Firma Klimosz i Dürschlag w Rybniku
Firma Klimosz i Dürschlag w Rybniku 1913-1947
Początki działalności firmy Klimosz i Dyrszlag sięgają roku 1850, kiedy to Heinrich Dürschlag rozpoczął działalność w zakładzie organomistrzowskim w Rybniku, a w roku 1888 stworzył wraz z synem spółkę Dürschlag und Sohn. Po śmierci Heinricha Dürschlaga w 1906 roku tradycje organomistrzowskie odziedziczył jego syn Hans Dürschlag.
W 1913 roku do Hansa Dürschlaga dołączył organomistrz z Pawłowic Valentin Klimosz. W ten sposób powstała nowa firma o nazwie Klimosz & Dürschlag. Orgelbau.-Anstalten. Rybnik-Gleiwitz. Po przyłączeniu Rybnika w 1922 roku do Polski, firma funkcjonowała pod nazwą: Klimosz i Dyrszlag. Zakład budowy organów. Rybnik G. Śl. , Filia Gliwice N (niemiecki) Górny Śląsk. Bazując na osiągnięciach Heinricha Dürschlaga firma Klimosz i Dyrszlag kontynuowała dobre tradycje swoich poprzedników i dzięki nim rozwinęła swoją działalność poprzez budowę większych dwumanuałowych instrumentów o trakturze pneumatycznej i wiatrownicach stożkowych.
Główna siedziba firmy mieściła się w Rybniku przy ul. Neuer Ring 21, tzw. Nowej Obwodnicy, obecnie - Plac Wolności. Filia zakładu znajdowała się w Gliwicach, a jej kierownikiem był organomistrz H. Schroedter.
34 lata działalności zakładu (1913-1947) przypadło na bardzo trudny okres w historii Polski i Górnego Śląska. Czasy I wojny światowej i powstań śląskich nie były łatwe do prowadzenia działalności organomistrzowskiej. W 1925 roku po utworzeniu diecezji katowickiej , zaczęto budować nowe kościoły, co zrodziło zapotrzebowanie na nowe instrumenty.
Na terenie Śląska funkcjonowały bardzo różne zakłady organomistrzowskie tj. Berschdorf, Rieger, Sauer czy Szlag und Söhne. Pomimo tak sporej konkurencji na rynku, firma Klimosz i Dyrszlag zdobyła uznanie, wygrywając często przetargi na budowę nowych instrumentów lub przeprowadzanie prac remontowo-konserwatorskich. Świadectwem skutecznego działania jest wykonanie 22 instrumentów firmy Klimosz i Dyrszlag, z których 18 funkcjonuje do dzisiaj. Nie zachowały się najstarsze organy z tego warsztatu zbudowane w Żorach i Wyrach. Najbardziej intensywna działalność firmy przypadła na lata 1933-1939, kiedy to powstało kilka dużych instrumentów: w Jastrzębiu Górnym, Świerklanach, Chwałowicach, Niedobczycach oraz Krzyżkowicach. Firma cieszyła się wielkim uznaniem diecezjalnego rzeczoznawcy ks. Roberta Gajdy, czego dowodem było zlecenie wykonania organów w prezbiterium katowickiej katedry.
Hans Dürschlag zmarł w 1932 roku. Kierownictwo firmy przejął Klimosz, który prowadził ją z synem Zygmuntem. W 1939 roku Niemcy skonfiskowali zakład.
Następcy firmy Klimosz i Dyrszlag
- 1. Firma Klimosz &Sohn
- 2. Firma Klimosz &Ludwik
- 3. Działalność Józefa Ludwika
- 4. Działalność Ludwika Kuźnika
- 5. Firma Kuźnik i Milder
- 6. Działalność Gintera Miklisa
- 7. Działalność Rudolfa Kuźnika
Bibliografia
K. Kmak, Wkład firmy Klimosz i Dyrszlag z Rybnika w śląskie budownictwo organowe, Katowice 2009.