Bractwo Trójcy Przenajświętszej

Zakon trynitarzy został założony przez św. Jana z Mathy w 1193 roku w celu wykupu niewolników chrześcijańskich z rąk Turków i Saracenów. Z czasem, jako alternatywa dla wiernych świeckich, powstało Bractwo Trójcy Przenajświętszej, które jałmużną oraz modlitwą wspierało trynitarzy w niesieniu pomocy uwięzionym chrześcijanom. Wraz ze zniesieniem niewolnictwa cele bractwa zostały zmodyfikowane na czysto pobożnościowe: uwielbienie Trójcy Świętej poprzez nabożeństwa i bogobojne życie oraz okazywanie miłości bliźniemu w uczynkach miłosierdzia.

Znakiem przynależności do bractwa był noszony mały szkaplerz z białej wełny z czerwono-błękitnym krzyżem. Wszystkie inicjatywy bractwa były finansowane ze składek członkowskich. Dyscyplinarne usunięcie z bractwa następowało, jeśli któryś z członków dopuścił się jakiegoś gorszącego, niemoralnego czynu. W razie śmierci jednego z członków bractwa, pozostali współbracia byli zobowiązani do uczestnictwa w pogrzebie, niosąc brackie świece w procesji na cmentarz. Po pogrzebie bractwo organizowało mszę w intencji zmarłego, podczas której czterech braci w brackich kapach klęczało przed ołtarzem. Odpust bractwa przypadał w dniu Uroczystości Trójcy Przenajświętszej. Zarząd bractwa był wybierany corocznie na zebraniu braci i sióstr bractwa w pierwszą niedzielę po uroczystości odpustowej po nieszporach.

Członkom bractwa przysługiwały przywileje związane z uzyskaniem odpustów. Zostały one nadane przez licznych papieży: Pawła V, Klemensa X, Innocentego XI, Benedykta XIV, Klemensa XIII oraz Piusa IX. W związku z tym odpust można było uzyskać po spełnieniu zwykłych warunków m.in. w dniu przyjęcia szkaplerza, w dniu śmierci, w Uroczystość Trójcy Przenajświętszej, w niektóre uroczystości maryjne, w dniu 21 stycznia, tj. we wspomnienie św. Agnieszki, patronki bractwa, we wspomnienie św. Jana z Mathy oraz św. Feliksa z Valois.

Na Górnym Śląsku Bractwo Trójcy Przenajświętszej funkcjonowało w dwóch parafiach: Chełm Śląski i Bytom. W parafii Trójcy Przenajświętej w Chełmie Śląskim zostało założone 15 sierpnia 1747 przez ówczesnego proboszcza ks. Bernarda Śmietańskiego. Wkrótce jednak, z powodu braku funduszy, jego działalność zanikła. Z kolei nie jest znana data założenia bractwa w nowo powstałej parafii w Bytomiu. Dokumenty wizytacyjne wzmiankują jego istnienie w latach 1900-1903.

Bibliografia

F. Beringer, Die Ablässe. Ihr Wesen und Gebrauch, Paderborn 1906, s. 576-581; J. Myszor, Duszpasterstwo parafialne na Górnym Śląsku w latach 1821-1914, Katowice 1991, s. 151-153; Księga Wpisowa Tenczyńskiego Bractwa Przenajświętszej Trójcy z lat 1880-1901, opr. R. Szczurowski, Kraków 2007, s. 131 i nn.