Czorny Henryk

Z e-ncyklopedia

Czorny Henryk (1907-1965), kapelan Wojska Polskiego

Czorny2.jpg

Urodził się 22 maja 1907 w rodzinie rolnika Franciszka i Wiktorii z d. Urbaniec w Bukowie nad Odrą. Uczęszczał do polskiego gimnazjum w Raciborzu. Brał udział w powstaniach śląskich. Egzamin dojrzałości zdał w czerwcu 1926 roku. Po maturze wstąpił do Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie i rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. 21 czerwca 1931 przyjął święcenia kapłańskie.

Pracował jako katecheta w gimnazjum im. Jana Śniadeckiego w Siemianowicach. Dał się poznać jako oddany wychowawca-duszpasterz. W 1932 roku został mianowany kapelanem siemianowickich harcerzy, a nieco później - na wniosek Harcerskiej Chorągwi Śląskiej - kapelanem tamtejszego hufca. Pod koniec sierpnia 1939 roku został powołany do wojska w charakterze kapelana ośrodka zapasowego Wołyńskiej Brygady Kawalerii. Uniknąwszy niewoli ukrywał się przed Niemcami. Udał się na Słowację, skąd 4 stycznia 1940 przedostał się na Węgry, tam był internowany. 24 września 1940 dostał się do Hajfy (Palestyna), gdzie przyjęto go do Armii Polskiej na Wschodzie. Otrzymał nominację na kapelana w brygadzie 3 Dywizji Strzelców Karpackich. Następnie został kapelanem utworzonego w Iraku 6 pułku pancernego "Dzieci Lwowskich", wchodzących w skład 2 Brygady Czołgów. Opiekował się klerykami wyjeżdżającymi w lutym 1943 roku na studia do Seminarium w Bejrucie. Uczestniczył w walkach II Korpusu o Monte Cassino, Bolonię i Anconę. Za odwagę wykazaną podczas pełnienia na polach bitewnych obowiązków kapłańskich otrzymał szereg odznaczeń, m.in. Order Virtuti Militari, Krzyż Walecznych i Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami. Bp polowy J. Gawlina nadał mu przywilej używania rokiety i kanonickiego mantoletu. Pod koniec wojny ks. Czorny został starszym kapelanem 2 Warszawskiej Dywizji Pancernej i z tą jednostką II Korpusu przybył we wrześniu 1946 roku do Wielkiej Brytanii. Po zaciągnięciu się do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia pełnił funkcję szefa duszpasterstwa Northern Command w północnej i środkowej Anglii.

W 1948 roku z polecenia centrali duszpasterstwa polonijnego zorganizował parafię polską w Leeds i został jej pierwszym proboszczem. Później przekazano mu w opiekę polski dekanat obejmujący hrabstwo Yorku. Jako proboszcz i dziekan polskich placówek duszpasterskich na emigracji zorganizował odrębne życie religijne Polaków, krzewiąc wśród nich polskie tradycje i obyczaje. Utworzył w Leeds Polski Dom Parafialny. Wielką troską otaczał młodzież, chroniąc ją przed wynarodowieniem przez tworzenie polskich szkół, a zwłaszcza harcerstwa. Ofiarnie działał w polskich organizacjach społecznych, zwłaszcza kombatanckich, w zarządach których pełnił różne funkcje. Był m.in. członkiem Rady Federacji Światowej Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, zarządu Opieki nad Polskimi Cmentarzami Wojennymi, należał do władz Związku Inwalidów Wojennych Polskich Sił Zbrojnych, Stowarzyszenia Kapłanów Polskich w Wielkiej Brytanii, był członkiem honorowym chóru „Harfa”, wspierał klub sportowy „Lechia”. Przez 15 lat powierzano mu funkcję prezesa Koła Żołnierzy 6 Pułku Pancernego. Zmarł po ciężkiej i nieuleczalnej chorobie 12 kwietnia 1965. Został pochowany na katolickim cmentarzu w Killingbeck.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Henryka Czornego; Schematyzm 1932-1970; WD 1931, nr 6-7, s. 90; 1931, nr 8-9, s. 100; P. Porwoł, Czorny Henryk, (hasło), Słownik biograficzny, s. 75-76; GN 1965, nr 30 z 25 VII, s. 179; Duszpasterz polski za granicą (Rzym), 1965 (16), nr 3, s. 291-292; M. Wesołowski, Duszpasterstwo w II Korpusie gen. Władysława Andersa, Kielce 2004, s. 32 i nn; Nalepa, Zmarli kapłani Kościoła katowickiego, t. 2, s. 102-104; Myszor, Historia diecezji, s. 201, 330; Myszor, Stosunki Kościół, s. 170; Kapelani wrześniowi, s. 232, 538, 549, 574; Wojskowa służba, s. 88.