Cmentarz - Brzezinka
Cmentarz parafii Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Mysłowicach Brzezince powstał na "czterech morgach ziemi". Owe cztery morgi położone były na wschodnich peryferiach gminy, niedaleko rzeki Przemszy, na skraju dużego kompleksu leśnego złożonego głównie z okazałych sosen i świerków. Na dawnych mapach znaleźć można nazwy tych przyrzecznych terenów - Biały Brzeg (teren bliżej Dziećkowic) i Toboła (bliżej Brzezinki). W parafii przyjęła się nazwa cmentarza na Tobole.
Kościół w Brzezince poświęcony został w 1893 roku, a samodzielna placówka wydzielona ze średniowiecznej parafii w Mysłowicach erygowana została w 1902 roku. W tym samym czasie ks. Emil Wawreczko, proboszcz parafii brzezińskiej, przystąpił do przygotowywania terenu na Tobole pod przyszły cmentarz. Prostokąt o powierzchni 66 arów i 92 m.kw. położony na wschód od drogi polnej, podzielony został na cztery duże kwatery głównymi alejkami ułożonymi krzyżowo i otoczony alejką, okalającą cały teren. Całość ogrodzono skromnym parkanem. Przy alejkach posadzono drzewa liściaste, które zacieniały cmentarz. Usunięto stary drzewostan, dopiero w 1974 roku wycinając 64 drzewa. Na cmentarzu tym, 2 października 1903, odbył się już pierwszy pogrzeb stuletniej wdowy Marianny Bara, zaraz po niej pochowano tam troje dzieci - dwie miesięczne bliźniaczki Gertrudę i Rozalię Stolorz i rocznego chłopczyka Gerarda Zielnioka.
Pierwsze groby zachowały się do lat pięćdziesiątych i znajdowały się w kwaterze przy północno-wschodnim narożniku starego cmentarza. Za czasów ks. dziekana Jana Kudery w 1935 roku stary cmentarz został otoczony nowym parkanem, a potem też powstał przy nim nowy cmentarz, większy od starego, otoczony murem ceglanym. Był już bardzo potrzebny, bo na starym zaczynało brakować miejsc grzebalnych.
Stary cmentarz był miejscem pochówku żołnierzy powstań śląskich i dwóch wojen. Smutnym faktem było to, że w różnych okresach czasu nie uszanowano tych miejsc spoczynku żołnierskiego, usuwając nawet napisy i tablice pamiątkowe. Działo się to jednak bez przyzwolenia Kościoła. Obecnie, co roku 1 listopada, na grobach tych płoną znicze. Dbają o nie członkowie brzezińskiego koła Związku Górnośląskiego. W latach 1949-52 powstała na starym cmentarzu krypta na 18 pochówków dla księży, a nad nią wybudowano kaplicę. Doczesne szczątki ks. Kudery, dziekana mysłowickiego, zostały w 1947 roku sprowadzone do tej krypty z Bierunia Starego, gdzie przebywał w czasie okupacji na wygnaniu. W krypcie znajdują się trumny, oprócz ks. Kudery, również ks. Wawreczki (1913) pierwszego proboszcza w Brzezince, ks. proboszcza Alojzego Nowaka (1975) oraz ks. Alojzego Bieckiego OMI, zmarłego w czasie okupacji w 1942 roku. Wnętrze kaplicy zostało odnowione w 1997 roku. Na cmentarzu brzezińskim spoczął ks. dr Marian Zielniok, który był, o czym mysłowiczanie będą mu pamiętać, współautorem koncepcji powstania w Mysłowicach pomnika kardynała Augusta Hlonda.
Niedaleko cmentarza, w lesie, tuż nad brzegiem Przemszy po mysłowickiej stronie, stoi samotny pomnik powstańczy, oddzielony gęstwiną drzew i bujną trawą. W tym miejscu gdzie go postawiono, zginęli z ręki hitlerowców - 5 września 1939 - weterani trzech powstań śląskich: Paweł Spyra, Paweł Janota, Alojzy Myszor, Wojciech Musioł, Augustyn Sekuła i Wilhelm Szumilas.
Bibliografia
Informacje własne autorki.
| |||||