na synodzie zwołanym w Rzymie (731) potępił edykt cesarza Leona III Izauryjczyka, nakazujący niszczenie w kościołach świętych obrazów oraz obłożył klątwą wszystkich ikonoklastów. Synod określił jasno naukę Kościoła w zakresie czci relikwii i świętych wizerunków. Papież zabezpieczył Rzym przed najazdem Longobardów, wzmacniając mury obronne miasta. Zwrócił się także o pomoc do władcy Franków, Karola Młota, dzięki któremu wódz Longobardów wycofał się z terenów podległych papieżowi. Mając poparcie dynastii Karolingów w Galii i wśród plemion germańskich w Niemczech, papież Grzegorz III popierał działalność misyjną w tych krajach, w szczególności pracę św. Bonifacego, któremu nadał paliusz i tytuł arcybiskupa misyjnego oraz legata apostolskiego na południowe prowincje niemieckie. W Rzymie Grzegorz III dokonał odnowy wielu świątyń i klasztorów, m.in. w Bazylice Świętego Piotra założył Kaplicę Świętych Relikwii, w której został pochowany w listopadzie 741 roku. Grzegorz III zainicjował też charytatywną pomoc składaną przez kraje ówczesnej Europy na podejmowane w Rzymie przez papieża dzieła miłosierdzia.
- Przedstawiany jest najczęściej w uroczystym stroju papieskim (kapa, paliusz, tiara).
- Wspomnienie liturgiczne przypada 10 grudnia.
Bibliografia
K. Dopierała, Księga papieży, Kraków 1996; Z. Zieliński, Dzieje papieży, Warszawa 1995; R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 1998; P. Johnson, Papiestwo. XX wieków historii, Warszawa 1998; H. Kaczmarski, Poczet Papieży. Biskupi Rzymu od św. Piotra do Jana Pawła II, Warszawa 1986; W. Zaleski, Święci na każdy dzień, Warszawa 1998.
