Dom Pomocy Społecznej w Nakle Śląskim

Z e-ncyklopedia
św. Karol Boromeusz

Siostry boromeuszki - na życzenie hrabiego Łazarza Henckla von Donnersmarcka - zostały skierowane do Nakła Śląskiego przez Dom Prowincjalny w Trzebnicy. Hrabia chciał utworzyć w Nakle Śląskim zakład opiekuńczy dla sierot, które straciły ojców w jego kopalniach. To zadanie miał pełnić duży dom przy ulicy Głównej 8. Na cześć fundatora nadano mu nazwę „Zakładu Św. Łazarza”. Placówkę uroczyście poświęcono 13 lipca 1899.

Początkowo w zakładzie były zatrudnione zaledwie 4 siostry, natomiast od 1902 roku ich liczba wzrosła do 10. Wszystkie one ofiarnie pracowały, prowadząc sierociniec i przedszkole. Pielęgnowały także chorych w ich domach, prowadziły szkołę gospodarstwa domowego, w ramach której działał warsztat tkacki oraz kursy kroju i szycia dla dziewcząt. Pracy było coraz więcej, gdyż chętnych przybywało. Aby dom był jak najbardziej funkcjonalny i jak najlepiej spełniał swoje zadanie, powiększono go i przebudowano.

Działalność przedszkola, czy też ochronki była bardzo chwalona. Prowadziła je siostra Władysława Jankiewicz, a po niej w 1930 roku kierownictwo objęła siostra Adriana Jakubinek, znana w powiecie tarnogórskim wychowawczyni przedszkolna. Siostra ta prowadziła również powierzone jej przez Tarnogórski Inspektorat Szkolny tzw. „lekcje wzorcowe, pokazowe” dla wychowawczyń przedszkolnych. Z wyjątkiem czasów wojny, przedszkole prowadziło działalność do 1954 roku. Później zostało przeniesione przez władze szkolne do nakielskiej szkoły, gdzie siostra Adriana nadal pracowała do 1960 roku. W roku szkolnym 1938/1939 do tego przedszkola uczęszczało aż 89 dzieci.

W czasie II wojny światowej rozwiązano szkołę gospodarstwa domowego i robót ręcznych dla młodzieży.

Po 1945 roku zakład został bez opiekuna i właściciela, objęła go więc opieka społeczna z Tarnowskich Gór. 27 listopada 1947 Urząd Likwidacyjny oddał dom na powrót siostrom. Otrzymał on nazwę Dom Dziecka Zgromadzenia Sióstr Boromeuszek w Mikołowie. Stało się to na prośbę przełożonych Domu Generalnego Sióstr Boromeuszek w Mikołowie. Dzieci do domu zaczęto przyjmować na podstawie skierowań Wydziału Oświaty z Katowic.

Siostry nie poprzestały na pracy pedagogiczno-wychowawczej. Urządzały wycieczki dla podopiecznych - również do Zakopanego - głównie do innych podobnych domów prowadzonych przez siostry z ich zgromadzenia. 13 listopada 1949 zakład obchodził 50-lecie swojego istnienia. Z tej okazji odbyła się wystawa, a o wydarzeniu wspomniała również lokalna prasa. W roku szkolnym 1952/1953 zakład liczył 60 wychowanków, o dużej rozpiętości wieku. 35 z nich uczęszczało do nakielskiej szkoły powszechnej, 2 do średniej szkoły ogólnokształcącej, 16 do szkoły zawodowej i akademii medycznej, natomiast 6 do przedszkola. Z pomocą sióstr z reguły wszyscy wychowankowie kończyli wybrane przez siebie szkoły.

Ogromna zmiana nastąpiła 4 kwietnia 1954. Władze wojewódzkie podjęły wtedy decyzję o przekształceniu obecnego Domu Dziecka na Zakład Specjalny, w którym mieli się wychowywać chłopcy z głębokim upośledzeniem umysłowym. Wychowanie dotychczasowych beneficjentów przejęły inne państwowe zakłady wychowawcze.

Pierwsi chłopcy znacznie upośledzeni umysłowo i fizycznie przybyli do zakładu już 10 września 1954. Siostry, początkowo odniosły smutne wrażenie, jednak szybko przyzwyczaiły się do trudnej pracy. Wychowanków przybywało, podzielono ich więc na 4 grupy, wg stopnia upośledzenia. Siostry rozwijały umiejętności wychowanków w pracowni, którą otwarto tuż przy zakładzie w 1955 roku. Renoma placówki nieprzerwanie rosła, a siostry stale podwyższały swoje kwalifikacje. Od 11 czerwca do 10 lipca 1957 w zakładzie odbywały się praktyki zawodowe dla sióstr zakonnych pracujących z dziećmi umysłowo niedorozwiniętymi, w tym dla sióstr z Wadowic, Wągrowiec, Rzeszowa, Wrocławia, Bydgoszczy oraz Świebodzic, Gierłacic i innych. Świeccy zainteresowani sprawami dzieci z deficytem rozwojowym również mogli odwiedzać tę instytucję. 10 lipca 1970 otwarto przy zakładzie klasę szkoły specjalnej, w której skład wchodziło 12 dzieci. Prowadzili ją nauczyciele z tarnogórskiej szkoły specjalnej. Do dziś nauczyciele pomagają zakładowi.

Od 1990 roku, dzięki decyzji Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej, siostry prowadziły więc Dom Pomocy Społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie. Natomiast decyzją wojewody z 24 marca 2011 profil domu zmieniono na Dom Pomocy Społecznej dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie oraz dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie. Przebywają tam chłopcy i mężczyźni.

Jak wynika z danych z 31 grudnia 2013 obecnie dom liczy 59 pensjonariuszy w wieku od 9 do 61 lat. Dzielą się oni na 3 równe grupy. W domu pracuje 5 sióstr boromeuszek, a także osoby z odpowiednimi kwalifikacjami: terapeuta zajęciowy, psycholog, pracownik socjalny, opiekunki, pokojowe, kucharze, krawcowa, praczka oraz pielęgniarki.

Bibliografia

Sprawozdanie z działalności Domu Pomocy Społecznej prowadzonego przez Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia Świętego Karola Boromeusza w Nakle Śląskim za 2013 rok, Nakło Śląskie, 2013; Historia, „Dom Pomocy Społecznej prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia Św. Karola Boromeusza w Nakle Śląskim”, (dostęp: 7.04.2014).