Boże Ciało

Z e-ncyklopedia
procesja Bożego Ciała w Chełmie Śląskim
procesja Bożego Ciała w Chełmie Śląskim
procesja Bożego Ciała w Warszawie 2012

Jest to uroczystość liturgiczna ku czci Najświętszego Sakramentu czyli Ciała i Krwi Chrystusa (Eucharystia). Obchodzona jest w czwartek po uroczystości Trójcy Świętej (lub też w niedzielę). Uroczystość połączona jest z procesją do czterech ołtarzy.

Historia powstania

Za początek powstania święta Bożego Ciała uważa się pobożność okresu średniowiecza. Ludność tego okresu pragnęła oglądać konsekrowaną hostię. Stąd też wprowadzono w czasie Mszy św. podniesienie hostii i kielicha. Święto do liturgii Kościoła zostało wprowadzone w 1264 roku przez papieża Urbana IV. Główną wagę przywiązywano do procesji, która była wyrazem wyznania wiary w obecność Chrystusa pod postacią chleba. W czasach Reformacji, a więc w XIV wieku zaczęto używać monstrancji jako sprzętu liturgicznego do wystawiania Chrystusa w hostii (przedtem noszono puszkę z komunikantami – cyborium). W Polsce uroczystość Bożego Ciała procesjonalnie zaczęto obchodzić najpierw w Krakowie w 1320 roku, a później w pozostałych diecezjach.

Główny cel uroczystości

Celem święta Bożego Ciała jest uczczenie pamiątki ustanowienia Eucharystii przez Jezusa w czasie Ostatniej Wieczerzy, a także publiczne wyznanie wiary w Chrystusa oraz uproszenie błogosławieństwa dla wiernych. Wierni tego dnia biorą udział w liturgii mszalnej połączonej z procesją do czterech ołtarzy. Ołtarze budowane są przez wiernych na ulicach miast i wsi. Przy ołtarzach śpiewane są fragmenty Ewangelii, które wskazują na ścisły związek z Eucharystią: ofiara, pokarm duszy, zadatek życia wiecznego, sakrament jedności Kościoła. Śpiewane są również suplikacje czyli modlitwy błagalne o urodzaj, pokój i bezpieczeństwo dla całego ludu, a na koniec prowadzący kapłan błogosławi zgromadzonym wiernym. Cały obchód Bożego Ciała kończy dziękczynny śpiew Ciebie Boże wysławiamy oraz błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem.

Boże Ciało w Polsce

W Polsce procesje Bożego Ciała są szczególnie uroczyste. W Polsce przedrozbiorowej - podczas procesji - kapłana, który niósł monstrancję prowadził sam król z dostojnikami państwowymi. W innych miastach czynili to najwyżsi urzędnicy, a w okresie międzywojennym czynili to prezydent, wojewodowie, burmistrzowie, starostowie. Uroczysty charakter Bożego Ciała podkreślano udziałem miejscowych władz oraz przedstawicieli stanów i zawodów ze sztandarami, stowarzyszeń świeckich i kościelnych z chorągwiami, często w strojach urzędowych bądź ludowych. Trasa procesji była dekorowana kwiatami, świecami i świętymi obrazami. Kapłana niosącego Najświętszy Sakrament poprzedzały dzieci w bieli sypiące kwiaty. Wiele z tych zwyczajów przetrwało do dziś.

patrz:

Bibliografia

Cz. Krakowiak, Boże Ciało, [w:] Bóg Człowiek Świat, red. A. Konopczyna, I. Mierzwa, Katowice 1989, s. 31-32. Fotografie: Artur Misterek.