Dunajewski Albin

Z e-ncyklopedia

Dunajewski Albin (1817-1894), biskup krakowski, kardynał

Urodził się 1 marca 1817 w Stanisławowie, jako syn Szymona i Antoniny z rodziny Błażowskich. Był starszym bratem Juliana, który w późniejszym czasie został profesorem ekonomii i rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego a także prezydentem Krakowa i ministrem skarbu Austrii. Kilka lat po narodzinach Albina Dunajewskiego jego rodzina przeniosła się do Nowego Sącza ze względu na pracę ojca. W tym mieście Dunajewski skończył gimnazjum, a po maturze postanowił zostać księdzem. W 1832 roku wstąpił do Seminarium Metropolii Lwowskiej i jednocześnie rozpoczął studia na miejscowym Wydziale Teologicznym.

Alumn Albin Dunajewski w 1835 roku odszedł z seminarium i przeniósł się na Wydział Prawa. Skończył studia prawnicze, jako student angażował się w pracę patriotyczną i społeczną. Nawiązywał kontakty z konspiracyjnym Stowarzyszeniem Ludu Polskiego. Przez związek Młoda Sarmacja i sprzysiężenia Demokraci Polscy, których był współtwórcą został w 1842 roku aresztowany. Sąd austriacki skazał go na karę śmierci za zdradę stanu, jednak po jakimś czasie Sąd Najwyższy zamienił karę śmierci na 8 lat więzienia. Dunajewski przebywał niecałe cztery lata w więzieniu w Spielbergu na Morawach. W marcu 1848 roku na mocy amnestii wydanej przez cesarza podczas Wiosny Ludów został zwolniony. Po wyjściu na wolność zatrudnił się jako tłumacz, rozpoczął później praktykę notarialną w Krakowie. W ramach inwigilacji policja austriacka dokonała dwa razy rewizji jego mieszkania. W 1855 roku został sekretarzem hrabiego Adama Potockiego w Krzeszowicach. Dunajewski był zaręczony z Felicją Szczepanowską, która zmarła w młodym wieku. Przez śmierć narzeczonej Albin popadł w rozpacz. Był to przełom w jego odkrywaniu życiowego powołania, ponieważ pod wpływem spotkań i rozmów z Hieronimem Kajsiewiczem postanowił wstąpić drugi raz do seminarium duchownego. W 1859 roku wznowił studia teologiczne po 25 latach przerwy.

W 1862 roku w wieku 44 lat Albin Dunajewski z rąk bp. Ludwika Łętowskiego przyjął święcenia kapłańskie. Jako neoprezbiter otrzymał dekret kierujący go do Kościoła Mariackiego w Krakowie, gdzie pełnił funkcję penitencjarza. W 1862 roku nowo mianowany metropolita warszawski Zygmunt Szczęsny Feliński zaoferował księdzu Dunajewskiemu urząd profesora prawa kanonicznego w Warszawie. Władze rosyjskie nie wyraziły jednak zgody na objęcie tego stanowiska przez księdza z Krakowa. Dlatego abp Feliński mianował księdza Albina rektorem seminarium duchownego w Warszawie. Jako rektor wykładał warszawskim alumnom teologię pastoralną i katechetykę. Powstanie styczniowe zmusiło go do opuszczenia Warszawy. Wrócił do Krakowa i posługiwał jako kapelan sióstr wizytek. Władze rosyjskie nie dawały spokoju księdzu Dunajewskiemu i wysyłały fałszywe a zarazem kompromitujące donosy na jego temat. Niesłusznie oskarżony, został wikarym w Rudawie i przebywał tam pod nadzorem policyjnym. W sierpniu 1865 roku wrócił do Krakowa na poprzednie stanowisko kapelana. W późniejszych latach pełnił szereg ważnych funkcji. Był m.in. administratorem parafii, referentem Kurii, spowiednikiem i sędzią duchownym.

W 1877 roku zasłużony ksiądz Dunajewski otrzymał godność prałata papieskiego. Leon XIII 21 kwietnia 1879 mianował go biskupem krakowskim. Sakrę biskupią otrzymał 6 czerwca 1879 w Kościele Mariackim. Jako biskup przyczynił się do poszerzenia granic diecezji krakowskiej. Biskup Albin Dunajewski szczególnie zadbał o formację kleryków, starał się podnieść poziom intelektualny i życie religijne duchowieństwa. Za czasów jego urzędowania w Krakowie rozpoczęła się renowacja zniszczonego pałacu biskupiego a także renowacja katedry wawelskiej. Ubiegał się również u cesarza o przywrócenie tytułu książęcego dla urzędu biskupa krakowskiego. Leon XIII w 1890 roku na konsystorzu ofiarował kapelusz kardynalski biskupowi Dunajewskiemu. Było to z pewnością zwieńczenie jego posługi w Krakowie i wdzięczność papieża za działania i inicjatywy podejmowane w diecezji krakowskiej. Zmarł 19 czerwca 1894 w wieku 77 lat. Jego pogrzeb odbył się w katedrze wawelskiej.

Bibliografia

Ks. Bolesław Przybyszewski, Zarys dziejów diecezji krakowskiej cz. III, Kraków 1998, s. 55-66; Glemma T., Tyrowicz M., Polski słownik biograficzny t. 5, Kraków 1939-1946, s. 462-465; Maciej Sadowski CSsR, Mit powstańczej legendy kard. Albina Dunajewskiego, Analecta Cracoviensia 46 (2014), s. 239-252.