Casti Connubii
Pap. Pius XI - Casti Connubii
Opublikowana 31 grudnia 1930.
Casti Connubii, czyli encyklika o małżeństwie chrześcijańskim. Została napisana przez papieża Piusa XI, panującego w okresie od 6 lutego 1922 do 10 lutego 1939. Powstała 31 grudnia 1930 jako kontynuacja myśli papieża Leona XIII, który w 1880 roku także wydał encyklikę o małżeństwie chrześcijańskim, „Arcanum”.
Dokument Piusa XI ukazuje problematykę pary związanej świętym sakramentem małżeństwa, na gruncie ówczesnych warunków, pragnień, form wychowywania dzieci, stylu życia, a także wykrzywień i wynaturzeń danej zbiorowości ludzkiej.
Casti Connubii jest generalnym, uniwersalnym, pewnym, rzetelnym i wiarygodnym wystąpieniem nauki katolickiej. Wskazuje, zaznacza i kładzie nacisk na fundamentalne prawdy teologiczne, które są niezmienne; także między innymi w przypadku ludzi, których związek pobłogosławił Bóg i uczynił ich małżeństwo sakramentalne, żyjące zgodnie z Jego wolą. Pierwszoplanowym celem jest sytuacja, w której mąż i żona są gotowi przyjąć potomstwo i wspólnie je wychowują w wierze katolickiej - dając przykład miłości i wzajemnego szacunku. Sam fakt zawarcia małżeństwa od początku nigdy nie był pomysłem człowieka, gdyż całość tego sakramentu znajdowała się w zamyśle u tego Jedynego i prawdziwego Źródła – Boga. Można nazwać to inicjacją Bożą, a także Bożym planem, który w swej istocie jest najbardziej naturalny i dający szczęście. Dlatego też małżeństwo istnieje całościowo w Bogu. W takim przypadku, gdy małżonkowie umacniają się wzajemnie w wierze i wychowują dzieci zgodnie z Jego pragnieniem, wtedy nazywa się ich współpracownikami samego Pana Boga. W tej sytuacji zamiar Najwyższego staje się rzeczywistością, gdyż małżonkowie pomagając sobie nawzajem, stają się sobie najbliżsi i zespalają się w jedności duchowej. Pius XI w swojej encyklice nawiązuje także do zagadnienia nierozerwalności małżeństwa i ten aspekt objaśnia w jedności z nauczaniem św. Pawła Apostoła w Liście do Efezjan (Ef 5, 25 – 33). Papież, w pewien sposób dosadnie zwalcza różne odmiany małżeństw, które nie są zgodne z nauką Kościoła, a co za tym idzie, z nauką samego Chrystusa. Takie związki, potępiane przez Piusa XI nazywają się małżeństwami czasowymi, czy opierającymi się na koleżeństwie. Częstymi zjawiskami są także małżeństwa zawierane na okres próbny, co jest również karygodne. Papież także gani wiele zachowań, które nie są planem Bożym, a nawet odwrotnie - są bezwzględnym zanegowaniem Jego zamysłu. Zalicza do nich: onanizm małżeński, spędzenie płodu - inaczej przerwanie ciąży, sterylizację, czyli pozbawienia kobiety możliwości spełniania podstawowej funkcji, do której jest ona powołana (rozmnażania i zaludniania ziemi), niewierność małżeńską, która psuje jedność duchową i powoduje brak wzajemnego zaufania, a co za tym idzie zaprzestanie dążenia do prawdziwego życia z Bogiem. Podobnie się dzieje w przypadku rozwodów. Te kolejne wyliczenia są przeciwne prawu naturalnemu, które zostało stworzone przez Boga. Papież mówi o obowiązku podejmowania właściwych decyzji odnośnie wyboru swojego współmałżonka, którego deklaruje się kochać i wspierać tak, jak to nakazuje i do czego wychowuje Kościół. W Casti Connubii podkreśla podporządkowanie się i posłuszeństwo kobiety względem męża. Nie zaznacza to jednak obowiązków mężczyzny względem żony, gdyż w okresie pontyfikatu Piusa XI funkcjonował inny model życia rodziny. Kładziono wtedy nacisk na służebną rolę niewiasty względem męża. Encyklika ta porusza kwestie sakramentalnego związku małżeńskiego na wielu płaszczyznach. Dużo spraw pozostało aktualnymi do dziś, nie tylko w kwestiach rodzinnych i małżeńskich, ale także narzeczeńskich. Casti Connubii posiada swój przekład z komentarzem, którego dokonali: S. Bełch, S. Bross oraz W. Śpikowski, a także bez komentarza, przełożony między innymi przez S.W. Okoniewskiego.
Bibliografia
W. Skrzydlewski, Casti Connubii, [w:] Encyklopedia Katolicka, pod red. Feliksa Gryglewicza, Romualda Łukaszyka i Zygmunta Sułowskiego, Lublin 1985, t. II, kol. 1359–1360; R. Mader, Wielka Tajemnica: odczyty na temat encykliki Piusa XI "Casti connubii" o małżeństwie chrześcijańskim, Katowice 1931, wyd. Księgarnia i Drukarnia Katolicka [opr. Małgorzata Dobiczek]